BỆNH VẢY HỒNG (Pityriasis rosea)
Vảy hồng là bệnh da hay xảy ra, gây những vết hồng hồng trên mình, cổ và tay chân. Bệnh thích người trẻ, từ 10 đến 35 tuổi. Vảy hồng xuất hiện nhiều hơn vào hai mùa Xuân và Thu. Chúng ta đang trong Xuân.

Nguyên nhân gây bệnh chưa được hiểu rõ, song có lẽ do một loại siêu vi trùng (virus) nào đó người ta chưa tìm ra. Bệnh được xem không hay lây.

Triệu chứng
Bệnh thường bắt đầu với một vết mẩn hình tròn, hoặc bầu dục (oval), xuất hiện trên thân mình, có khi trên tay chân. Vết mẩn đường kính khoảng 2 đến 5 cm, bờ chung quanh đỏ sáng và hơi dày trên mặt da, nhưng vùng bên trong trông lại bằng và ít đỏ hơn. Sau đó, vết mẩn dần mọc những vẩy màu trăng trắng, nhất là ở các bờ chung quanh.

Vết mẩn này trông dễ lầm với vết mẩn gọi là “ringworm” (vết mẩn tròn tròn, bên ngoài đậm màu, bên trong màu sáng, trông như chiếc nhẫn) gây do nấm da. (Bệnh da hằng trăm bệnh. Chúng ta, vết gì trên da, cũng hay gọi là “lác”, nên khi có người hỏi người viết một vết trên da có phải “lác” không, người viết thường ngập ngừng, biết trả lời sao, vì thú thực, chả hiểu “lác” thực sự dùng để chỉ bệnh gì?).

Song, chỉ trong vòng vài ngày đến 1-2 tuần sau, ta có thể phân biệt bệnh vảy hồng với bệnh “ringworm” do nấm da. Vì vài ngày đến 1-2 tuần sau khi vết mẩn mẹ (mother patch) xuất hiện, bệnh vảy hồng sẽ cho thêm rất nhiều vết mẩn con khác mọc trên thân mình (lưng, ngực, bụng) và trên cổ, trên tay, chân. Riêng ở tay, chân, những vết mẩn con chỉ hay mọc ở phần tay, chân gần mình, tức ở đùi, và phần tay phía trên khuỷu. (Ở trẻ em, có khi ngược lại, các vết mẩn mọc nhiều trên đầu, mặt và tay chân vùng xa mình, ít hơn hoặc không có trong mình, và có thể trông khác với vết mẩn thấy ở người lớn.) Đây là những vết mẩn nhỏ hình bầu dục, có màu hồng, đỏ, hoặc nâu. Có người chỉ bị vài vết, người khác mang đến hàng trăm vết. Đặc biệt chúng mọc đều hai bên thân người, dọc theo các nếp da của ta. Chúng có thể tiếp tục theo nhau mọc thêm ra vài tuần sau đó, nhưng trong vòng 4 đến 12 tuần kể từ khi ta bị vảy hồng đến thăm, lại theo nhau bỏ đi mất, không để lại thẹo sau này. Thỉnh thoảng có người các vết mẩn đỏ ở chơi lâu đến vài tháng.

Chúng có gây ngứa hay triệu chứng gì khác không? Kẻ ngứa ít, người ngứa nhiều, có vị hên, chẳng ngứa gì cả. Có vị thấy rát cổ họng, nhức đầu, mệt mỏi.

Đời lắm lúc không giản dị, trắng đen chẳng rõ rệt thế mới khổ. Nhiều bệnh có thể gây triệu chứng giống nhau. Cho nên, những vết mẩn con trên da tưởng rằng gây do vảy hồng, có khi lại do các bệnh da khác, chẳng hạn bệnh vẩy nến guttate psoriasis, bệnh parasoriasis, bệnh giang mai giai đoạn thứ hai (secondary syphilis), phản ứng do dùng thuốc (thí dụ, phản ứng do các thuốc omeprazole, terbinafine, naproxen), ... Nếu nghi bệnh giang mai giai đoạn hai (một bệnh nguy hiểm truyền qua đường giao hợp), ta thử máu sẽ biết ngay. Nếu sau 6 tuần, các vết mẩn nghĩ là do vảy hồng không thấy thuyên giảm, ta nên cắt chút da chỗ có vết mẩn đem thử, xem có phải là bệnh parasoriasis hay chăng?

Chữa trị
Đa số chúng ta khi có bệnh vảy hồng đến thăm, không cần chữa nếu triệu chứng không nặng. Không chữa, bệnh cũng sẽ tự đi dần trong vòng 4-12 tuần (1-3 tháng). Bệnh ít khi trở lại thăm ta lần nữa.

Nếu có chữa, mục đích để ta bớt ngứa, trong lúc chờ căn bệnh từ từ ra đi. Các thuốc uống antihismines (có tính chống lại chất histamine) như Chlor-Trimeton, Benadryl, Atarax, ... giúp ta bớt ngứa, song hay khiến ta buồn ngủ, dật dừ. Những thuốc antihismines mới Allegra, Claritin, Clarinex, Zyrtec thường không làm buồn ngủ, nhưng đắt tiền hơn. Các thuốc thoa steroid như Kenalog, Elocon, Lidex, ... thoa vào những vùng ngứa cũng giúp nhiều.

Những trường hợp nặng, ta thử xài thuốc acyclovir (Zovirax) trong 1 tuần, bệnh có thể chóng ra đi hơn.

Tắm nắng (direct sun exposure) giúp các vết vảy hồng mau biến mất. Tia cực tím B (ultraviolet light B) cũng vậy, giúp bớt ngứa và khiến các vết vảy hồng chóng tan, nên những trường hợp nặng quá, ta nhờ bác sĩ chuyên khoa về da dùng tia cực tím chữa cho chúng ta.

Tóm lại, trong các bệnh tật hay đến phá ta, bệnh da vảy hồng cũng góp mặt. Được cái nó thuộc loại hiền, lành tính. Nó thích người trẻ, mùa Xuân và mùa Thu. Thường, một vết mẩn mẹ lớn xuất hiện trước, các vết mẩn con nhỏ hơn sẽ theo sau, đều hai bên thân mình và những vùng tay, chân gần thân mình, gây ngứa ít hay nhiều. Ở chơi chừng 1-3 tháng, chúng rủ nhau đi hết. Sự chữa trị chính là giúp bớt ngứa, trong lúc chờ căn bệnh nó tự ý ra đi.

Bác sĩ Nguyễn Văn Đức

Sửa bởi người viết 18/08/2012 lúc 06:54:49(UTC)  | Lý do: Chưa rõ