Ngay sau khi báo chí Việt Nam đưa tin về vụ bắt luật sư Nguyễn Văn Đài vì 'vi phạm' điều 88 Bộ Luật hình sự Việt Nam, một số người dùng Facebook đã chỉ ra sai lệch về hình phạt giữa bản tiếng Anh và tiếng Việt trong luật này trên trang Bộ Tư pháp.

Nội dung tiếng Việt ghi là hình phạt cao nhất cho "trường hợp đặc biệt nghiêm trọng" là án tù đến 20 năm.

Nhưng bản tiếng Anh lại ghi là án tù cao nhất đó "dành cho tội phạm ít nghiêm trọng hơn".

Trên trang của Bộ Tư pháp CHXHCN Việt Nam ở địa chỉ www.moj.gov.vn người đọc có thể thấy:

"Điều 88. Tội tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam

1. Người nào có một trong những hành vi sau đây nhằm chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười hai năm:

a) Tuyên truyền xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân;

b) Tuyên truyền những luận điệu chiến tranh tâm lý, phao tin bịa đặt gây hoang mang trong nhân dân;

c) Làm ra, tàng trữ, lưu hành các tài liệu, văn hoá phẩm có nội dung chống Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

2. Phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ mười năm đến hai mươi năm."

Nhưng bản tiếng Anh của Bộ Luật hình sự 21/12/1999 được đăng lên, tính đến ngày 17/12/2015 khi người đọc xem trang này, lại viết:

"2. In the case of committing less serious crimes, the offenders shall be sentenced to between ten and twenty years of imprisonment."

(Trong trường hợp phạm các tội ít nghiêm trọng hơn, kẻ vi phạm sẽ bị xử từ 10 đến 20 năm tù giam.)

Dịch cắt dán?


Nhưng nếu đây là một lỗi dịch thuật thì cũng có nghĩa người nước ngoài, kể cả các quan chức ngoại giao, giới luật gia chỉ có thể đọc bản tiếng Anh và hiểu một nội dung khác hẳn, thậm chí ngược lại nội dung tiếng Việt.

Các lỗi này có vẻ lặp lại ở cả Điều 80, 85, 86, 87.

Nhưng điều luật này đều ghi tội phạm 'less serious' (ít nghiêm trọng) sẽ bị xử tới mức án cao nhất cho phép.

Một điều đáng chú ý nữa là bản tiếng Anh của Bộ Luật hình sự Việt Nam dùng tiếng Anh kiểu Mỹ, với các từ 'offenses, organizer, laborer' thay cho 'offences, organiser, labourer' trong tiếng Anh ở Anh.
Nhiều từ ngữ không mang tính chuyên môn, có vẻ như lặp lại một cách dịch tối nghĩa.

Khái niệm 'tội phạm nghiêm trọng' được dịch thành 'serious crimes' và dùng tràn lan.

Trong khi đó, các văn bản quốc tế phân biệt 'grave offences', chỉ các tội nghiêm trọng từ phản quốc, sát nhân đến bắt cóc, khủng bố...và 'serious offences' cho các tội không nghiêm trọng bằng (gây thương tích, gây cháy nổ...).

Khái niệm 'gây ra hậu quả nghiêm trọng' trong tiếng Việt được dịch thành 'causing serious consequences' trong khi 'to cause' theo nghĩa 'gây ra' chỉ dùng để nói về các hành vi cụ thể (to cause death, exposion, danger).

Còn 'cause' và 'consequences' thường dùng trong tiếng Anh để nói về 'nguyên nhân và hậu quả' của hành vi nói chung.

Tội phạm 'có tổ chức' được văn bản trên biến thành 'in an organized manner' (làm việc ngăn nắp) và ghi liên tục trong nhiều điều luật.

Chính vì thế, một số dân mạng cho rằng Bộ Tư pháp Việt Nam đã soạn văn bản tiếng Anh cho luật hình sự bằng cách "cắt dán" các câu từ những điều luật hay câu văn nào khác trên mạng.
Theo BBC