Dự trù khoảng 20 ngàn người sẽ ra khỏi nhà tù trước hạn trong thời gian từ nay tới 2018, theo Đề án ‘Tha tù trước thời hạn có điều kiện’ của Bộ Công an VN vừa được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ký duyệt hôm 22-7.

“Tha tù trước thời hạn có điều kiện” là một hình thức thi hành án tù mới, lần đầu tiên được đưa vào hệ thống văn bản pháp luật hình sự Việt Nam.

Trước đây, những biện pháp áp dụng trong thi hành án phạt tù, ngoài việc bị giam giữ trong trại, gồm có hoãn chấp hành án, tạm đình chỉ chấp hành án, giảm thời hạn chấp hành án, và đặc xá.

“Tha tù trước hạn có điều kiện” không có nghĩa là trả tự do, kết thúc sớm án tù cho phạm nhân như trong các trường hợp được đặc xá. Đây chỉ là sự “thay đổi hình thức từ chấp hành án trong cơ sở giam giữ sang chấp hành án tại cộng đồng xã hội”.

Tuy nhiên, việc thay đổi hình thức này lại đưa đến những hiệu quả kinh tế cụ thể.

Theo đánh giá của Bộ Công an VN, trong hai năm đầu thực hiện đề án trên, ước tính sẽ có khoảng 20 ngàn người được “tha tù có điều kiện”, và số tiền ngân sách tiết kiệm từ việc không phải chi trả cho việc giam giữ, chăm sóc số lượng tù này sẽ đạt “khoảng gần 200 tỷ đồng mỗi năm”.

Luật sư Trần Thu Nam, Trưởng Văn phòng Luật sư Tín Việt, nói với BBC rằng về phần phạm nhân, việc được “tha tù trước thời hạn” cũng sẽ đem lại cho họ một số lợi ích nhất định.Chẳng hạn, họ “có thể được hưởng điều kiện chữa trị y tế tốt hơn, điều kiện sinh hoạt vật chất tốt hơn”, và sẽ có cơ hội “được hưởng những quyền tự do khác mà họ lẽ ra không nhận được nếu vẫn trong tù, như việc học hành”.

Hệ thống các nhà tù, trại giam ở VN hiện trong tình trạng quá tải. Việc “tha tù trước thời hạn” được trông đợi sẽ giúp giảm bớt áp lực quá tải này.

Đề án cũng thừa nhận biện pháp mới được đưa ra một phần do “xuất phát từ yêu cầu hội nhập quốc tế”, và được xây dựng dựa trên cơ sở “tiếp thu có chọn lọc” từ một số nước như Hoa Kỳ, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc.

Tuy nhiên, luật sư Trần Thu Nam cho rằng việc giới chức muốn vận dụng tối đa các tài trợ từ bên ngoài là do khó khăn về kinh phí, nhưng điều đó “không đồng nghĩa với việc xã hội hóa” hệ thống nhà tù, và chính quyền sẽ không chấp nhận mô hình nhà tù tư nhân như ở một số nước khác.

Theo luật sư Nam, số người được “tha tù trước hạn” cũng có thể tạo thành vấn đề nếu giới chức không có cơ chế kiểm soát hiệu quả. “Việc tha tù sớm ồ ạt với số lượng lớn cũng có thể làm tăng tình hình tội phạm do những người được tha có thể tái phạm.”
Theo Thời Báo