Công trình xây dựng nhà thờ Tam Tòa chụp khi có lệnh tạm ngưng vì thiếu phần sau của giấy phép. (Hình: http://dcctvn.org/)

VIỆT NAM – Giáo xứ Tam Tòa vừa được lệnh tạm ngưng xây dựng nhà thờ để chờ… phần sau của giấy phép xây dựng. Hồ sơ xin phép xây dựng công trình này mới chỉ được duyệt… phần móng.

Ðể tăng “hiệu lực thực thi” lệnh tạm ngưng xây dựng, chính quyền tỉnh Quảng Bình đã yêu cầu công ty điện lực, công ty cấp nước cắt toàn bộ điện, nước và công an thì đã rải người, chặn tất cả các phương tiện vận chuyển vật liệu đến nhà thờ Tam Tòa.
Có nhiều dấu hiệu cho thấy chính quyền Việt Nam lại khiêu khích giáo phận Vinh thông qua câu chuyện về nhà thờ Tam Tòa.

Nhà thờ Tam Tòa tọa lạc tại thành phố Ðồng Hới, tỉnh Quảng Bình. Ngôi nhà thờ này nổi tiếng vì nằm trong nhóm rất nhỏ những nhà thờ cổ kính và đẹp nhất Việt Nam (xây dựng năm 1886 theo kiến trúc của Bồ Ðào Nha).

Giáo xứ Tam Tòa là một trong những xứ đạo đầu tiên của Công Giáo Việt Nam (1631). Sau Hiệp Ðịnh Geneve (1954), giáo dân Tam Tòa di cư vào Nam. Nhà thờ Tam Tòa bị chiếm dụng rồi trở thành nơi đồn trú của một đơn vị phòng không của quân đội CSVN. Ðó cũng là lý do, trong chiến tranh Việt Nam (1954-1975), nhà thờ trúng bom của không lực Hoa Kỳ (1965), chỉ còn lại tháp chuông và trở thành phế tích.

Sau Tháng Tư năm 1975, chính quyền Việt Nam không cho xây dựng lại nhà thờ Tam Tòa với lý do đó là “di tích lịch sử cấp tỉnh,” một “chứng tích tội ác chiến tranh.” Ðể chứng tỏ thiện chí, Công giáo Việt Nam đồng ý sẽ đổi thửa đất có nhà thờ Tam Tòa lấy một mảnh đất khác để xây dựng lại nhà thờ Tam Tòa. Thỏa thuận này giữa giáo phận Vinh với chính quyền tỉnh Quảng Bình được lập từ 2008 nhưng chính quyền tỉnh Quảng Bình không giao đất.

Giáo xứ Tam Tòa trở thành một xứ đạo không có nhà thờ trong nhiều thập niên. Tháng Bảy năm 2009, khoảng 200 giáo dân Giáo xứ Tam Tòa đổ đến khuôn viên nhà thờ Tam Tòa để dựng một cái lán để có nơi sinh hoạt tôn giáo. Lực lượng vũ trang (gồm cả quân đội lẫn công an) đổ đến giật sập cái lán này. Có 19 người bị bắt.

Tuần sau, hàng trăm ngàn giáo dân của Giáo phận Vinh đổ về các nhà thờ trong giáo hạt của họ, thắp nến cầu nguyện cho công lý trong vụ nhà thờ Tam Tòa. Những buổi thắp nến cầu nguyện như thế hun nóng không khí ở khu vực phía Bắc miền Trung.

Ngày 14 Tháng Tám năm 2009, 200,000 giáo dân của Giáo phận Vinh đổ về nhà thờ Xã Ðoài (nhà thờ chính tòa của giáo phận Vinh) tiếp tục cầu nguyện cho công lý trong vụ nhà thờ Tam Tòa. Chính quyền Việt Nam nhượng bộ bằng cách phóng thích 12/19 người đã bị bắt. Khởi tố bảy người còn lại vì “gây rối trật tự công cộng” và hứa sẽ đẩy nhanh việc cấp đất để giáo dân Tam Tòa xây nhà thờ của họ. Tuy nhiên bốn năm sau (2013), Giáo xứ Tam Tòa mới nhận được đất, mảnh đất để xây nhà thờ mới nằm cách thửa đất có nhà thờ cũ gần ba cây số, song cây chuyện về nhà thờ Tam Tòa chưa kết thúc. Giáo dân Tam Tòa vẫn phải dự lễ và tham dự các sinh hoạt của xứ đạo tại tư gia một số đồng đạo của mình vì muốn xây dựng nhà thờ mới phải có giấy phép xây dựng mà hồ sơ xin phép xây dựng nhà thờ Tam Tòa mới thì lại được chính quyền tỉnh Quảng Bình xem là rất quan trọng.
Thêm vài năm chờ đợi hồ sơ xin phép xây dựng nhà thờ Tam Tòa mới được phê duyệt, cuối cùng giáo xứ Tam Tòa cũng nhận được quyết định cho phép làm… móng và tầng hầm của nhà thờ!

Tại sao lại chỉ mới cho phép làm… móng và tầng hầm của nhà thờ thì chính quyền chưa thèm giải thích. Khi giáo xứ Tam Tòa hoàn tất móng và tầng hầm rồi tiếp tục xây dựng phần phía trên theo hồ sơ và thiết kế đã nộp thì họ nhận được quyết định phạt 30 triệu đồng vì “vi phạm các qui định về xây dựng.” Mới nhất là lệnh tạm ngưng thi công. Lệnh này có thể là sự khởi đầu của một đợt xung đột mới giữa giáo phận Vinh với chính quyền Việt Nam và chắc chắn hàng giáo phẩm của giáo phận này sẽ bị cáo buộc thêm một lần nữa vì “thiếu thiện chí,” “kích động gây rối”!
Theo báo Người Việt