Ông Nguyễn Khắc Mai. Courtesy of giaoduc.net

Ngày 13 tháng 12, Ban dân vận trung ương và cơ quan đảng của Hội nhà báo Việt Nam tuyên bố rằng hai cơ quan sẽ kết hợp với

nhau để thực hiện “Dân vận khéo” trong hệ thống chính trị, góp phần phản biện xã hội, xây dựng đảng, v.v…

Dân vận trong chiến tranh

Ông Nguyễn Khắc Mai, nguyên Vụ trưởng Vụ nghiên cứu Ban dân vận Trung ương giải thích “Dân vận khéo” là gì:

“Dân vận khéo là một cụm từ trong một bài báo của Hồ Chí Minh, viết vào năm 1049, đầu đề là dân vận. Trong đó ông có kết luận

rằng dân vận khéo thì việc gì cũng thành công. Mà dân vận kém thì cái gì cũng kém. Bây giờ họ đưa cái dân vận khéo để thành ra

một tiêu ngữ để mà vận động.”

Ông giải thích một cách chi tiết là những cán bộ cộng sản khi đi đến một vùng nào đó thì sống chung với dân, thuyết phục người

dân ủng hộ mình, và những người cộng sản đã thành công trong việc này vào thời kháng chiến chống thực dân Pháp.

“Những người cộng sản đã lợi dụng được tình cảm yêu nước, yêu dân tộc của dân, cho nên thời kỳ kháng chiến họ dựa được vào

dân, sống trên chiến khu dựa được vào dân. Họ làm được cái việc ấy, làm cho dân người ta có cảm tình với kháng chiến. Thậm

chí nhân dân ở những nơi đô thị như chổ chúng tôi từng sống, người ta cũng hướng về kháng chiến, hướng về chiến khu, bởi lúc

bấy giờ họ nêu được chính nghĩa là đánh Pháp để giành độc lập.”
Anh Lê Long (tên đã được thay đổi) hiện sống ở Sài Gòn, và là học sinh vào những năm trước 1975, trong thời chiến tranh Việt

Nam, nhận xét rằng chính sách “Dân vận” của những người cộng sản, vào thời đó mang tên Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam,

cũng thành công ở miền Nam Việt Nam:

“Hồi xưa người ta có dân vận tiểu thương, ngoài chợ, có người của Mặt trận len lỏi vô, rồi học sinh vận, sinh viên vận, rồi trí thức

vận. Cái lý do mà cộng sản miền Nam thành công là tại vì người miền Nam đánh đồng Việt Minh với Việt cộng. Ba tôi cũng là thanh

niên tiền phong thời Việt Minh. Anh tôi làm quận trưởng ở những vùng như Cờ Đỏ, Phong Dinh, Ô Môn, tôi xuống đó chơi, nói

chuyện với cả những ông lính như là dân vệ, địa phương quân, người ta không có thích cộng sản, nhưng người ta không có lập

trường rõ ràng.”

Đó là vào thời kỳ đảng cộng sản Việt Nam tiến hành hai cuộc chiến tranh. Theo ông Nguyễn Khắc Mai thì chuyện “Dân vận” của họ

hiện nay chỉ thuần túy là tuyên truyền, vì những quyền thực sự của dân như quyền sở hữu đất đai, quyền bầu cử, quyền lập hội,

người dân đều không có.

Ông Nguyễn Khắc Mai làm việc ở cơ quan Dân vận của đảng cộng sản từ những năm 1960, cho đến 1998. Theo ông thì trước

đây người đứng đầu cơ quan này chỉ là một Ủy viên trung ương đảng, nhưng nay đảng cộng sản cũng ý thức được vấn đề phải

chỉnh phục tình cảm của dân chúng, nên đã cắt cử một người là Ủy viên Bộ chính trị, cơ quan có quyền hành cao nhất đất nước để

đứng đầu ban “Dân vận.” Người đứng đầu cơ quan này hiện nay là bà Trương Thị Mai, ủy viên Bộ chính trị.

Dân vận hiện nay phải là gì?

Ông Nguyễn Khắc Mai cho rằng một trong những vấn đề quan trọng để có thể thực hiện “dân vận” tốt hiện nay là phát triển xã hội

dân sự, nhưng trong giới lãnh đạo Việt Nam có một luồng ý kiến chống đối việc này. Ông tiếp lời:

“Hiện nay người ta rất sợ xã hội dân sự. Nhiều lần tôi phê phán ban lãnh đạo ở đấy (Ban dân vận) thì người ta bảo rằng tại vì Ban bí

thư và Bộ chính trị cấm không cho nói về dân sự, và cũng cấm không cho nghiên cứu về xã hội dân sự.”

Ông Nguyễn Khác Mai cho biết trong cơ cấu làm việc của đảng cộng sản Việt Nam, Ban dân vận không phụ thuộc vào Ban tuyên

giáo trung ương của Đảng, nhưng theo thông lệ là làm những gì mà Ban tuyên giáo đưa ra.

Trong bản tin của Thông tấn xã nhà nước Việt Nam loan tải ngày 13 tháng 12, có viết rằng Ban dân vận và Hội nhà báo Việt Nam

phối hợp định hướng thông tin, tuyên truyền quan điểm, chủ trương của Đảng, cung cấp thông tin về tình hình nhân dân, nhất là

những vấn đề mới phát sinh trong các tầng lớp nhân dân.
Nhà báo Trương Duy Nhất, từng bị bỏ tù vì nêu những quan điểm riêng trên các trang blog của mình nhận xét về câu chuyện “Dân

vận khéo” trong bản tin của Thông tấn xã Việt Nam:

“Họ dùng cái từ dân vận khéo, dân vận khéo là gì? Đó là bảo với báo chí là làm thế nào để định hướng dân những cái chuyện nhạy

cảm, những chuyện về dân chủ, về nhân quyền thế này thế nọ. Cái từ khéo theo tôi hiểu là người ta hướng các cơ quan truyền

thông theo cái kiểu đó.”

Đó là một hướng làm việc của báo chí mà ông Nguyễn Khắc Mai cho là đáng lẽ ra phải ngược lại, tức là phải có báo chí tự do.

Ông nói rằng các cơ quan báo chí của Việt Nam hiện nay không dám đề cập đến những vấn đề mà dân chúng quan tâm, gắn liền

với cuộc sống của họ như là thảm họa môi trường Vũng Áng, chuyện đền bù đất đai, chuyện chống Trung Quốc gây hấn ở biển

Đông. Và như thế, theo lời ông Nguyễn Khắc Mai, những việc làm của Ban dân vận hiện nay chỉ mang tính hình thức, và ngày càng

bộc lộ những mâu thuẫn giữa lý thuyết và việc làm. Ông nói tiếp:

“Dân vận hiện nay là vấn đề dân chủ hóa, là vấn đề đề cao, tôn trọng quyền của dân. Dân quyền, Nhân quyền. Nhưng mà đây là lý

tưởng, và cái hiện thực thì người ta chưa bao giờ làm được như vậy. Đảng cộng sản chưa bao giờ làm được như vậy.”

Ông cũng trích lời nhà cải cách Phan Chu Trinh, mà ông Hồ Chí Minh từng lặp lại rằng nếu có độc lập mà dân không có hạnh phúc

thì độc lập đó không có nghĩa gì.
Theo RFA