Gặp lại kẻ thù xưa
Bài thi viết "Cộng sản và Tôi"

Mới đây
trong chuyến về Hải Phòng
thăm quê cha đất tổ
tình cờ, nơi quán nước bên đường
tôi gặp lại một “người quen cũ”


Nhận ra anh
nhờ khuôn mặt rỗ
và vết sẹo khá sâu
hình lưỡi liềm trên cổ


Anh không nhận ra tôi
đon đả chào mời
“Bác vào ngồi nghỉ, xơi chén nước”
tôi mở hộp nhón thanh kẹo lạc
nhắp ngụm chè Thái Nguyên
mơ màng sống lại
một kỷ niệm đau buồn


Năm 1975
tôi, người lính VNCH thua trận
bị đẩy vào trại tập trung
một số bộ đội phía bên kia
trở thành cai tù
nghếch mặt vì hào quang chiến thắng


Đám tù chúng tôi
rất nhiều những tấm gương dũng cảm
một số khác khá đông
giữ gìn tư cách
nín thở qua sông
và dĩ nhiên
có cả không ít những anh hèn


Một “cựu” Trung Úy truyền tin
muốn lấy lòng mấy ông chủ mới
thấy chỗ đông người là lê tới
chỉ để khoe vài câu
“Các anh ơi! Chủ Nghĩa Cộng Sản
đã có sẵn trong người tôi từ lâu
Này nhé!
đũa, vợt, dao, liềm, bàn chải đánh răng
tôi đều cầm tay trái
trên sân bóng, tôi cũng thuận chân trái
ngủ, tôi cũng nằm nghiêng,
quay người về bên trái (1)
chế độ này chắc rất hợp với tôi”
mọi người nhìn hắn cười
khinh bỉ


Tôi (còn rất trẻ)
bực bội bỏ vào nhà vệ sinh
nói với bạn tù đứng đái bên cạnh mình
“Tao, cái con mẹ gì cũng thuận bên phải
chỉ có cái thằng khốn nạn này
lúc nào cũng ngoẹo đầu về bên trái”
hai đứa phá lên cười
nhưng vừa quay ra cửa thì hỡi ôi!
Ông “cựu” Trung Úy truyền tin đã đứng đấy


Trưa hôm ấy
tôi bị gọi lên văn phòng
vừa thấy tôi, Trung Úy C trưởng (2) mặt hầm hầm
Đại Úy D trưởng (3) đập bàn đứng dậy
“Thằng này náo!
Dám dí buồi vào Chủ Nghĩa Cộng Sản của ông
Ông sẽ cho mày nát xương, mọt gông.”


Lần ấy tôi bị trận đòn lê lết
thêm mấy tuần chân cùm nằm conex
và (thế nào chẳng có)
một vết đen ngòm
trong hồ sơ cá nhân
của đời tù cải tạo.


Tôi gợi chuyện hỏi thăm
biết mình đã không lầm
“kẻ thù” của tôi năm xưa
nay đã già
nhưng vẫn còn lanh lợi
ngồi cách tôi chỉ một tầm tay với


Tôi ngồi lặng im
xem sinh hoạt của quán hàng
một số khách đến uống chè, ăn kẹo
hoặc mua hộp diêm, cút rượu
cũng có người đến nhờ khiếu nại, làm đơn
“chồng cháu vô cớ bị công an bắt lên phường” có cả người đến vì sắp bị chiếm vườn, lấy đất


Anh nhìn tôi phân bua
“Xã hội giờ thối nát quá
ngành nào, địa phương nào cũng hối lộ
mua chức bán quyền
thân phận người dân đen
thật khốn khổ mọi bề”


Khi anh rót cho tôi thêm chén chè
(chén thứ mấy tôi cũng không nhớ)
không khí đã rất cởi mở
thân tình
xích đến gần anh
tôi kể lại chuyện năm đầu tiên cải tạo
những cực hình gánh chịu
vì một câu nói tào lao


Anh trầm tư một lúc lâu
rít hơi thuốc lào
rồi chậm rãi nói
mặt ẩn hiện sau làn khói


“Đã gần 38 năm
sự việc của anh
tôi cũng chỉ nhớ loáng thoa, loáng thoáng
anh đã phát biểu
cực kỳ phản động
ở cương vị D trưởng của tôi
lập trường kiên định
lý tưởng sáng ngời
lối suy nghĩ ấy
tôi được lệnh diệt từ trong trứng nước
anh còn sống sót trở về
cũng là đại phúc”


Anh ngừng một lát
“nhưng thế sự lúc này đã khác”
rồi bằng một giọng chua chát đắng cay
“Tôi trả thẻ đảng được mấy tháng nay
để khỏi phải ‘cùng hội cùng thuyền’
với đám tham quan bán nước”
Tôi nắm tay anh thật chặt
mối thù tưởng sẽ chẳng thể nào quên
bỗng tự nhiên
tan biến


Và thật bất ngờ
anh nhìn thẳng vào mắt tôi
với nụ cười nửa miệng
“Có điều này thật trái khoáy
thời gian gần đây
tôi để ý khi đứng đái
cái thằng khốn nạn
đã ngoẹo hẳn đầu về bên trái”

Phạm Đức Nhì
__________
Chú Thích:

(1) Ý nói “thiên tả” – nghiêng về phía trái, theo cộng sản
(2) Đại Đội Trưởng
(3) Tiểu Đoàn Trưởng