Hai chữ "cực hình" dịch từ chữ torture, và từ cái tên The U.N. Convention Against Torture (Hội Nghị Chống Cực Hình của Liên Hiệp Quốc); Hội Nghị này vừa nhóm họp tại Geneva ngày thứ Hai mùng 5 tháng 5, 2014, để thảo luận về việc bảo vệ trẻ em bị các tu sĩ lạm dụng tình dục; bản thỏa ước được Vatican phê chuẩn năm 2002.
Cũng năm 2002, tổng giám mục Desmond Connell, cai quản giáo phận Dublin -kinh đô của Ireland- chính thức xin lỗi công chúng về việc ông từ khước không trao hồ sơ của linh mục Paul McGennis cho cảnh sát, vì ông muốn che chở ông McGennis.
McGennis là linh mục tại bệnh viện Dublin, phạm tội hiếp dâm cô Marie Collins năm 1960, khi cô mới 13 tuổi, đến nằm bệnh viện, và bị ông hãm hiếp trong một căn buồng che màn ngăn cách bệnh nhân.
Cô giữ im lặng trong suốt 35 năm không tố cáo linh mục McGennis với pháp luật, nhưng có thể cô đã tố cáo ông ta với những vị chức sắc tôn giáo tại Dublin, vì khi cô lên tiếng công khai hóa việc cô bị hiếp dâm, cô trách giáo phận Dublin đã "dối trá và lường gạt" cô.
Do sự tố cáo của cô, linh mục McGennis bị giải tòa năm 1997, và bị xử 2 năm tù. Năm nay cô bé nạn nhân 13 tuổi đã trở thành một bà cụ 67 tuổi, và được Đức Giáo Hoàng Francis mời vào Ủy Ban Bảo Vệ Thiếu Nhi.
Dù mang tên khác, nhưng Ủy Ban này cũng theo đuổi cùng một mục đích giống với Hội Nghị Chống Cực Hình của Liên Hiệp Quốc, và tổng giám mục Silvano Tomasi, vị đại sứ của Vatican tại Geneva, tuyên bố là trách nhiệm thi hành Hiệp Ước Chống Cực Hình của Vatican giới hạn tại Thành Vatican, một quốc gia chỉ có dưới 1,000 cư dân, sống trên một diện tích nhỏ hơn nửa cây số vuông.
Ông Tomasi nói, "Đức Giáo Hoàng có ý định chỉ tập trung hoạt động củaỦy Ban Bảo Vệ Thiếu Nhi vào Giáo Quốc Vatican City; giới chức trong giáo phận có trách nhiệm bảo vệ thiếu nhi và nếu cần sẽ truy tố những kẻ phạm pháp trong địa phương."
Bà Felice Gaer -một nhà hoạt động nhân quyền người Mỹ- nêu lên vấn đề trách nhiệm và quyền lực tinh thần của Đức Giáo Hoàng trên toàn thế giới, và trách nhiệm pháp luật mà Ngài muốn giới hạn vào Vatican City; bà Gaer nói, "quan niệm này tạo ra một khoảng trống trách nhiệm, và một khoản thiếu minh bạch của pháp luật. Tôi kêu gọi mọi phái đoàn tôn trọng nội dung của Hiệp Ước Chống Cực Hình trẻ em."
Bà Gaer xin đại sứ Tomasi xác định 2 việc; một là những vị tổng giám mục tại Ý được chỉ thị là họ không có trách nhiệm tố cáo mọi nghi can lạm dụng tình dục, và hai là việc Vatican bị tố cáo che chở tổng giám mục Jozef Wesolowski, bị cáo buộc vào tội lạm dụng tình dục tại Ba Lan và tại Dominican Republic.
Bà Gaer cũng yêu cầu Vatican minh xác về lập trường chống phá thai của giáo hội đã đưa đến việc bắt buộc những bé gái 9 tuổi phải sinh con.
Đại sứ Tomasi nhìn nhận là có một khoảng cách giữa trách nhiệm tôn giáo và trách nhiệm pháp luật. Buổi họp Hiệp Ước Chống Cực Hình của Liên Hiệp Quốc chỉ kéo dài có 2 tiếng đồng hồ ngày thứ Hai 5/5 rồi tạm ngưng để phái đoàn Vatican tìm câu trả lời cho những thắc mắc nêu ra, và tái nhóm chiều thứ Ba 6 tháng 5.
Trả lời phóng viên truyền thông, tổng giám mục Tomasi nói, "nạn lạm dụng tình dục trong Công giáo đã giảm rất nhiều, và đó là chỉ dấu cho thấy nỗ lực của Vatican và của các giáo hội địa phương." Ông đồng ý là giáo hội cần chấn chỉnh nội bộ, nhưng cũng biện bạch là công tác này đã được thực hiện từ 10 năm nay."
Một tiểu ban Liên Hiệp Quốc có trách nhiệm theo dõi "quyền thiếu nhi" chỉ trích chính sách "giữ im lặng" của giáo hội là thái độ đặt quyền lợi của giáo hội trên sự an toàn của những nạn nhân thiếu nhi; giờ này Hiệp Ước Chống Cực Hình của Liên Hiệp Quốc lại tố cáo việc Vatican tự giới hạn trách nhiệm của mình vào địa giới Vatican City là trốn tránh trách nhiệm.
Bà Katherine Gallagher -một luật sư nhân quyền- nói nếu cuộc thảo luận của Liên Hiệp Quốc đi đến chỗ xác định lạm dụng tình dục thiếu nhi là hành động tạo cực hình và đối xử tàn nhẫn với trẻ em thì hậu quả sẽ vô cùng to lớn, vì hàng ngàn vụ kiện sẽ xẩy ra do việc hành hạ thể xác là tội hình sự không có quy chế giới hạn thời gian; nhiều tội phạm cũ sẽ bị truy tố.
Bà Gallagher còn nhận định là có nhiều yếu tố tương đồng giữa hiếp dâm và hành hạ như, cả kẻ hiếp dâm lẫn tên tra tấn đều lạm dụng quyền hạn, đều đe dọa, và ép buộc nạn nhân; bà cũng chỉ trích việc Vatican tự giới hạn trách nhiệm của mình vào Vatican City.
Hôm thứ Sáu 2 tháng 5, linh mục Federico Lombardi, phát ngôn viên Tòa Thánh, nói trên đài phát thanh Vatican là giáo hội hy vọng là phiên họp Hiệp Ước Chống Cực Hình của Liên Hiệp Quốc sẽ quan tâm đến cả 2 phương thức trừng phạt và răn đe để thúc đẩy việc tôn trọng nhân quyền."
Bà Barbara Blaine, chủ tịch tổ chức SNAP (Survivors Network of Those Abused by Priests-Hệ Thống Nạn Nhân bị Tu Sĩ Lạm Dụng Tình Dục) nói vấn đề quan trọng, đang trở thành vô cùng quan trọng hơn, vì những lời "giảng dạy" của Vatican không bảo vệ được các thiếu nhi hiện vẫn còn đang bị lạm dụng tình dục.
Năm ngoái tổ chức SNAP đã yêu cầu tòa Hình Sự Quốc Tế điều tra việc Giáo Hoàng Benedict XVI và một số Hồng Y về nghi vấn che chở tội phạm, nhưng tòa này khước từ.
Trước khi tham dự phiên họp Hiệp Ước Chống Cực Hình của Liên Hiệp Quốc, bà Blaine nói với truyền thông, "Vấn đề được thảo luận là sự an toàn của trẻ em trên toàn cầu; chúng tôi không biết lập trường của Vatican như thế nào, nhưng bổn phận của chúng tôi là phải nói lên tầm quan trọng của vấn đề."
Đức Giáo Hoàng Francis từng nói là Ngài chịu tội cho đám ác tu, và xin nạn nhân tha thứ, trong lúc giáo hội nỗ lực hơn nữa trong trọng trách bảo vệ thiếu nhi. Một trong những nỗ lực của Ngài là tạo ra Ủy Ban Bảo Vệ Thiếu Nhi, mà bà Marie Collins là một thành viên.
Ngày thứ Ba 5/6 tổng giám mục Tomasi công bố trước hội nghị về Hiệp Ước Chống Cực Hình là bất cứ ai phạm tội lạm dụng tình dục trẻ em đều bị chính phủ địa phương trừng trị theo pháp luật. Ông nói "Tòa Thánh muốn lập lại là mọi người sống trong một quốc gia nào đều phải tuân hành luật lệ tại quốc gia đó, và gánh chịu mọi trừng phạt khi phạm luật."
Ông Tomasi còn công bố là trong thập niên vừa rồi, 848 linh mục đã bị treo chén, và 2,572 vị khác bị trừng phạt.
Như vậy là mọi việc đã minh bạch: tu sĩ cũng như mọi người đều phải tuân hành luật pháp. Tuy nhiên việc 12 năm trước, tổng giám mục Desmond Connell chính thức xin lỗi cư dân thành phố Dublin vì ông che chở tội của linh mục Paul McGennis hiếp dâm trẻ con, có được hiểu như một khuyến cáo để quý vị giáo quyền cao hơn không che chở kẻ phạm pháp nữa không?
Nguyễn Đạt Thịnh
