Phụ nữ El Salvador thư giãn ở công viên, ảnh minh họa.
AFP photo

Tai biến mạch máu não được coi là một trong những bệnh phổ biến nhất hiện nay và nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.

Tuy nhiên, nguy cơ tai biến mạch máu não không giống nhau hoàn toàn giữa phụ nữ và nam giới. Theo các bác sĩ, phụ nữ thậm chí còn có thể có nguy cơ tai biến mạch máu não cao hơn nam giới.

Nguy cơ ở phụ nữ
Tai biến mạch máu não có thể xảy ra với bất kể ai, già hay trẻ, phụ nữ hay đàn ông. Thế nhưng, theo các nhà khoa học, phụ nữ dường như có nhiều nguy cơ bị tai biến mạch máu não hơn so với nam giới bởi những cấu tạo sinh lý khác biệt. Phụ nữ cũng có những nguy cơ bị các bệnh khác có thể dẫn đến nguy cơ tai biến mạch máu não cao hơn ở đàn ông.

Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ trích lời bác sĩ Cheryl Bushnell, tác giả của thông báo mới về hướng dẫn chống tai biến mạch máu não ở nữ, giám đốc Trung tâm tai biến mạch máu não Wake Forest Baptist ở North Carolina cho biết:

Phụ nữ bị chứng đau nửa đầu có nguy cơ bị tai biến mạch máu não, theo những nghiên cứu gần đây. Tai biến mạch máu não thường ảnh hưởng nhiều hơn với phụ nữ so với nam giới. Tiểu đường cũng phổ biến hơn ở phụ nữ, các vấn đề về tâm lý, trầm cảm cũng phổ biến hơn ở phụ nữ và có liên quan đến nguy cơ về tai biến mạch máu não và bệnh tim. Bệnh rung nhĩ (liên quan đến rối loạn nhịp tim) cũng phổ biến hơn ở phụ nữ và có liên quan đến tai biến mạch máu não.

Số liệu thống kê của Hiệp hội tai biến mạch máu não Mỹ gần đây cho thấy có đến 425,000 phụ nữ bị tai biến mạch máu não mỗi năm ở Mỹ, nhiều hơn 55,000 ca so với nam giới.

Những yếu tố khác cần được chú ý ở phụ nữ bao gồm mỡ máu và chứng đau nửa đầu. Theo Hiệp hội tai biến mạch máu não Mỹ, phụ nữ có mỡ máu cao hơn mức 128 hoặc phụ nữ đã mãn kinh có vòng eo lớn hơn 89 cm tức khoảng 35 inch đều có nguy cơ bị tai biến mạch máu não cao hơn bình thường đến 5 lần. PHụ nữ bị chứng đau nửa đầu có nguy cơ bị tai biến mạch máu não cao gấp 3 đến 6 lần.

Theo các bác sĩ thuộc Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ, bên cạnh những nguy cơ thông thường giống như ở đàn ông như tiểu đường hay cao huyết áp, phụ nữ còn có những nguy cơ bị tai biến liên quan đến hormone và sức khỏe sinh sản, hay sau sinh sản và liên quan đến sức khỏe tình dục. Bác sĩ Cheryl Bushnell giải thích:

Ủng hộ viên bóng đá Brazil, ảnh minh họa. AFP photo

Phụ nữ có những nguy cơ riêng của họ bao gồm thai nghén, những biến chứng xảy ra khi có thai bên cạnh huyết áp cao trong quá trình thai nghén mà chúng tôi gọi là tiền sản giật. Có những vấn đề liên quan đến hormone như việc sử dụng dầu tránh thai, hoặc hormone sử dụng để điều trị các triệu chứng về mãn kinh. Đó là những yếu tố riêng của phụ nữ. Ngoài ra còn có những yếu tố khác có liên quan đến đa nang buồng trứng chẳng hạn mà chúng tôi không đưa vào hướng dẫn. Những yếu tố này liên quan đến hệ sinh sản của phụ nữ và hormone.
Trong số các yếu tố được bác sĩ Bushnell nói đến, đáng chú ý là chứng tiền sản giật ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Đây là chứng bệnh liên quan đến huyết áp cao xảy ra trong quá trình mang thai hoặc ngay sau sinh. Chứng này có thể được điều trị bằng thuốc tuy nhiên nếu không có chuyển biến tốt thì bác sĩ có thể sẽ phải khuyên bệnh nhân sinh sớm. theo hiệp hội về tiền sản giật của Mỹ, có từ 5 đến 8% phụ nữ có thai bị chứng này và là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các bệnh sau này ở mẹ và trẻ, thậm chí tử vong. Các nghiên cứu cho thấy, chứng tiền sản giật có thể làm tăng gấp đôi nguy cơ bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não và máu vón cục trong vòng 5 đến 15 năm sau khi có thai. Những phụ nữ thường xuyên bị tiền sản giật hoặc bị tiền sản giật nặng dẫn đến thai chết lưu có nguy cơ bị bệnh tim mạch cao hơn cả. Theo bác sĩ Bushnell, bệnh án tiền sản giật ở phụ nữ có thai vì vậy cần được lưu lại trong hồ sơ bệnh án của bệnh nhân để theo dõi sau này phòng khả năng bị các bệnh tim mạch và tai biến mạch máu não.

Theo bản hướng dẫn mới của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, những phụ nữ mãn kinh và sử dụng liệu pháp hormone cũng phải rất cẩn trọng vì nó có thể làm tăng nguy cơ bệnh. Bác sĩ Cheryl Bushnell nói tiếp:

Đã nhiều năm chúng tôi không khuyến khích sử dụng liệu pháp hormone với phụ nữ có bệnh tim mạch. Chúng tôi không khuyến khích liệu pháp hormone cho việc ngăn chặn bệnh tim mạch và tai biến mạch máu não. Các thử nghiệm cho thấy nó sẽ làm tăng nguy cơ bệnh. Những phụ nữ không có nguy cơ bệnh tim mạch và tai biến mạch máu não thì việc sử dụng hormone có thể là an toàn nhưng phải tùy từng trường hợp cụ thể và bác sĩ phải nói chuyện với bệnh nhân của mình.

Giảm nguy cơ tai biến mạch máu não

Trong nỗ lực nhằm nâng cao nhận thức của phụ nữ về những nguy cơ tai biến mạch máu não, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ hôm 6 tháng 2 đã công bố một bản hướng dẫn về chống tai biến mạch máu não ở phụ nữ. Bác sĩ Cheryl Bushnell cho biết đây là một hướng dẫn đầu tiên về tai biến mạch máu não dành cho phụ nữ

Hướng dẫn này là quan trọng với phụ nữ vì chúng tôi cũng có hướng dẫn khác với hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ về ngăn ngừa tai biến mạch máu não và có nói đến một số vấn đề liên quan đến phụ nữ, chúng tôi cũng có hướng dẫn tránh bệnh tim mạch cho phụ nữ trong đó có nói đến tai biến mạch máu não, tuy nhiên không có một hướng dẫn nào cụ thể về tai biến mạch máu não dành riêng cho phụ nữ. Vì thế chúng tôi muốn dùng bản hướng dẫn tránh tai biến mạch máu não và hướng dẫn tránh bệnh tim mạch của phụ nữ và tập trung thành hướng dẫn tránh tai biến mạch máu não. Đó là cách mà chúng tôi đưa ra hướng dẫn này.

Bản hướng dẫn mới tập trung vào việc kiểm soát huyết áp, trong đó nhấn mạnh đến phụ nữ trẻ. Theo khuyến cáo mới của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, phụ nữ có thai có huyết áp từ 150 – 159/ 100 – 109 nên cân nhắc việc uống thuốc hạ huyết áp. Phụ nữ có thai có huyết áp cao từ 160/110 trở lên thì nên được điều trị.

Các bác sĩ cũng khuyên phụ nữ nên đi kiểm tra huyết áp của mình trước khi uống thuốc tránh thai vì những tác động kết hợp sẽ làm tăng nguy cơ bị tai biến mạch máu não.

Với phụ nữ có độ tuổi từ 75 trở lên thì nên đi kiểm tra nguy cơ bị rung nhĩ (một chứng bệnh liên quan đến rối loạn nhịp tim) vì đây cũng là chứng bệnh có thể làm tăng nguy cơ bị tai biến mạch máu não.

Phụ nữ bị chứng đau nửa đầu cần phải ngừng hút thuốc vì đây là yếu tố kết hợp có thể làm tăng nguy cơ bị tai biến mạch máu não.
Các triệu chứng của tai biến mạch máu não ở phụ nữ về cơ bản cũng tương tự như ở nam giới. Các dấu hiệu này là gì? Bác sĩ Ralph Sacco, phát ngôn viên Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ cho biết:

Các dấu hiệu của tai biến mạch máu não là dấu hiệu mặt. Nếu mặt bị chảy xệ xuống một bên hoặc bị yếu một bên. Thứ hai là tay, nếu bạn thấy một bên tay bị yếu đi. Tiếp theo là nói, nếu bạn tự nhiên nói ngọng hoặc nói không rõ. Khi có một trong những dấu hiệu này thì phải nói đến thời gian. Tức là bạn cần phải được chăm sóc y tế ngay lập tức.

Theo bác sĩ Cheryl Bushnell, việc tuân thủ một chế độ sinh hoạt, ăn uống hợp lý là yếu tố quan trọng giúp làm giảm khả năng bị tai biến mạch máu não ở phụ nữ, nhất là những người đã có những yếu tố nguy cơ được nêu lên trong bản hướng dẫn. Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo mọi người nên theo một hướng dẫn gọi là 7 điểm cơ bản trong cuộc sống. Đó là tăng hoạt động thể chất, kiểm soát mức độ cholesterol, chế độ ăn hợp lý hơn, kiểm soát huyết áp, giảm cân, giảm đường trong máu và ngừng hút thuốc. Đây là 7 điểm mà bác sĩ Bushnell cũng khuyên phụ nữ nên áp dụng.
Theo RFA