Theo báo cáo mới của WHO (Tổ Chức Y Tế Thế Giới) về rượu và sức khỏe con người toàn cầu năm 2014, trung bình dân số toàn cầu từ 15 tuổi trở lên tiêu thụ 6.2 lít rượu mỗi năm, tức 13.5 gram rượu nguyên chất mỗi ngày, tức khoảng một ly.
Nếu con số trung bình ấy cũng là sự thực, có nghĩa tất cả mọi người từ 15 tuổi trở lên toàn cầu đều uống một ly rượu mỗi ngày, có lẽ rượu đã không đã và đang là một trong những vấn nạn khó giải quyết của con người, đồng thời gây ra nhiều thiệt hại về mọi mặt trong đời sống.
Trên thực tế, 61.7% dân số thế giới (15 tuổi trở lên) đã không uống rượu trong vòng một năm trước, và 48% dân số thế giới trong tuổi trưởng thành chưa hề uống rượu bao giờ. Điều này có nghĩa là lượng rượu tiêu thụ tập trung vào một số ít người, và một số ít ngày nhậu nhẹt quá trớn. WHO định nghĩa “thời kỳ uống rượu nhiều” (HED) là khi người ta uống ít nhất 60 gram rượu nguyên chất, tức khoảng 4-5 ly trở lên mỗi lần uống và uống như vậy ít nhất một lần mỗi tháng. WHO cũng tìm cách lượng định mức rủi ro trong cách uống rượu, chẳng hạn như lượng rượu uống mỗi lần, uống dịp lễ, uống nơi công cộng, uống cho say… Ít rủi ro nhất là những người uống rượu trong bữa ăn và uống hầu như mỗi ngày, vì uống khi ăn ít dẫn đến say xỉn hơn và uống mỗi ngày có nghĩa lượng rượu tiêu thụ được trải đều, vừa ít say xỉn vừa ít hại sức khỏe.
Nhìn chung toàn thế giới, tỷ lệ uống rượu và uống rượu nhiều (HED) cao hơn ở phái nam so với phụ nữ, và tỷ lệ giới trẻ nam uống rượu nhiều cao hơn gần gấp ba lần giới trẻ nữ (16.8% so với 6.2%). Tỷ lệ người uống rượu và lượng rượu tiêu thụ cao hơn ở những nước “giàu” hơn về kinh tế, một điều không đáng ngạc nhiên vì thường phải có tiền mới có rượu để uống. Những nước kinh tế không giàu hoặc thậm chí nghèo tiêu thụ tỷ lệ rượu “lậu” cao hơn (rượu không đóng thuế, có thể là sản xuất và bán lậu, rượu buôn lậu, hoặc rượu làm lấy và tiêu thụ ở nhà). Khu vực có mức tiêu thụ rượu trung bình mỗi người dân (từ 15 tuổi trở lên) cao nhất là Đông Âu và Nga.
Hậu quả của rượu, đúng hơn là rượu uống quá độ, là bệnh tật và tử vong. Mỗi năm, 5.9% dân số thế giới chết vì rượu (3.3 triệu người trong năm 2012), hơn gấp đôi tỷ lệ chết vì HIV/AIDS (2.8%), gấp ba tỷ lệ chết vì lao phổi (1.7%), và hơn gấp sáu lần tỷ lệ chết vì bạo động (0.9%). Ngoài ra, tác hại của rượu vào sức khỏe tính bằng năm với cuộc sống không đầy đủ sức khỏe là 139 triệu năm toàn thế giới vào năm 2012, hay 5.1% tổng cộng bệnh tật và thương tích toàn thế giới. Mức tử vong và bệnh tật/thương tích đi theo mức tiêu thụ, nên những nước giàu kinh tế cũng là những nước có tổn hại nhiều nhất. Dĩ nhiên, đây chỉ là tổn hại về sức khỏe, chưa tính đến những tổn hại về xã hội và kinh tế gây ra bởi lạm dụng rượu.
WHO dự đoán rằng mức tiêu thụ rượu trên thế giới sẽ tiếp tục tăng trong tương lai (gần đây, mức tăng phần lớn xảy ra ở Trung Quốc và Ấn Độ), cho nên những biện pháp phòng chống tác hại của rượu cũng phải cần được tăng cường, có nghĩa chính phủ các nước cần siết chặt luật về rượu và tăng cường những biện pháp giúp giảm thiểu mức tiêu thụ rượu hoặc đúng hơn sự lạm dụng rượu. Năm 2012, chỉ có 66 quốc gia trong số 168 quốc gia thuộc WHO có chính sách quốc gia về rượu, tuy gần 130 quốc gia có những hoạt động để cảnh báo nguy cơ của rượu lên sức khỏe, và hơn 100 quốc gia có những hoạt động để cảnh báo nguy cơ của việc lái xe khi say… Luật cấm lái xe khi say có hiệu lực ở nhiều nước, nhưng mức rượu trong máu được xem là phạm luật thay đổi tùy nơi tùy vùng. Đáng chú ý là khu vực có mức tiêu thụ rượu cao nhất là Đông Âu và Nga cũng thường khắt khe hơn về mặt này. Ngoài ra cũng còn những biện pháp khác như đánh thuế rượu, định tuổi có thể mua rượu tối thiểu…
Nói riêng đến Mỹ và Việt Nam, cả hai nước có mức tiêu thụ rượu bình quân (15 tuổi trở lên) ở mức trung bình đến hơn trung bình, ở Mỹ là 9.2 lít rượu nguyên chất trong khoảng 2008-2012 và có khuynh hướng ổn định, và Việt Nam là 6.6 lít rượu nguyên chất trong khoảng 2008-2012 nhưng con số này đang tăng. Việt Nam đánh thuế rượu, có tuổi uống rượu hợp lệ là 18, và nồng độ rượu tối đa hợp pháp khi lái xe là 0 cho xe hơi và 0.05 cho xe gắn máy, trong khi Mỹ đánh thuế rượu, có tuổi uống rượu hợp lệ là 21, và nồng độ rượu tối đa hợp pháp khi lái xe là 0.08, khá cao so với các nước khác. Tỷ lệ tử vong do tai nạn lái xe ở Mỹ là 18.6% cho nam và 7.0 cho nữ, tỷ lệ tai nạn do rượu là 12% cho nam và 4.2% cho nữ, trong khi những con số này ở Viêt Nam cao hơn nhiều: Tỷ lệ tử vong do tai nạn lái xe là 51.3% cho nam và 9.3% cho nữ, tỷ lệ tai nạn do rượu là 36.2% cho nam và 0.7% cho nữ. (tt)

Tiểu Thư