Lao động chân chính
Bắt côn trùng
Nạn châu chấu cào cào phá hoại mùa màng là một trong những thảm họa đáng sợ của nhà nông, nhưng ở Việt Nam thì châu chấu hải sinh sôi lẹ lắm mới tránh bị diệt chủng, vì dân Việt Nam đã biết ăn châu chấu, dế cơm từ trước khi Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) hô hào loài người tận dụng chất đạm côn trùng bằng cách dùng chúng làm thực phẩm. Bây giờ thì châu chấu đã thành một món ăn trong gia đình, và nghề bắt châu chấu, hay “tôm bay” cũng là một nghề có lợi tức cao ngay sau mùa thu hoạch. Với dụng cụ đơn giản như chiếc vợt hay túi lưới là người ta có thể thu bắt. Có gia đình bắt được cả tấn châu chấu mỗi ngày, hoặc ít thì cũng 10-20 kg. Ngay trong mùa thu hoạch, giá món châu chấu trong tiệm ăn cũng không rẻ, 300-400 ngàn đồng VN (khoảng 14-18 đô la) một phần.
Ngoài ra, dân Việt cũng đang bắt đầu tận dụng những chất đạm côn trùng khác như bọ rầy, trứng kiến, bọ cạp, bên cạnh những món hiếm vẫn được ưa thích từ lâu như sâu đuông dừa chẳng hạn. Có nhu cầu, đương nhiên có nghề nuôi bắt, cả một chợ côn trùng gần biên giới ở An Giang. Ở chợ này còn có bán tắc kè, rắn, chim, tức là ngoài việc tận dụng nguồn đạm sẵn có còn tiềm tàng nguy cơ gây diệt chủng cho những loài được thưởng thức quá độ như chim bìm bịp, chim mía…
Chăm sóc thú cưng
Ở một nơi người dân xử tử tại chỗ người dám trộm chó của họ, dĩ nhiên không thể thiếu dịch vụ chăm sóc thú cưng. Đại loại dịch vụ này giống dịch vụ thú cưng ở Mỹ: chăm sóc bề ngoài, tắm, chải lông, cắt móng, dẫn đi dạo, chăm sóc trong lúc chủ đi vắng. Giá cả ở VN thì vẫn còn rất phải chăng so với giá bên Mỹ, giá trông coi mỗi ngày từ 90-200 ngàn đồng VN (khoảng $4-$9 đô la), dịch vụ làm đẹp từ 10-100 ngàn đồng VN (khoảng $0.50-$4.50 đô la).
Một nghề liên hệ là thời trang cho thú cưng. Đã có những tiệm trên phố và trực tuyến bán đủ loại hàng cho thú cưng, từ dầu tắm thuốc gội đến áo quần nữ trang ngoài những món thực tế như vòng cổ dây xích. Còn có cả tiệm may y phục riêng theo ni tấc của “khách”.
Vá đèn xe hơi
Khi đèn xe hơi vỡ bể, chủ có bảo hiểm hai chiều thì thay đèn rồi tính với bảo hiểm, còn không có bảo hiểm thì đi vá đèn. Giá 150-250 ngàn đồng VN (khoảng $7-$12 đô la) một đèn. Với lượng xe hơi đang tăng nhanh ở VN và tình trạng tắc nghẽn lưu thông, đường chật dễ gây đụng xe, cọ quẹt, nghề vá đèn xe hơi chắc chắn sẽ còn phát triển mạnh. Một trong những tụ điểm của nghề này là đường Trần Bình Trọng, Quận 5, Sài Gòn, với mấy chục cửa hàng. Khu phố này còn là nơi cung cấp những bộ đèn xe cũ hay mới với giá phải chăng, khiến nhiều người khỏi mất công lên mạng tìm ờ eBay hoặc những tiệm trực tuyến ngoại quốc thường có giá mắc hơn nhiều lần.
Bế heo thuê
Đây là những người bồng heo để cân và khiêng heo cho khách, còn được gọi là “phu heo”, ở chợ heo Bà Rén, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam, đa số là phụ nữ nông thôn gặp hoàn cảnh khó khăn. Nghề bồng heo không phải dễ làm và tiền công thấp, mỗi con heo chỉ được trả 500-1,000 đồng VN (khoảng 25 đến 50 xu Mỹ), người làm nghề này phải khỏe mạnh để bồng được con heo. Khi cân, cả heo lẫn người lên cân, sau đó trừ đi số cân của người bế heo thì ra số cân của heo. Một nghề khá cực, phải chịu dơ bẩn khi bồng, phải cẩn thận không để heo xổng chạy mất kẻo chủ heo lại nắm áo đòi bồi thường.
Viết thuê
Ngày nay không còn cảnh các ông đồ cầm bút lông, nhưng vẫn còn nghề viết thuê, không phải nghề viết thư mướn mà chỉ là dùng nét chữ đẹp để viết thiệp tiệc tùng, đám cưới. So với nghề bế heo thuê, nghề phụ này dễ hơn., và giá cả cũng khá hơn. Giá 1,000 ngàn đồng VN (khoảng 50 xu Mỹ) cho mỗi tấm thiệp, trong mùa cưới có thể nhận đặt 1,500 tấm thiệp mỗi tháng tức là 1.5 triệu đồng VN (khoảng $70 đô la), dù sao cũng đã cao hơn mức lương tối thiểu do nhà nước quy định.
Câu mứt
Mứt ở đây không phải là món ngọt ngày xuân, mà là rong biển Porphyra mọc trên những tảng đá sát mép nước bao quanh các gành đá khu vực cửa sông Cu Đê, bao quanh các mỏm đá phía Nam chân đèo Hải Vân, phía Bắc bán đảo Sơn Trà. Có hai loại, loại to bản bè ra thường được gọi là mứt lá, còn một loại mảnh mai dài ra như những sợi tóc thường gọi là mứt tóc. Là món ăn chay địa phương, hai loại “mứt” này còn được xuất khầu sang Trung Quốc và Nhật Bản.
Thu hoạch “mứt” không phải là dễ dàng, vì nó mọc ở sát biển nơi có sóng to gió lớn, nhưng mức thu nhập cũng khá cao tùy theo may mắn tìm ra nơi chưa có ai khai thác (30-45 triệu đồng VN, khoảng $1,400-$2,150 đô la, một tháng). Lẽ ra phải có doanh nghiệp tìm cách nuôi trồng loại thủy sản có giá trị này, không nên để dân lặn lội hái “mứt” vừa nguy hiểm lại vừa dễ có nguy cơ tận diệt tài nguyên.
Nguyễn Phương
