Cặp mắt của tổng thống Mỹ Donald Trump
Ảnh : REUTERS/Kevin Lamarque

Nắm quyền lãnh đạo hành pháp, nhưng không đủ người để chi phối toàn bộ các hoạt động của bộ máy chính quyền, chính phủ Donald Trump tìm cách cài người vào các ban, bộ, để « đặt chính quyền Mỹ trong vòng kiểm soát ». Cuối tháng Giêng 2017, tân tổng thống Mỹ tuyên bố bổ nhiệm 520 người làm nhiệm vụ « cầu nối » (beachhead), tuy nhiên từ chối công bố danh tính. Le Figaro, ngày 27/03/2017, có phóng sự điều tra : « Đội quân xung kích của Donald Trump ».

Le Figaro lấy ví dụ về hai gương mặt trong số những người được lựa chọn làm « tai mắt » của tân tổng thống Mỹ. Người thứ nhất là Danny Tiso, 18 tuổi, vừa tốt nghiệp trung học, được bổ nhiệm làm « trợ lý đặc biệt » của bộ trưởng Lao Động. Thành tích duy nhất của người thanh niên này là từng đứng ra tổ chức một vài cuộc tập hợp tranh cử của ứng viên Trump hồi năm ngoái. Bị trang mạng điều tra ProPublica phát hiện, Danny mới chấp nhận trở lại con đường học tập.

Nhân vật thứ hai là Sid Bowdidge, 60 tuổi, nguyên hành nghề xoa bóp, được cử làm « trợ lý đặc biệt » của bộ trưởng Năng Lượng. Ngày 09/03, nhân vật này buộc phải rời vị trí, sau khi nhiều trang mạng cho biết ông ta từng gửi đi một thông điệp lên mạng hồi 2015, kêu gọi « tiêu diệt » người Hồi Giáo.

Các tai mắt của Donald Trump có nhiệm vụ tham gia vào « các cuộc họp bàn về các vấn đề chiến lược », truyền lệnh cho các nhân viên, không thông qua Quốc Hội.

Theo mạng ProPublica, hiện Trump đã có khoảng 400 « tai mắt » như vậy. Ngoài những người tham gia hỗ trợ tranh cử, còn có các cựu trợ lý nghị sĩ, các thành viên của mạng Breitbart News, một trang mạng cực hữu do cố vấn của tổng thống Steve Bannon lãnh đạo, các chuyên gia của viện tư vấn theo xu hướng bảo thủ Heritage Foundation, rất có ảnh hưởng đối với tổng thống, cũng như hàng chục nhân vật vận động hành lang (cho dù ông Trump từng tuyên bố sẽ đuổi sạch những người vận động hành lang để làm trong sạch bộ máy).

Trump thiếu 4.000 người « trung thành » và « có năng lực »

Theo Le Figaro, thách thức lớn khác đối với ông Trump là tìm ra được, trong bộ máy chính quyền, những người trung thành với các quan điểm của tổng thống và ê kíp cầm quyền. Ước tính ông Trump phải có khoảng 4.000 người « trung thành » và « có năng lực », được bổ nhiệm lãnh đạo, thì mới có thể kiểm soát được hoạt động của 2,8 triệu công chức.

Đa số những người làm việc trong bộ máy hiện nay có thái độ chống lại chủ nghĩa dân túy của tân tổng thống, vốn coi bộ máy chính quyền là đối tượng tấn công. Nghi ngờ cao độ, Nhà Trắng đã bổ nhiệm « các ủy viên chính trị » đến gần như mọi bộ, ngành để kiểm soát công khai các hoạt động tại đây.

Hồi cuối tháng trước, cố vấn của tổng thống Steve Bannon tóm tắt chính sách đối với bộ máy chính quyền Mỹ hiện tại, đó là cần phải « tháo dỡ » bộ máy, bị tân tổng thống lên án là quan liêu. Để bôi đen đối tượng này, ê kíp của tổng thống Mỹ gọi tất cả những ai chống đối là tham gia vào một « Nhà nước ngầm ».

Trên thực tế, chính cái mà ông Trump gọi là « Nhà nước ngầm » ấy đã « ghi điểm », khi ngăn chặn một sắc lệnh về nhập cư của tân tổng thống (kỳ thị người Hồi Giáo), buộc cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Michael Flynn phải từ chức, bộ trưởng Tư Pháp phải chấp nhận tách khỏi cuộc điều tra về nghi vấn có các đồng lõa giữa chính quyền Nga và ê kíp tranh cử của ứng viên Donald Trump.

Tuy nhiên, nỗ lực « tháo dỡ » bộ máy chính quyền của tân tổng thống vẫn tiếp tục, với khoảng 90 quy định mới liên quan đến hàng loạt lĩnh vực, từ tài chính đến môi trường, ngừng tuyển mộ công chức mới, và cắt giảm mạnh ngân sách cho bộ máy.

Cuộc tấn công của ông Trump nhắm vào bộ máy chính quyền, dẫn đến tình trạng nổi bật hiện nay là nhiều bộ không có đủ người phụ trách, do ứng cử viên không được tân chính quyền chấp nhận. Ví dụ như 30 vị trí quan trọng nhất trong bộ Ngoại Giao hiện hoàn toàn không có người đảm nhiệm.
Theo RFI