Thời còn niên thiếu!
Xứ người, “miền đất tạm dung” của chúng ta trong nhiều thập kỷ qua, có lẽ sẽ dần dần trở thành nơi định cư vĩnh viễn của nhiều người, khi quê hương vẫn còn trong tay của nhóm tư bản đỏ, của bè lũ cộng sản và nhất là khi Saigon, EM đã bị đổi tên.
Hoài niệm về những ngày đã từng sống ở quê nhà còn chăng chỉ là những kỷ niệm, những kỷ niệm đã giữ mãi trong lòng , theo ta trong những thăng trầm của đời sống.
Nhìn lại quê cũ, là nỗi buồn sâu kín như lời thơ của nhà thơ Thôi Hiệu trong bài Hoàng Hạc Lâu, và thi bá Vũ Hoàng Chương đã dịch như sau:
“Gần xa chiều xuống đâu quê quán?”
“Đừng dục cơn sầu nữa sóng ơi”
Xin mời quý độc giả của Thời Báo và quý thính giả của Thời Báo Radio, tham dự những cuộc hội thoại với chủ đề “buồn vui đời tỵ nạn”, nơi mà quý vị có thể kể cho mọi người nghe về những vui buồn trong cuộc sống xứ người, những kỷ niệm khi còn ở quê nhà, về một cuộc tình thời trẻ.v.v.Chúng tôi cũng sẽ phát thanh một bài hát của quý vị hay giọng ngâm nếu nhận được bài hát qua CD hay qua internet. Cuộc hội thoại sẽ được phát thanh trên Thời Báo Radio, đăng với hình ảnh trên tuần báo Thời Báo và đăng trên Thời Báo Website.
Qúy vị không cần đến văn phòng Thời Báo. Chúng tôi sẽ phỏng vấn quý vị qua điện thoại. Khi đã nhận lời tham dự, chúng tôi sẽ giúp quý vị chọn chủ đề và sẽ gửi các câu hỏi đến trước, để quý vị chuẩn bị. Một người có thể tham dự nhiều cuộc hội thoại với các chủ đề khác nhau,và ở các thời điểm khác nhau, không cùng một lúc.
Xin quý vị liên lạc với chúng tôi qua email
nguyen.suzy@gmail.com hay qua điện thoại 416-925-5746
Môn Mạt Chược dưới mắt một kỹ sư điện
Tuấn Hoàng (TH): Trong kỳ hội thoại kỳ này, chúng tôi có hân hạnh nói chuyện với anh Nguyễn Minh Khoa, một kỹ sư điện ở Toronto và cũng là một người chơi có hạng ở Toronto , trong môn mạt chược.Thay mặt cho quý thính giả của Thời Báo xin thân ái chào anh Khoa.
Anh Khoa (AK): Xin chào anh Tuấn Hoàng và quý thính giả của Thời Báo Radio, quý độc giả của Thời Báo.
TH: Chúng tôi xin lược qua một chút tiểu sử của anh Khoa: Anh Khoa sinh quán ở Thanh Hóa, di cư vào Nam và theo học chương trình Pháp ở trường trung học Jean Jacques Rousseau, và sau đó đi du học Thụy Sỹ. Năm 1973 anh tốt nghiệp kỹ sư điện ở trường đại học Lausanne, và trở về Việt Nam làm giảng nghiệm viên ngành điện ở trường Bách Khoa Phú Thọ từ năm 1973 cho đến năm 1979.
Anh Khoa định cư ở Canada từ năm 1984, và hiện nay đang là kỹ sư cố vấn cho một công ty tư ở thành phố Toronto.
Thưa anh, anh chơi mạt chược từ lúc nào?
AK: Tôi chơi mạt chược từ năm 18 tuổi, và chơi thường xuyên khi đến tuổi 25. Khi qua Canada, thì vì bận bịu công ăn việc làm, tôi mới chơi đều trở lại từ năm 2005 cho đến nay.
TH: Thưa anh, thế nào là môn mạt chược?
AK: Môn mạt chược tương tự như các loại bài tổ tôm, tứ sắc hay chắn, nghĩa là môn chơi mà người thắng “ù” hay “tới”.
TH: Ái chà! Như thế môn mạt chược phải là môn khó chơi lắm, vì nhiều người cũng chẳng biết chơi tổ tôm, tứ sắc, hay chắn, thì làm sao hiểu được thế nào là ù hay tới, phải không anh Khoa?
AK: Môn mạt chược khó mà lại không khó. Trước hết, người muốn chơi phải nhớ mặt các quân bài. Ngoài ra còn thêm các quân bài gọi là hoa hay khung,một loại bài mà người ta có thể dùng để thay thế các quân bài khác. Tiếng Anh gọi là joker hay wild card.
Lúc mới bắt đầu tập chơi, có thể có nhiều người có thể nản chí. Tuy nhiên khi đã biết chơi rồi thì rất thích, vì mạt chược là môn chơi biến hóa khôn lường.
TH: Xin anh giải thích sơ qua vế cách chơi mạt chược?
AK: Cách chơi thông thường là ba bộ khung hay 176 quân bài. Một bàn mạt chược thường có bốn tay chơi và mỗi người phải xếp 22 đôi.
-Người làm cái sẽ bắt 14 quân bài và sẽ đánh ra quân đầu tiên, những người chơi khác sẽ bắt 13 quân bài.Tất cả có 4 gió, 3 tài phao, 9 quân vạn (một đến chín), 9 quân sách và 9 quân văn.Mỗi quân có 4 cây giống nhau, ngoài ra có 4 bộ hoa.
Muốn “ù” thì phảic ó 14 quân bài chia ra là 4 phu, mỗi phu có 3 quân và 1 cặp mắt. Có 2 loại phu là phu ngang và phu dọc, dù ngang hay dọc tất cả các phu đều phải cùng một loại, một hàng. Ví dụ sách ăn theo sách, văn theo văn, vạn theo vạn, tài phao theo tài phao. Phu ngang là 3 con giống nhau, nếu có 2 con mà người khác đánh ra bất kỳ từ cửa nào cũng có quyền ăn, khi đó phải xướng lên “phỗng” hoặc “đôi”, phu dọc là theo thứ tự, ví dụ 234, 345…và chỉ được ăn khi người trên đánh xuống, khi tới thì bất kỳ cửa nào đánh cũng được. Tất cả tài phao đều là phu ngang.
Cửa cái, sau khi bắt bài nếu có hoa hoặc khung thì dựng, trường hợp chỉ có 1 hoa có quyền đánh hoặc dựng, nhưng từ 2 hoa bắt buộc phải dựng. Hoa đúng cửa thì được tính phán và không được đánh khung nữa, còn nếu không có hoa cửa vẫn được quyền đánh khung (nhiều nơi không cho). Dựng xuống bao nhiêu hoa hoặc khung thì được bắt lại bấy nhiêu quân bài ở chồng ngược lại gọi là đầu coong. Nếu đủ 14 con bài mà tròn, nhà cái sẽ ù gọi là Thiên Ù.
Sau khi cả làng đã lấy hoa xong thì nhà cái sẽ đánh ra 1 con bài rác, người kế tiếp nếu ăn không được và không bị ai phỗng (lấy vào hay ăn bài) thì sẽ được bắt 1 con vào bài từ chồng bài thuận, và sau đó sẽ phải đánh đi 1 con.
Cứ đánh và bắt bài như vậy cho tới khi bài tròn, nghĩa là khi đủ 4 phu và 1 mắt thì được ù. Nếu bắt lấy mà ù thì gọi là ù cái và cả làng phải chung cái, còn nếu người khác đánh cho ù thì ai đánh phải chung cái, 2 người kia sẽ chung con. Thông thường chung cái sẽ gấp đôi chung con (không kể điểm thưởng), vì thế tránh chung cái cũng là một cách đánh để đỡ phải thua nhiều, và đây là một nghệ thuật cũng như chiến thuật căn bản của người chơi Mạt chược: Ăn lớn, chung nhỏ.
TH: Thưa anh, cách đánh mạt chược của Việt Nam có khác với cách đánh mạt chược của người Trung Hoa?
AK: Mạt chược của Trung Hoa không có khung.
TH: Anh có thể cho biết những tốn kém cho việc chơi mạt chược?
AK:Tốn kém ước lượng gồm bỗ bài khoảng $180.00, cái bàn chơi mạt chược mua ở Tạp Phong khoảng $50.00, còn sầu thì mua poker chip về làm.
TH: Trung bình một canh mạt chược kéo dài trong bao lâu?
AK:Một canh mạt chược thường kéo dài từ 6 tiếng đồng hồ cho đến 8 tiếng đồng hồ.
TH: Theo ý anh thì giữa môn cờ tướng và mạt chược , thì môn nào phải suy nghĩ nhiều hơn, môn nào gây sôi nổi nhiều hơn?
AK: Hai môn này hoàn toàn khác, không thể so sánh được.
TH: Mình có cần phải học tiếng Tàu trước khi chơi mạt chược?
AK:Mình chỉ cần học nhìn mặt các quân bài thôi.
TH: Muốn học chơi mạt chược, người ta cần một thời gian bao lâu?
AK: Nếu học đều đặn mỗi tuần một lần, có người hướng dẫn thì sau ba tháng có thể chơi tàm tạm.
TH: Trong bàn chơi, nguời ta hay gọi “phán”, thế nào thì được gọi là phán?
AK:Phán là để chỉ ván bài được ù lớn hay nhỏ, và theo đó mà tính tiền.
TH: Chỗ ngồi của người đánh bài có liên quan gì đến việc thắng bại, hay nói cách khác, mình có nên ngồi cạnh nhà cái?
AK: Khi bắt đầu, thì bắt thăm chọn chỗ, mỗi người tuần tự lám cái, trừ khi người đang làm cái, ù thì được tiếp tục làm cái.
TH: Có những phạt vạ gì nếu mình ù không đúng cách?
AK: Ai ù không đúng cách gọi là chao ù hay ù báo thì phải đền cho 3 người.
TH: Thưa anh, những người biết chơi mạt chược trong cộng đồng người Việt có đông không?
AK: Theo tôi biết thì cũng có nhiều nhóm chơi mạt chược ở Toronto, và số người biết chơi theo tôi thì chỉ khoảng hơn 50 người
TH: Chúng ta có nên truyền bá môn mạt chược trong cộng đồng người Việt?
AK: Theo tôi thì rất nên. Chúng ta nên mở những lớp dạy chơi mạt chược cho những người muốn học, vì môn chơi này rất tốt cho trí nhớ, có thể là cách tốt ngăn ngừa bệnh Alzheimer’s.
TH: Qủa thật môn mạt chược là một môn chơi đấu trí, và có lẽ cần thêm nhiều giải thích, nhưng vì thời gian có hạn, chúng tôi xin cám ơn anh Khoa đã bỏ thì giờ nói về một môn giải trí cổ điển này.
Nguyễn Tuấn Hoàng
