Ảnh minh họa. Làm thủ tục lên máy bay người dân vẫn còn hồi hộp... Photo anninhthudo
Linh mục An Tôn Lê Ngọc Thanh người Điều hành Ban Truyền thông Dòng Chúa Cứu Thế, thành viên Hội đồng Liên Tôn Việt
Nam, đã bị Công an Tân Sơn Nhất thu hộ chiếu cấm xuất cảnh vào trưa ngày 22/3/2015 khi ông làm thủ tục đi Philippines. Linh
mục An tôn Lê Ngọc Thanh là một trong ba người Việt Nam nằm trong danh sách 100 anh hùng thông tin thế giới được Tổ
chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) vinh danh năm 2014. Vì sao Chính quyền Việt Nam lại có hành động vi phạm quyền
cơ bản của công dân đối với Linh mục An Tôn Lê Ngọc Thanh? Nam Nguyên ghi nhận một số chi tiết liên quan.
Bưng bít sự thật về nhân quyền tại VN
Trường hợp của Linh mục An Tôn Lê Ngọc Thanh làm dài hơn danh sách các nhà hoạt động bị Chính quyền Việt Nam ngăn
chặn không cho xuất cảnh và thu giữ hộ chiếu. Trong vài năm vừa qua cả trăm bloggers, nhà báo, tu sĩ các tôn giáo và các nhà
hoạt động xã hội dân sự đã bị Công an các cửa khẩu áp dụng hình thức mà Linh mục An Tôn Lê Ngọc Thanh gặp phải.
Từ Dòng Chúa Cứu Thế Saigon, Linh mục An Tôn Lê Ngọc Thanh cho biết:
“ Đến bây giờ phải nói là tôi không biết chắc chắn vì lý do gì, tại sân bay tôi có hỏi người chính thức dừng tôi xuất cảnh xin cho
tôi biết lý do, thì vị này bảo là chúng tôi thật ra không biết một lý do rõ ràng. Chỉ có một lý do duy nhất hiện lên trên máy là yêu
cầu của Công an Thành phố yêu cầu chặn tôi lại. Trong khi đó theo Nghị định 136 của Chính phủ, người có quyền chặn tôi lại
nếu tôi có liên quan đến vấn đề an ninh quốc gia thì phải là Bộ trưởng Bộ Công an chứ ông Giám đốc Sở không có tư cách để
làm điều đó. Nhưng mà điều đó vẫn có hiệu lực cho thấy ở Việt Nam luật pháp là một cách nói, một cách đặt ra để đánh lừa
quốc tế, đánh lừa dư luận chứ không phải như là thực chất.”
Theo Linh mục An Tôn Lê Ngọc Thanh, ông không nghĩ việc ông bị cấm xuất cảnh có liên quan đến mục đích chuyến đi Manila
dự hội thảo. Bởi vì đồng hành với ông trong chuyến đi còn có 4 người Việt Nam khác và họ không bị ngăn chặn. Linh mục An
Tôn Lê Ngọc Thanh dự kiến sang Manila dự “Hội thảo quốc tế về nhân quyền - đứng ở khía cạnh truyền thông” từ 25 tới
26/3/2015.
Linh mục An Tôn Lê Ngọc Thanh tiếp lời:
“Về điều nhiều người dự đoán là tôi tham gia tích cực vào Hội đồng Liên Tôn vào các phong trào xã hội dân sự và cũng trực
tiếp lên tiếng và làm truyền thông, có lẽ lý do đó làm cho người ta ngăn tôi ra nước ngoài hơn là vấn đề vinh danh. Cái chính
yếu là những hoạt động của tôi cho cộng đồng tại Việt Nam gây cho họ lo lắng, gây cho họ thấy là cần phải có một biện pháp
mang tính đe dọa đối với tôi.”
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, Chủ tịch Hội nhà báo độc lập là người từng được RSF vinh danh “100 anh hùng thông tin của thế giới
năm 2014” cùng danh sách với blogger Trương Duy Nhất và Linh mục An Tôn Lê Ngọc Thanh. TS Phạm Chí Dũng cũng từng
bị cấm xuất cảnh và thu hộ chiếu tương tự như Linh mục An Tôn Lê Ngọc Thanh hay các nhà hoạt động khác.
Đáp câu hỏi của chúng tôi, các nhà hoạt động nhân quyền ở Việt Nam mới chỉ bao gồm một số lượng không lớn trong xã hội,
hoạt động của họ cũng còn trong phạm vi hạn chế, vậy thì chính quyền lo sợ điều gì khi phải ngăn chặn quyền đi lại, xuất cảnh
của họ. Từ Saigon TS Phạm Chí Dũng nhận định:
“ Họ lo sợ rằng những nhân vật bất đồng chính kiến hoặc đối lập ở trong nước nếu có điều kiện ra nước ngoài sẽ mang tiếng
nói của người trong nước ra nước ngoài và cho cộng đồng Việt Nam ở nước ngoài hiểu thêm về tình hình ở Việt Nam và đặc
biệt có vận động quốc tế để cho liên minh Châu âu, các nghị viện ở Hoa Kỳ, Canada ở Úc….hiểu thêm rõ về tình trạng vi phạm
nhân quyền ở Việt Nam. Nhà nước Việt Nam luôn luôn muốn bưng bít chuyện đó thành thử việc họ cấm, tôi nghĩ cũng chẳng
đặng đừng. Nhưng mà với não trạng tư duy và bản lĩnh quá tệ của họ như hiện nay thì tôi nghĩ họ không còn cách nào khác.”
Quyền con người dưới chế độ một đảng và công an trị
Câu chuyện Linh mục An Tôn Lê Ngọc Thanh của Dòng Chúa Cứu Thế bị thu giữ hộ chiếu và cấm xuất cảnh và một danh sách
dài những trường hợp tương tự bao gồm các nhà báo công dân, blogger, nhà hoạt động xã hội dân sự, cho thấy một hình ảnh
khác với những gì gọi là xu hướng cải cách không thể đảo ngược trong thời kỳ Việt Nam chuẩn bị hội nhập sâu hơn với thế giới.
Qua câu chuyện về chuyến đi của Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang tại Hoa Kỳ vừa rồi, TS Phạm Chí Dũng cho biết rất ngạc
nhiên khi ghi nhận báo chí Việt Nam tường thuật là, Chính phủ Hoa Kỳ đã đánh giá cao về những cải cách của Việt Nam; cho
rằng Hiến pháp 2013 của Việt Nam là một trong những Hiến pháp tiến bộ trên thế giới và Việt Nam tuân thủ tôn trọng các quyền
con người. Theo TS Phạm Chí Dũng đây không phải là lần đầu tiên báo chí Việt Nam tường thuật với một thái độ đầy hân hoan
về vấn đề này. Ông nhớ lại trước đây có một lần Đại sứ quán Hoa Kỳ đã phản ứng cho rằng báo chí Việt Nam nói không đúng
về một tuyên bố của họ. TS Phạm Chí Dũng nhấn mạnh:
“Nếu nói quyền con người bị vi phạm thậm chí bị chà đạp ở Việt Nam thì có thể nói ngoài tự do đi lại, xuất cảnh, còn nhiều
quyền khác. Chẵng hạn mới đây chúng ta nhìn vào cái quyền được hưởng bầu không khí trong lành, được hưởng về môi
trường tự nhiên, môi trường sống đã bị chà đạp như thế nào và có ít nhất 2.000 cây xanh đã bị “hạ sát” bị “chặt đầu” như vậy
thì người dân còn lại điều gì. Người dân không có quyền sở hữu tư nhân về đất đai, không có uyền tự do đi lại, không có được
quyền tự do lập hội, cũng chẳng có quyền tự do tuần hành và biểu tình và cho tới giờ ngay cả việc trưng cầu dân ý đưa ra mấy
chục năm rồi nhưng mà chưa có luật. Rất nhiều thứ quyền như vậy ở Việt Nam chưa có, mà như thế làm sao có thể nói là một
nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.”
Theo các nhà quan sát chính trị, Việt Nam đã đi một bước dài sau thời kỳ ngăn sống cấm chợ, công dân đã được cấp hộ chiếu
nhanh chóng phù hợp với thời kỳ hội nhập cuối thập niên 1990. Tuy vậy chiếc vòng kim cô dưới ảnh hưởng chế độ một Đảng
và công cụ công an trị vẫn là một cản trở cho những bước tiến tới dân chủ nhân quyền thực chất. Người dân cầm hộ chiếu hợp
lệ trong tay, vé máy bay đã có nhưng bước vào sảnh đợi ở phi cảng với sự hồi hộp. Nhân viên an ninh cửa khẩu có thể ngăn
chặn việc xuất cảnh thậm chí thu giữ hộ chiếu mà không cần nêu lý do. Đó cũng là lý do gần đây những người bị cấm xuất cảnh
đã tụ tập lại thành một tổ chức xã hội dân sự để bảo vệ quyền công dân của mình.
Theo RFA
