TT Obama công du VNCS từ 23 đến 25 tháng 5, năm 2016. Ngày Ông ăn bún chả ở Hà nội. Ôi thôi báo đài của CSVN hồ hởi phấn khởi theo danh từ CS và dư luận của người dân Việt vui mừng, hớn hở theo chữ nghĩa VN, trong nước như lên cơn sốt. Nào TT Obama ăn ngon, uống bia lạnh, ngồi đối diện là đầu bếp Bourdain nổi danh của Mỹ, có chương trình trên CNN; TT Obama còn mua mấy tô đem về phòng nữa.
Năm tháng sau, ngày 25 tháng 9, đài truyền hình CNN của Mỹ có tung ra một show mới lạ, trong chương trình Parts Unknown. Đó là đoạn phim TT Obama và nhà đầu bếp Bourdain ăn bún chả Hà nội tại một quán bún ở chợ Ngô Sĩ Liên, Hà Nội. Trong đoạn phim, đầu bếp Bourdain đã giới thiệu bà chủ quán là người “khét tiếng về cách giao tiếp thẳng thừng và sống sượng” với những câu đại loại như “gọi cái gì thì gọi nhanh lên”, “thôi tốt nhất là đi về nhà nấu lấy ăn nhé”… “Chúng tôi chịu nghe những lời mắng để thưởng thức món này”, ông Bourdain cho biết, và miêu tả món ăn là “một tô bún nóng hổi, thơm ngon với mắm ớt cay cay, nước hầm xương và cả thịt chân giò”. Ông nói: “Đây là món nổi bật nhất trong thực đơn của quán và nó ngon tuyệt!”
Đài phát thanh VOA của Mỹ ngày 14 tháng 10 đi một bài bằng tiếng Việt, tựa đề: “'Bún chửi' Việt Nam trong mắt người Mỹ”. Bản tin phân tích của VOA viết, “Dường như không có gì đặc biệt nếu một đầu bếp nổi tiếng thế giới yêu thích ẩm thực đường phố của Việt Nam, cho đến khi người xem phát hiện ra đây là quán “bún chửi” nổi tiếng với thái độ phục vụ như “đuổi khách đi” của bà chủ.
Hiện tượng này không phải mới xuất hiện mà nó đã tồn tại hàng chục năm nay cùng với cụm từ “bún mắng, cháo chửi, ốc lắm mồm” như một nét đặc trưng trong ẩm thực Hà Nội. Tuy nhiên, không phải ai cũng ủng hộ nét “văn hóa” ẩm thực có một không hai này.
Nhà báo Trương Anh Ngọc đã viết trên trang Facebook cá nhân: “Các cụ nói, miếng ăn là miếng nhục, trong trường hợp này có lẽ không sai. Người ta sẵn sàng nghe bà chủ hầm hè với nhân viên bưng bê hoặc thậm chí văng vài thứ vào mặt mình và rồi chấp nhận, với lí do, ăn ở đó ngon. Mình không bao giờ chấp nhận một thứ dịch vụ thiếu văn hóa kiểu đó. Thứ văn hóa dịch vụ xuống cấp ấy sở dĩ vẫn tồn tại được và có thể sẽ còn phát triển, bởi người ta sẵn sàng chịu nhục (hoặc bịt tai lại, hoặc cho là nó chừa mình ra) để được miếng ngon.”… “Trả lời báo Dân Trí hôm 10/10, bà Hán Thị Kim Thảo, chủ hàng “bún chửi”, thừa nhận mình là người "nóng tính, ăn nói có phần bõ bã nên trong một vài tình huống có nói vài câu khó nghe với khách hàng", và sau khi được giới thiệu trên kênh CNN, bà Thảo hứa sẽ “cai chửi” để phục vụ khách hàng tốt hơn.”
Qua hai tin và hình của CNN Mỹ và đài phát thanh VOA tiếng nói chánh thức của chánh phủ Mỹ, có một số việc đáng trách về phía Mỹ và một số đáng trách lối sống suy đồi của người Việt bị CSVN hủ hoá gần ¾ thế kỷ.
Trước nhứt trách Ông đầu bếp nổi danh Anthony Bourdain của Mỹ, có tài mà thiếu đức nghiệp. Chọn món ngon cho TT ăn là tài của đầu bếp. Nhưng biết người làm và bán, cái quán đưa tổng thống vào là một nơi mang tai mang tiếng xấu, hay chửi thề, mắng mỏ thực khách mà vẫn đưa tổng thống vào là thiếu đức nghiệp, không tôn trọng thực khách. Càng tổn đức hơn khi biết rõ vị khách ấy là tổng thống Mỹ thừa nhận danh giá của mình, với mình đi công du VN và dành cho mình chỗ ngồi cao quí, ngang tổng thống Mỹ. Nếu bà chủ quán quen tánh “bún mắng, cháo chửi, ốc lắm mồm” đối với TT Obama thì còn gì thể thống nước Mỹ?!
Kế đến trách Toà Đại sứ Mỹ ở Hà nội, Nha Nghi Lễ của Bộ Ngoại giao và của Phủ Tổng Thống, Cơ quan Bảo vệ Yếu Nhân và Cơ quan Mật vụ cận vệ Tổng Thống Mỹ. Toà đại sứ Mỹ ở Hà nội nhiều người, an ninh, tình báo, mật vụ, tuỳ viên văn hoá, chánh trị mà không trình cho người lập chương trình để tổng thống vào ăn một chỗ tệ bạc về lễ phép như vậy. Rủi Bà Chủ quán quen miệng chửi thề với TT Obama thì sao, phải chăng là xì căng đan đối với tổng thống. Thử tưởng tượng nếu bà chủ quán quen miệng chửi thề, nạt nộ tổng thống thì sao?!
Sau cùng trách CSVN đã cào bằng văn hoá của quốc gia dân tộc Việt Nam. Sau ¾ thế kỷ, CSVN đã thay nhồi nhét thói hư tật xấu của CS vào lối sống hay văn hoá của người Việt. Biến văn hoá ẩm thực rất lễ độ, mời cầm đũa khi ăn và xá đũa cám ơn người làm ra thực phẩm, thành văn hoá ăn bị chửi, bị mắng, biến miếng ăn là miếng tồi tàn, nhục nhã. CS đã biến tương quan con người, tiếp nhân xử thế rất lễ phép của người dân Việt thành như kiểu đấu tranh giai cấp của CS, giữa địch và ta ai thắng ai, một mất một còn. Nên bây giờ đọc báo trong nước thường thấy con giết cha, mẹ, cháu giết ông, bà, vợ chồng giết nhau, học trò nữ đánh nhau lột quần lột áo.
CS biến nghệ thuật, lễ độ ăn uống thành thói hư tật xấu gọi là “bún mắng cháo chưởi, ốc lắm mồm.” Hàng quán nào ngon một chút, có tiếng một chút là coi thực khách như rơm như rác. “Báo đài” CS biến chữ văn hoá một từ ngữ cao quí thành một một danh từ có nghĩa thói hư tật xấu. Thí dụ như chữ văn hoá “bún mắng cháo chửi”. Như CNN và VOA của Mỹ phổ biến cho thiên hạ khắp thế giới này biết TT Obama đã vào ăn bún chả tại một quán bà chủ là người nặng thói hư tật xấu bún mắng cháo chửi đang phổ biển ở VNCS. Một kiểu xỏ xiên, chống CS tinh vi của truyền thông đại chúng Mỹ.
Vi Anh
