Do những hành động ngày càng hung hăng của Trung Quốc (TQ) trên Thái Bình Dương nên nhiều năm gần đây, Hoa Kỳ (HK) đã chuyển trục sang châu Á-Thái Bình Dương cả về mặt quân sự, kinh tế, cả về mặt chính trị, ngoại giao. Và chính quyền Obama đã cố gắng mở rộng và củng cố quan hệ đối tác với các nước sẵn có quan hệ tốt với HK và cả với các nước tuy có quan hệ chặt chẽ với TQ nhưng lại bị TQ hiếp đáp trên Biển Đông, như VN, HK cũng hết sức lôi kéo nhằm tạo thế liên hoàn các nước để chống lại sự xâm lăng của TQ nhằm khống chế Thái Bình Dương. Chính vì thế tổng thống Barack Obama đã mời TBT ĐCSVN Nguyễn Phú Trọng, một người rất bảo thủ, giáo điều, thường bênh Tàu chống Mỹ, sang Hoa Kỳ bàn việc. Tình thế của VN đang lúc rất khó khăn cả về mặt kinh tế, cả về mặt chính trị lại bị Trung Cộng lấn lướt trên Biển Đông, còn ở biên giới Tây Nam thì TQ lại lôi kéo, xúi giục «nước anh em» cũ của CSVN là Cam Bốt có thái độ không thân thiện với VN. Lời mời của Obama rất hợp thời và hợp ý ban lãnh đạo ĐCSVN, khi họ cảm thấy chỗ dựa TQ đang nguy ngập và đang muốn tìm chỗ dựa mới để cứu chế độ và đảng của họ, nên đã hân hoan nhận lời mời. Bản thân ông Trọng, tất nhiên, cũng rất lấy làm hãnh diện là TBT CSVN đầu tiên vinh dự được bước vào Nhà Trắng. Tổng thống HK đón tiếp trọng thị TBT Trọng ở Phòng Bầu dục, bất chấp sự phản đối của một số dân biểu quốc hội vì hồ sơ tồi tệ về nhân quyền của VN. Tuyên truyền của Hà Nội lại được dịp khoác lác là qua cuộc tiếp đón «lịch sử» đó tại Nhà Trắng, HK đã «công nhận chế độ chính trị của chúng ta». Thực ra, điều này chẳng có gì quan trọng lắm, trước năm 1989, HK cũng đã từng công nhận chế độ chính trị của các nước CS cũ ở Đông Âu và Liên Xô (LX), đã từng chấp nhận vai trò lãnh đạo của các ĐCS trong các chế độ đó. Thậm chí năm 1983, tổng thống Reagan cũng đã từng tiếp thủ lĩnh Taliban ở Afghanistan tại Phòng Bầu dục Nhà Trắng cơ mà.

Kết quả cuộc gặp là tổng thống HK và tổng bí thư ĐCSVN đã ra Tuyên bố về Tầm nhìn chung trong đó cũng chỉ là những ghi nhận và hứa hẹn rất chung chưa có gì cụ thể. Chẳng hạn, HK ghi nhận «sự quan tâm của VN muốn đạt được quy chế thị trường», hai nước «hứa hẹn tiếp tục thúc đẩy và bảo vệ bảo vệ quyền con người», hai nước sẽ còn tiếp tục đàm phán về TPP nhất là những vấn đề về quyền lợi công nhân, v.v… Khi đọc nội dung «Tầm nhìn chung» ở đoạn nói về quyền con người và các quyền tự do cơ bản… thấy rõ rằng giữa tổng thống HK và người đứng đầu CSVN chưa đạt được sự đồng thuận nên chỉ đưa vào những câu chung chung như vậy để dành cho cuộc «mặc cả» còn tiếp tục sau này giữa hai bên. Trong «Tầm nhìn chung» chỉ có một điểm cụ thể nói về Trường đại học Fulbright Việt Nam (FUV). Tuy nhiên, đoạn nói về Biển Đông là đáng chú ý và có ý nghĩa thiết thực hơn cả: «Hai nước bày tỏ quan ngại về những diễn biến gần đây ở Biển Đông làm gia tăng căng thẳng, xói mòn lòng tin và đe dọa làm phương hại đến hòa bình, an ninh và ổn định.» và «Hai nước nhấn mạnh sự cần thiết đề cao các quyền tự do hàng hải và hàng không được quốc tế công nhận; thương mại hợp pháp không hạn chế, an ninh và an toàn hàng hải; kiềm chế những hành động làm gia tăng căng thẳng; bảo đảm tất cả các hành động và hoạt động phải phù hợp với luật pháp quốc tế; phản đối việc ép buộc, hăm dọa, sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực.» Người viết nghĩ rằng những câu này dường như chủ yếu là do gợi ý từ phía Hoa Kỳ, vì trước đây khi TQ cấm ngư dân VN đánh cá trong biển của VN, tịch thu ngư cụ và các mẻ cá đánh được của ngư dân VN, tấn công, đánh chìm tàu thuyền của ngư dân VN và đánh đập thậm tệ ngư dân ta, thì ông Trọng vẫn tuyên bố tỉnh bơ: «Quan hệ Trung-Việt chưa lúc nào tốt đẹp như lúc này»! Còn cách đây vài tháng, khi ông và phái đoàn «hùng hậu» của ông sang Bắc Kinh thì ông có hề nói một câu gì về Biển Đông tương tự như thế đâu? Thậm chí 19 ngày trước, cụ thể là ngày 18.6.2015, ông còn cho bộ trưởng ngoại giao của ông là Phạm Bình Minh ký bản Cam kết với bộ trưởng ngoại giao TQ «sẽ không có hành động làm phức tạp»… trên Biển Đông, trong lúc TQ đã và đang làm biết bao điều phức tạp trên Biển Đông.

Tuy nhiên, đáng chú ý nhất là những câu trả lời của TBT ĐCS trong buổi nói chuyện của ông tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS) ở Washington DC, qua đó thể hiện rõ nhất bản chất xảo quyệt và dối trá, «nói dzậy nhưng không phải dzậy» của ông ta. Trả lời một học giả Mỹ, ông nói «VN sẽ duy trì tinh thần dân chủ hóa trong xã hội và chính trị». Tinh thần dân chủ hóa ở đâu, hở ông Trọng? Ở các đồn công an hay ở các trại tù?! Trả lời câu hỏi khác của một nhà khoa học Mỹ: «Tình hình nhân quyền và tự do ngôn luận ở VN trong tương lai tới đây sẽ như thế nào, thưa TBT?», TBT lại được dịp phét lác: «Tôi biết nhân quyền là vấn đề Mỹ rất quan tâm, đây cũng là vấn đề VN rất coi trọng. (!) Bảo đảm và cải thiện quyền công dân là ưu tiên cơ bản và chiến lược của chúng tôi. (!) Chúng tôi đã nỗ lực hết sức, nếu các bạn đến VN sẽ thấy quyền của các nhóm dân cư dễ bị tổn thương như người nghèo, các dân tộc thiểu số vùng sâu vùng xa, được quan tâm. (!) Người dân VN chưa bao giờ được sống trong bầu không khí dân chủ như hiện nay. (!!) Hiến pháp VN có chương riêng về quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân, và đang dần dần được luật hóa…». Ông ta lờ đi không thanh minh thanh ca gì về danh sách 150 tù nhân chính trị đang rục xác trong nhà tù CS mà Humain Rights Watch đã đưa ra và các tổ chức nhân quyền quốc tế đang đòi VN phải trả tự do, mà chỉ đưa ra lời dối láo trắng trợn: «Các vụ việc người bị bắt ở VN không phải do vấn đề dân tộc hay tôn giáo mà là vì họ vi phạm pháp luật.» Chúng tôi nhắc lại những điều đó để nói rằng chớ nên hy vọng sẽ có «những đột biến có tính lịch sử» về nhân quyền và tự do dân chủ sau chuyến đi này của ông Trọng. Mọi việc vẫn sẽ tiếp tục như trước đây: HK đòi thả một số tù nhân lương tâm, các nhà cầm quyền VN thả dăm ba người tượng trưng để đạt được những yêu cầu cụ thể về kinh tế hay an ninh, quốc phòng, rồi lại tiếp tục đàn áp bắt thêm một loạt người nữa để chờ cuộc «mặc cả» tiếp theo. Các tù nhân lương tâm lại vẫn là những món hàng trao đổi! Cũng rất có thể rồi đây, VN cũng sẽ được công nhận là nền kinh tế thị trường dù kinh tế quốc doanh vẫn còn là chủ đạo! Hay VN cũng sẽ được tham gia TPP dù công đoàn/nghiệp đoàn tự do chưa có… hay có nhưng không có thực chất. Hay VN sẽ được xóa bỏ lệnh cấm vận vũ khí sát thương dù hồ sơ nhân quyền không tiến bộ mấy. Những điều đó thì chưa ai biết được, nhưng chắc chắn là cái thủ đoạn dối trá, lươn lẹo «muôn thuở» của CSVN sẽ được sử dụng hết cỡ! Người Mỹ rất thực dụng, họ nghĩ đến quyền lợi nước họ là chính, họ thực tâm bênh vực nhân quyền, quyền công nhân, quyền phụ nữ, quyền các dân tộc thiểu số… trong chừng mực nào có lợi cho đất nước họ… Cho nên các chiến sĩ dân chủ VN phải ra sức tận dụng sự ủng hộ của họ, nhưng đừng quá tin tưởng và ỷ lại vào họ! Những lời giả dối của ông Trọng tại CSIS báo hiệu cho chúng ta biết, sau chuyến đi này về mặt nhân quyền, tự do dân chủ sẽ chẳng có gì thay đổi lớn đâu, đừng hy vọng quá mà thất vọng. Vẫn luôn luôn phải tăng cường đấu tranh cho nhân quyền và dân chủ.

Khôi hài nhất là ông TBT dù cố giữ vẻ đạo mạo của một thức giả, nhưng có lần cũng bật ra cái «lú» cố hữu của mình, khi ông ta nói với giọng đạo đức giả trước cử tọa của CSIS: “Tôi mong chính quyền Hoa Kỳ quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc sống, công việc và học tập của người Việt Nam tại Hoa Kỳ, tạo điều kiện để họ hội nhập tốt và đóng góp tích cực cho sự phát triển của Hoa Kỳ và cho quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ.” Ngố đến thế thật là hết chỗ nói! Ông ta tưởng rằng cộng đồng người Việt chạy nạn CS rất cần đến sự quan tâm vờ vĩnh của TBT CS, và ông quên rằng trước kia chính thủ tướng CS Phạm Văn Đồng của ông đã từng phỉ báng những người chạy nạn CS là «bọn ma cô, đĩ điếm». Và chính «bọn» (xin lỗi!) này nhờ thoát khỏi cái «thiên đường xã hội chủ nghĩa» của ĐCSVN và nhờ họ hội nhập rất tốt vào nền dân chủ của HK mà ngày nay đã thành đạt tuyệt vời về mọi lĩnh vực trên đất nước Mỹ, nên hằng năm họ đã gửi về cho dân nước VN xã hội chủ nghĩa một số tiền «viện trợ» rất lớn từ 8 đến 10 tỉ USD! Sự thành đạt của họ trên đất nước HK hoàn toàn không liên quan gì đến sự quan tâm vuốt đuôi của ông Trọng cả!
Tuy nhiên, cái «ngố» hết chỗ nói trên đây vẫn còn thua xa cái «ngố» này: báo chí loan tin, ngày 10.7.2015, tại thành phố New York, để biểu dương tinh thần quốc tế vô sản (đồng thời cũng biểu dương tình trạng xơ cứng tư duy thảm hại của ông), TBT ĐCSVN Nguyễn Phú Trọng đã có cuộc gặp với ban lãnh đạo ĐCS Hoa Kỳ, một cái đảng bé tí tẹo trong một nước có 320 triệu dân, chẳng làm nên trò trống gì trên chính trường HK, chưa bao giờ được người dân Mỹ để ý đến. Thế mà, trước truyền thông quốc tế, ông Trọng đã bốc đồng tuyên bố: «Tin tưởng ĐCS HK sẽ tiếp tục phấn đấu không ngừng để làm tròn nhiệm vụ to lớn với tư cách là đảng tiên phong, điểm tựa chính trị của lực lượng công nhân và quần chúng lao động HK». Ông hồ hởi «chúc mừng thành công của đại hội lần thứ 30 của ĐCS HK», một đại hội mà chỉ duy nhất ông Trọng nhắc tới, chứ ngay cả người dân Mỹ cũng chẳng ai biết và truyền thông báo chí HK chẳng buồn nói đến.

Thẳng thắn mà nói thì chuyến đi Mỹ của TBT Trọng lần này chưa có kết quả gì rõ rệt để có thể gọi là «chuyến đi lịch sử» đã tạo ra «một bước ngoặt lịch sử». Tuy nhiên, hy vọng rồi đây do tình thế bức bách, ban lãnh đạo CSVN có thể tiến thêm bước nữa gần với HK hơn. Có thể người Mỹ nghĩ rằng TBT Trọng là người lãnh đạo cao nhất, có quyền hành nhất trong ĐCS, nhưng thực ra ông Trọng là người cầm đầu ĐCS loại yếu trong số các TBT: từ hội nghị 6 TƯ đảng (10.2012) đến hội nghị 10 (1.2015), ông đã thất bại liên tiếp trước đối thủ chính của ông là «đồng chí X». Vả lại, trong ĐCSVN, ông Trọng cũng chỉ là một người trong cái tập thể mười mấy người lãnh đạo, gọi là Bộ chính trị (BCT). Trước khi đi HK, cái tập thể đó đã định rõ cho ông nói cái gì, ứng xử như thế nào trong mỗi tình huống. Ông chỉ là một vai diễn trên sân khấu mà thôi. Còn sau chuyến viếng thăm, cái tập thể đó sẽ họp lại quyết định sẽ đối phó như thế nào với cái TPP, với quy chế kinh tế thị trường, v.v… Chắc dân ta còn nhớ, trước đây, hồi năm 2005, thủ tướng Phan Văn Khải, rồi 2007, chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, rồi 2008, thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, rồi 2013, chủ tịch nước Trương Tấn Sang – những người lãnh đạo rất cao, rất có quyền lực trong hệ thống chính trị VN – cũng đã được tổng thống HK đón tiếp trọng thị tại Nhà Trắng ở Phòng Bầu dục, tất cả họ cũng đều hứa hẹn với tổng thống những điều tốt đẹp cho nhân quyền, cho tự do, dân chủ. Chủ tịch Sang cùng tổng thống Obama còn xác lập quan hệ đối tác toàn diện giữa hai nước HK và VN. Thế mà sau khi các vị đó trở về nước thì tình hình đàn áp các cuộc đấu tranh hòa bình của người dân để bảo vệ lãnh thổ, lãnh hải, hải đảo của VN bị TQ xâm chiếm vẫn không bớt ác liệt, đàn áp các cuộc đấu tranh của dân oan đấu tranh chống cưỡng chế đất đai vẫn rất dã man, số người bị bắt đưa ra tòa án xử phi pháp vẫn rất đông… Thậm chí khi VN được vào Hội đồng Nhân quyền LHQ, đã ký Công ước chống tra tấn mà số người dân bị tra tấn đến chết ở các đồn công an vẫn tăng lên chứ không giảm, còn nói gì đến chuyện chấm dứt tra tấn! Có chút thay đổi chăng là vài người tù được thả ra sớm hơn một chút, thậm chí vừa thả họ ra, liền bắt họ phải ra nước ngoài sống lưu vong… Dân gian ta thường nói Cà cuống chết đến đít còn cay, nghĩa là một con người, một nhóm người nặng tính xảo quyệt, gian dối, bảo thủ, giáo điều… thì dù trong hoàn cảnh nào đi nữa họ vẫn giữ cái bản chất «cay» vốn có của họ. Cho nên đừng trông chờ BCT TƯ ĐCSVN sẽ dân chủ hóa, sẽ ban phát tự do, dân chủ cho ta, mà tự mình phải đấu tranh giành lấy những thứ quý báu vô ngần đó.

Cũng cần nhắc lại là VN xác lập quan hệ đối tác toàn diện với HK mới được hai năm thôi, trong lúc đó VN đã xác lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Nga và TQ lâu hơn. Hơn nữa với TQ, VN còn bị buộc chặt bằng sợi dây thòng lọng Thành Đô, bằng vòng kim cô 16 chữ vàng và 4 tốt, bằng vô số hiệp định và cam kết của những người đứng đầu đảng và nhà nước VN với TQ, bằng sự lũng đoạn của TQ đối với nền kinh tế VN, bằng các công trình xây dựng quan trọng khắp nước VN do TQ trúng thầu, bằng 300 ngàn hec-ta rừng đầu nguồn ở vùng biên giới VN trong tay TQ, bằng nhiều vị trí tập trung dân TQ (hay quân nằm vùng ?) ở các nơi xung yếu trên đất nước VN, v.v… Cố nhiên, báo chí «lề đảng» thì cố thổi phồng chuyến đi HK của ông Trọng, cho đó «là chuyến đi lịch sử», «là cột mốc đánh dấu 20 năm bình thường hóa quan hệ Việt-Mỹ và đồng thời nâng cao sự hợp tác giữa hai nước lên tầm đối tác chiến lược» – sự thật thì chưa có thỏa thuận gì đặc biệt đáng gọi là cột mốc, hơn nữa, sau chuyến đi của ông Trọng quan hệ giữa VN và HK vẫn là «quan hệ đối tác toàn diện» như sau chuyến đi của chủ tịch Trương Tấn Sang, chứ đâu có phải là «đối tác chiến lược»? Có vài nhà báo «lề dân» cũng quá lạc quan cho rằng với chuyến đi của ông Trọng, VN đã xáp lại với HK và như thế sẽ chấp nhận từ bỏ chế độ độc tài đảng trị trong một tương lai gần; hay cho rằng sau chuyến đi của ông Trọng, VN sẽ rời khỏi TQ và liên kết với HK để chống lại TQ; thậm chí có người còn tiên đoán rồi đây quân Mỹ sẽ đến Cam Ranh, v.v…. Những nhận định quá lạc quan này chỉ dựa trên lòng mong muốn của người phát biểu, chứ không phải trên thực tế khách quan. Tập đoàn cầm quyền CSVN đang lâm vào tình thế cực kỳ khó khăn cả về kinh tế lẫn chính trị, lại bị sức ép mạnh vì hành vi hung hăng xâm lấn của TQ, nên về sách lược họ phải tìm thêm chỗ dựa ở HK để cứu chế độ độc tài toàn trị của họ và đảng của họ, tức là cứu quyền lợi của họ và cứu bản thân họ, chứ đâu có phải để từ bỏ chế độ độc tài toàn trị. Cho nên nghĩ rằng họ sẽ chấp nhận từ bỏ chế độ độc tài đảng trị trong một tương lai gần là rất mơ hồ sẽ gây ra ảo tưởng cho những người đang đấu tranh cho tự do dân chủ và nhân quyền. Cho rằng sau chuyến đi của ông Trọng, VN sẽ rời khỏi TQ và liên kết với HK để chống lại TQ là chưa đánh giá hết mọi tình hình phức tạp trong mối quan hệ lâu đời giữa VN với Nga và TQ, chưa thấy hết những ràng buộc của CSVN với CSTQ mà chính những người cầm đầu ĐCSVN tự buộc vào, từ thời Hồ Chí Minh trước đây và đặc biệt từ thời Nguyễn Văn Linh cho đến Nguyễn Phú Trọng ngày nay, là chưa thấy hết cái tình thế khó khăn, lúng túng của tập đoàn cầm quyền CSVN trong lúc này, dù họ có muốn rời khỏi TQ, nhưng chưa thể rời ngay được. Theo chúng tôi nghĩ, CSVN xích lại gần HK nhiều hay ít, nhanh hay chậm chủ yếu tùy thuộc ở mức độ nguy khốn của CSVN và của CSTQ, vì chẳng ai lạ gì cái thói sống dựa và ăn bám cố hữu của lãnh đạo CSVN để tự cứu mình. Cho nên chúng ta cần có thái độ thực tế, không bi quan mà chẳng nên quá lạc quan để đánh giá đúng tình hình mà đẩy mạnh cuộc đấu tranh cho tự do dân chủ nước ta theo đúng hướng để giành được thắng lợi.

Tờ Hoàn cầu Thời báo, một phó bản của tờ Nhân Dân nhật báo của ĐCSTQ đã đưa ra lời nhắc nhở và đe dọa VN: «Trong khi VN xem TQ như một mối đe dọa an ninh quốc gia của mình, thì VN cũng được hưởng lực kéo kinh tế từ TQ và cũng được sự hỗ trợ từ thể chế CS TQ.» …«Các mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa VN và HK một phần nhắm vào TQ, và như vậy sẽ kéo theo những đòn đánh trả của TQ. Điều này sẽ tạo ra áp lực lên ba phía, nhưng trong trường hợp đó, VN có thể là kẻ phải chịu nhiều thiệt hại nhất.» Chúng ta không sợ những lời đe dọa của ĐCSTQ, nhưng chúng ta đừng để cái lạc quan tếu về chuyến đi Mỹ của ông Trọng làm rối đầu óc chúng ta. Dân ta bình tĩnh chờ những đòn «phản pháo» của TQ và sẽ có cơ hội được kiểm chứng thái độ của các quan chức cao cấp nhất của ĐCSVN đối với Bắc triều. Chỉ vài ngày sau chuyến đi Mỹ của TBT Trọng, thì một trong 7 người có quyền lực nhất ở TQ là ủy viên thường vụ BCT, phó thủ tướng Trung Cộng Trương Cao Lệ, đến VN từ ngày 16 đến 18.7. Gặp chủ tịch Trương Tấn Sang, thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, người ta lại ca bài «mối quan hệ truyền thống do Mao Trạch Đông và Hồ Chí Minh từng nuôi dưỡng là tài sản quý báu của hai đảng và nhân dân hai nước, vì quyền lợi cơ bản của hai nước cần phải thắt chặt mối quan hệ truyền thống này»… «hai đảng tiếp tục đưa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Trung-Việt phát triển lành mạnh, ổn định, lâu dài», nghĩa là không có gì thay đổi trong quan hệ Trung-Việt sau chuyến TBT ĐCSVN đi Mỹ về! Còn ông Trọng, sau khi gặp họ Trương, ông cũng gặp một số cử tri để khoe khoang về cuộc đối thoại «vượt mức yêu cầu» với tổng thống Mỹ, đồng thời ông nhấn mạnh: «Có ý kiến nói, chuyện quan hệ với Mỹ để chống TQ ở Biển Đông thì cũng chỉ là một cách suy diễn…». Ý ông muốn nói: thực ra ông đi Mỹ nhưng không hề có ý muốn chống TQ, đó chỉ là sự suy diễn và hiểu lầm mà thôi. Ông còn nói thêm: «Rất hay là vừa đi Mỹ về, thì phó thủ tướng TQ cũng sang đây»! Ngầm ý: để TBT ĐCSVN có dịp thanh minh với ĐCSTQ về chuyến đi vừa rồi! Đấy, cái mà một số người gọi chuyến đi HK của ông Trọng là «chuyến đi lịch sử» đã tạo ra «một bước ngoặt lịch sử» là như thế đó!

Những người am hiểu thời cuộc đều biết từ rất lâu trước chuyến TBT ĐCSVN đi Mỹ, Trung Cộng đã tung ra độc chiêu mà trước đây họ đã dùng dưới thời Pol Pốt, nay đem dùng lại dưới thời thủ tướng Hun Sen là cố lôi kéo Cam Bốt (CB) về phía TQ, chia rẽ CB với VN, giúp đỡ về kinh tế, cung cấp vũ khí cho CB, xúi giục CB chống lại VN. Vấn đề biên giới giữa hai nước CB và VN nay lại xới lên. Vụ xô xát hôm 28.6.2015 ở vùng biên giới tỉnh Svay Rieng (CB) và tỉnh Long An (VN), cũng như việc một phái đoàn các tướng tá CB do phó thủ tướng, bộ trưởng quốc phòng CB Tea Banh dẫn đầu đến TQ, làm cho phía VN phải đề phòng. Rồi hàng loạt xe tăng, thiết giáp, khí tài VN được cấp tốc chuyển từ miền Bắc vào Nam từ hôm 13.7.2015… Tất cả những tin tức đó báo hiệu có thể sẽ xảy ra chuyện chẳng lành cho nhân dân cả hai nước CB và VN. Điều chắc chắn là những người dân chủ và các chiến sĩ nhân quyền VN kiên quyết phản đối một cuộc chiến tranh (nếu có) giữa CB và VN vì nó sẽ đẩy nhân dân hai nước rơi vào cạm bẫy chiến tranh của Trung Cộng và gây ra muôn vàn đau thương cho người dân CB và VN. Hơn nữa, chiến tranh là cơ hội tốt nhất cho tập đoàn thống trị CSVN bóp nghẹt tự do, dân chủ và nhân quyền của nhân dân. Chúng ta chủ trương đối thoại, đàm phán, tương nhượng để giải quyết một cách hòa bình mọi tranh chấp giữa CB và VN.
Một điều đáng chú ý là trước ngày TBT Nguyễn Phú Trọng đi Hoa Kỳ thì từ cuối tháng 6.2015, bỗng bặt tin bộ trưởng bộ quốc phòng VN, đại tướng Phùng Quang Thanh, một nhân vật đặc biệt thân Tàu trong BCT TƯ đảng. Tiếp đó đã có những trò che giấu khá lộ liễu, kín kín, hở hở về sự vắng bặt tin của tướng Thanh, sau đó Ban bảo vệ chăm sóc sức khỏe Trung ương đưa ra những thông tin mập mờ, mâu thuẫn nhau về bệnh tình của tướng Thanh. Rồi bỗng dưng sáng 3.7.2015, Cổng thông tin của Bộ quốc phòng đưa tin, tại Hà Nội, thực hiện các Quyết định của Thủ trưởng Bộ quốc phòng (thủ trưởng chứ không phải là bộ trưởng và cũng không ghi rõ tên ai là thủ trưởng), Bộ tư lệnh (BTL) thủ đô Hà Nội tổ chức hội nghị bàn giao nhiệm vụ Tư lệnh và Chính ủy BTL thủ đô Hà Nội. Sự thay đổi đột ngột những người đứng đầu BTL thủ đô Hà Nội trùng hợp với tin tức mập mờ về sự biến mất của tướng Thanh, làm một vài người nghĩ đến một cuộc đảo chính cung đình. Giả định này chắc là không đúng, vì khi một «đồng chí» nào đó – như «đồng chí X» chẳng hạn – đã nắm ưu thế trong ban lãnh đạo đảng thì cứ làm theo đúng điều lệ đảng, họp hội nghị TƯ hay đại hội đảng đàng hoàng để đa số quyết định sự thay đổi là nhẹ nhàng, êm đẹp nhất, việc gì phải làm đảo chính cho mang tiếng? Nhưng những chuyện nói trên cho thấy cuộc đấu đá nội bộ trên thượng tầng lãnh đạo CSVN đã lên đến cao điểm, báo hiệu có một cuộc “đổi kíp”, «đổi ca» sắp tới. «Kíp» mới này sẽ nắm lấy toàn bộ quyền lực và tiếp tục thống trị đất nước ta với một chính sách về cơ bản vẫn như cũ. Còn về mặt đối ngoại, họ sẽ khoác áo thân Mỹ và thỉnh thoảng nói vài câu có vẻ chống Tàu để HK cho VN vào TPP, công nhận nền kinh tế thị trường và bỏ cấm vận vũ khí sát thương… dù hồ sơ nhân quyền của VN vẫn lem nhem như trước. Còn HK rất thực dụng, họ quan tâm chủ yếu quyền lợi của nước họ, các chế độ độc tài dù khét tiếng xưa nay họ cũng cứ chơi như thường, miễn là có lợi cho họ. Cho nên nhân dân ta cần thấy rõ việc đấu tranh cho tự do, dân chủ và nhân quyền là công việc của mình, dân mình phải lo, nhất thiết không thể trông cậy vào ban lãnh đạo CSVN này được, mà hy vọng vào HK thì cũng chỉ phần nào thôi, vì HK có giúp cho ta thì cũng chỉ trong chừng mực nào đó, và như thế cũng đã tốt cho ta lắm rồi. Còn việc CSVN chống TQ thì chúng ta cũng đừng nên nghĩ là “kíp” mới lên sẽ làm mạnh đâu, mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Nga và TQ còn chặt lắm, họ không thể dễ dàng dứt ra, đặc biệt với TQ thì còn biết bao thứ ràng buộc, nào là mật ước Thành Đô, nào là 16 chữ vàng và 4 tốt, nào là vô số hiệp định và cam kết từ xưa đến nay, nào là kinh tế VN và các công trình xây dựng đều phụ thuộc vào TQ, v.v. và v.v… Trong thời gian này, CSVN ve vãn HK thì cũng chỉ hời hợt thôi vì các ông “bạn vàng” đối tác chiến lược toàn diện của VN là TQ và Nga cũng không dễ dàng «buông áo em ra» để em VN chạy theo Mỹ mà họ coi là kẻ thù của họ… Cho nên chúng ta cần phải khách quan đánh giá đúng tình hình, không nên lạc quan quá và phải luôn luôn cảnh giác cả với «kíp» mới lên, họ đều là những kẻ bảo vệ chế độ độc tài toàn trị vì đó là quyền lợi thiết thân của họ và gia đình họ. Một số nhà phân tích nghĩ rằng trong ban lãnh đạo ĐCSVN có phe cấp tiến và phe bảo thủ. Theo chúng tôi, điều đó không đúng với thực tế. Đúng là trong TƯ đảng có rất nhiều mâu thuẫn, nhiều hục hặc, nhiều đấu đá về mặt quyền lợi cá nhân, chứ không phải về ý thức hệ, về lý thuyết, về chiến lược, về chính sách, tất cả họ đều nhất trí với nhau ở một điểm cơ bản là duy trì đến cùng chế độ độc tài toàn trị, có khác biệt chăng thì chỉ trên những tiểu tiết, như cách đối phó đối với các nước lớn thế nào để có lợi cho chế độ của họ. Thử hỏi hàng chục năm nay, có ai trong ban lãnh đạo CSVN dám nói một điều gì về cải cách chế độ chính trị đâu mà bảo là có phe cấp tiến trong đảng? So với tình hình Liên Xô hồi nửa cuối thập niên 80 thế kỷ trước thì rõ ràng là trong ĐCSLX cũng như trong TƯ đảng hồi đó đã có phe cấp tiến rõ rệt, họ có cả một «Cương lĩnh dân chủ» nổi tiếng do một cựu ủy viên BCT TƯ, vài ủy viên TƯ và nhiều cán bộ cao cấp của đảng soạn thảo và công bố, còn ở VN thì đã có gì đâu mà gọi là phe cấp tiến? Cũng có nhiều người cho rằng trong ban lãnh đạo CSVN có phe thân Tàu và phe thân Mỹ và liệt thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vào phe thân Mỹ. Thử hỏi với giọng lưỡi chống Mỹ cực kỳ thô lỗ của ông thủ tướng đã thốt lên trong dịp 30 tháng 4 năm nay mà có thể gọi ông ta là thân Mỹ được ư? Thử hỏi một ông thủ tướng trong suốt nhiệm kỳ của ông đã có biết bao quyết định có lợi cho TQ bất lợi cho VN, như bô-xít ở Tây Nguyên, như cho TQ trúng thầu các công trình xây dựng quan trọng khắp nước ta, như để các tỉnh giáp biên giới cho Trung Cộng thuê dài hạn 300 ngàn hec-ta rừng đầu nguồn trong 50 năm, v.v… là người không thân Tàu mà thân Mỹ được chăng? Thực ra, trong TƯ đảng, thân Tàu thì có và có nhiều, còn thân Mỹ thì chỉ là những lời nói vờ vịt, bóng bẩy để ve vãn, làm điệu vậy thôi. Rồi đây có thể cũng có người khoác tạm cái áo thân Mỹ để đánh lừa dư luận – vì họ thấy trên 70% dân chúng VN mong muốn có quan hệ tốt với Mỹ – nhưng thật lòng thì họ chẳng thân ai hết, ngoài cái «ghế» của họ. Cho nên cái lối chia hai phe rạch ròi thân Tàu, thân Mỹ trong ban lãnh đạo CSVN như vậy là không hợp với tình hình VN, dễ làm cho những người dân chủ có đối sách không sát thực tế. Nhưng dù trong hoàn cảnh nào, những người dân chủ chúng ta cũng phải biết tận dụng mọi cơ hội, mọi kẽ hở của chế độ để đấu tranh cho tự do, dân chủ và nhân quyền, tập hợp lực lượng, chờ thời cơ để giành thắng lợi quyết định.

20.7.2015

Nguyễn Minh Cần