Tại Paris hôm nay 05/11/2012, giải thưởng văn học Pháp Femina được trao cho nhà văn Patrick Deville, tác giả quyển sách Peste et Choléra (Dịch hạch và Thổ tả) kể lại cuộc đời của bác sĩ Alexandre Yersin. Tin này đã được nhà xuất bản Seuil đăng trên mạng vào trưa nay trước khi có thông báo chính thức.

Patrick Deville tác giả cuốn « Peste et Choléra » được trao giải văn học Femina 2012. AFP / MEHDI FEDOUACH

Dày khoảng 220 trang, quyển Peste et Choléra (Dịch hạch và Thổ tả) tựa như một cuốn sổ tay hành trình, đưa người đọc vào một thế giới phiêu lưu, theo gót chân của ông Alexandre Yersin, sinh tại Thụy Sĩ, nhập tịch Pháp năm 25 tuổi và chủ yếu sinh sống, hành nghề tại Nha Trang như thể Việt Nam là quê hương của ông.

Sau khi thử nghiệm thành công thuốc ngừa bệnh dại, nhà khoa học Louis Pasteur đã mở ra nhiều hướng đi mới cho các nhà nghiên cứu trẻ tuổi. Trong đó có bác sĩ Yersin, bắt đầu làm việc cho Viện Pasteur, từ khi viện này được thành lập (1888). Tốt nghiệp luận án tiến sĩ, ông Yersin rời thủ đô Pháp sang Đông Dương làm việc trong vòng 4 năm, trước khi được Viện Pasteur phái đến Hồng Kông để khảo sát và nghiên cứu lâm sàng vào lúc mà bệnh dịch hạch đang bùng phát hoành hành.

Chính tại thành phố Hồng Kông, mà bác sĩ Yersin đã phát hiện vào năm 1894, nguyên nhân gây bệnh trong môi trường tự nhiên, cũng như chứng minh được phương thức lây lan truyền nhiễm. Cũng từ đó mà giới nghiên cứu đặt tên ông Yersinia Pestis cho vi khuẩn dịch hạch.

Tại Pháp, người ta chủ yếu biết đến tên tuổi của ông Yersin nhờ vào công trình này. Nhưng tại Việt Nam, công lao của ông lại càng được đánh giá cao, bởi vì những đóng góp của bác sĩ Yersin không chỉ đơn thuần là y khoa mà còn hiện diện trong nhiều lãnh vực khác.

Ngoài việc mở phòng thí nghiệm sản xuất huyết thanh tại Nha Trang (1895), tham gia thành lập trường Đại học Y Hà Nội (1902-1904), bác sĩ Yersin đã giúp phát triển ngành trồng cây cao su tại Việt Nam khi du nhập giống cây này từ Nam Mỹ vào Đông Dương. Cũng nhờ ông mà những nông trại đồn điền đầu tiên đã được dựng lên để trồng giống cây quinquina, chiết xuất chất ký ninh để điều trị bệnh sốt rét.

Để kể lại câu chuyện của ông Alexandre Yersin, nhà văn Patrick Deville đã đặt chân đến Đông Nam Á, lần theo vết tích của bác sĩ tài ba. Nhưng nguồn tài liệu quan trọng và quý hiếm nhất là khối lượng thư từ đồ sộ được cất gữ tại kho lưu trữ của Viện Pasteur.

Về phần mình, tác giả Patrick Deville năm nay 54 tuổi. Thời thanh niên, ông tốt nghiệp khoa văn và khoa triết tại đại học thành phố Nantes. Ông đã từng làm việc tại vùng Trung Đông, Nigeria, Algérie, và sống một thời gian tại Uruguay, và Trung Mỹ. Tính đến nay ông đã viết hơn một chục tác phẩm, trong đó có nhiều quyển sách được dịch sang 12 thứ tiếng.

Đam mê phiêu lưu có thể giải thích vì sao nhà văn này đã muốn vinh danh sự nghiệp của ông Yersin. Không như các thầy y khác an phận với công việc chẩn bệnh nơi phòng mạch, bác sĩ Yersin đã cống hiến đời mình cho y học. Các bức thư mà Alexandre Yersin đã để lại cho thấy vị bác sĩ này có tâm hồn của một nhà thám hiểm, lặn lội tận vùng sâu vùng xa, không sợ cõi rừng thiêng nước độc. Một nhà phiêu lưu với con tim nhiệt huyết tràn đầy, dưới đôi chân ‘‘gót giầy cưỡi gió’’.
Source: RFI