Cảnh sát Anh Quốc tại nơi tìm thấy cựu nhân viên tình báo Nga Serguei Skripal bất tỉnh, Salisbury, ngày 06/03/2018. REUTERS/Toby Melville

Hôm Chủ Nhật, 04/03/2018, một cựu nhân viên tình báo Nga, tị nạn tại Anh, đã được đưa đi cấp cứu trong tình trạng hôn mê, sau khi bị phơi nhiễm một loại « hóa chất lạ ». Cựu điệp viên Nga từng bị Matxcơva bỏ tù, vì cung cấp cho Luân Đôn thông tin về mạng lưới tình báo Nga ở châu Âu.
Tường trình của thông tín viên Muriel Delcroix từ Luân Đôn:
Mọi chuyện bắt đầu chiều ngày Chủ Nhật khi cảnh sát phát hiện một ‘‘sự cố nghiêm trọng’’ ở Salisbury, miền nam nước Anh, và quyết định phong tỏa nhiều khu vực trong thành phố, cũng như khoa cấp cứu của một bệnh viện.
Cảnh sát được một số người đi đường thông báo, có một người đàn ông và một phụ nữ trẻ bất tỉnh trên một ghế băng, cạnh một trung tâm thương mại. Truyền thông tối hôm qua đã cho biết danh tính của người đàn ông nhập viện trong tình trạng nghiêm trọng, sau khi tiếp xúc với một hóa chất, mà hiện tại thành phần chưa được xác định rõ. Người này tên là Serguei Skripal.
Đó là một cựu đại tá tình báo Nga, 66 tuổi. Ông Serguei Skripal từng bị Matxcơva cáo buộc cung cấp tên của các nhân viên tình báo Nga làm việc tại châu Âu cho MI6, tức cơ quan tình báo Anh Quốc. Bị kết tội phản bội và bị bỏ tù tại Nga vào năm 2006, bốn năm sau, ông được ân xá và tị nạn tại Anh, sau một cuộc trao trả gián điệp giữa Mỹ và Nga.
Câu chuyện nói trên khá giống với vụ cựu gián điệp Nga Alexandre Litvinenko, bị hai nhân viên tình báo Nga đầu độc vào năm 2006 tại Luân Đôn. Có nhiều đồn đoán về khả năng một âm mưu ám sát tương tự. Về phần mình, cảnh sát nhấn mạnh là các cơ quan chống khủng bố hiện tại chưa vào cuộc và vẫn còn quá sớm để nói đến một vụ án đầu độc.
Theo RFI

Bí ẩn nghi án đầu độc cựu điệp viên Nga Skripal


 Một cảnh sát đứng gác trước nhà hàng bị đóng cửa sau khi Skripal và con gái được tìm thấy bất tỉnh gần đó ngày 04/03/2018 tại Salisbury. REUTERS/Toby Melville

Salisbury, một thành phố yên bình ở miền tây nam nước Anh, cách Luân Đôn 140 km, bổng nhiên trở thành trung tâm điểm của một vụ án ly kỳ không kém gì trong phim gián điệp, sau khi một cựu điệp viên Nga sống tại thành phố này dường như đã bị đầu độc và đằng sau vụ này có thể có bàn tay của Matxcơva.
Diễn tiến vụ việc
Hôm Chủ nhật vừa qua, 04/03/2018, khi đi ngang qua một thương xá ở Salisbury, bà Freya Church, một nữ nhân viên làm việc cho một phòng tập thể dục gần đó, nhìn thấy trên một ghế băng một người đàn ông và một cô gái bất tỉnh. Ban đầu, bà nghĩ đó là những người vô gia cư và bà đã gọi cấp cứu ngay và báo cho cảnh sát. Sau khi đưa hai nạn nhân nhập viện trong tình trạng thập tử nhất sinh, nhà chức trách Anh Quốc thông báo hai nạn nhân chính là cựu điệp viên Nga Serguei Skripal 66 tuổi và cô con gái Youlia 33 tuổi .
Serguei Skripal là ai ?
Serguei Skripal đã từng làm việc nhiều năm trong cơ quan tình báo quân đội Nga GRU cho đến khi lên đến cấp bậc đại tá. Sau đó, năm 1999, ông chuyển sang làm việc cho bộ Ngoại giao Nga trong 4 năm, trước khi trở thành giáo sư của Viện Hàn lâm Quân sự-Ngoại giao, thuộc bộ Quốc Phòng.
Nhờ đã nắm giữ những vị trí đặc biệt như vậy, cho nên Serguei Skripal đã được cơ quan tình báo Anh Quốc chú ý và ngay từ năm 1995 đã được tuyển dụng làm điệp viên nhị trùng, theo lời khai của ông với ngành tư pháp Nga.
Từ năm đó cho đến khi bị Nga bắt giữ vào năm 2004, Serguei Skripal đã cung cấp danh tính của hàng chục nhân viên mật vụ Nga hoạt động ở châu Âu, cũng như những thông tin về các đơn vị quân đội Nga và mức độ chuẩn bị tác chiến của các đơn vị này. Đổi lại những thông tin đó, Serguei Skripal dường như đã nhận được 100 ngàn đôla, thông qua một tài khoản ngân hàng ở Tây Ban Nha.
Khi ra tòa ở Nga về tội phản quốc, Serguei Skripal đã nhận tội và vào tháng 08/2016 đã bị tuyên án 13 năm tù và bị lột lon đại tá. Đến năm 2010, tên tuổi của Serguei Skripal lại thu hút sự chú ý sau vụ bắt giữ 10 điệp viên Nga "nằm vùng" ở Mỹ, trong đó có nữ điệp viên nổi tiếng Anna Chapman. Cùng với 3 người khác, ông được trao đổi với 10 điệp viên Nga nói trên. Đây là cuộc trao đổi điệp viên lớn nhất kể từ sau Chiến tranh lạnh. Sau khi được thả ra, Serguei Skripal sang tị nạn ở Anh và tại đây ông vẫn sống rất kín đáo.
Serguei Skripal đã bị đầu độc?
Theo cảnh sát hạt Wiltshire, cả hai hiện nằm trong phòng chăm sóc đặc biệt do có thể là đã nhiễm một chất độc, nguồn gốc và tên của chất này còn phải được xác định. Khu vực mà người ta tìm thấy cựu điệp viên Nga bất tỉnh đang bị phong tỏa. Nhà hàng pizza Zizzi, nơi mà hai cha con Serguei Skripal đã ăn trưa trước đó, cũng như quán pub The Mill nằm kế bên, phải đóng cửa để cảnh sát điều tra.
Báo chí Anh hôm nay thi nhau đồn đoán về loại chất độc đã được sử dung với cha con Serguei Skripal. Tờ nhật báo The Sun nêu giả thuyết đầu độc bằng chất thallium, một kim loại nặng cực độc, còn tờ Telegraph cho rằng có thể đó là chất độc thần kinh VX.
Dầu sao thì vụ này khiến người ta nhớ ngay đến vụ Alexander Litvinenko, cựu nhân viên cơ quan mật vụ Nga FSB và nhà đối lập với tổng thống Vladimir Putin. Vào năm 2006, Litvinenko đã bị đầu độc chất polonium -210, một chất phóng xạ cực kỳ độc, khi uống trà trong một khách sạn ở Luân Đôn. Kết quả điều tra đã cho thấy đúng là Matxcơva đứng đằng sau vụ này. Sau vụ ám sát Litvinenko, chính phủ Anh đã ban hành các biện pháp trừng phạt hai công dân Nga, Andrei Lugovoi và Dmitri Kovtun, bị cáo buộc đã trực tiếp sát hại cựu nhân viên FSB.
Trả lời nhật báo Times hôm qua, người vợ góa của cựu điệp viên Litvinenko, Marina tuyên bố : "Vụ này có một vẻ gì đó rất quen thuộc". Bà chỉ trích chính phủ Luân Đôn là đã không có phản ứng đúng mức với Matxcơva sau vụ đầu độc chồng bà.
Nga đứng đằng sau nghi án đầu độc Skripal ?
Đối với ông Mark Rowley, lãnh đạo lực lượng cảnh sát chống khủng bố của Anh, rõ ràng đây là "một trường hợp rất bất thường và phải cần làm sáng tỏ nguyên nhân của vụ này càng sớm càng tốt". Trước mắt, Ngoại trưởng Anh Boris Johnson tuyên bố là "nếu cuộc điều tra cho thấy có trách nhiệm của một quốc gia, chính phủ sẽ đáp trả một cách tương ứng và cứng rắn" . Ông Johnson rõ ràng muốn ám chỉ nước Nga, vì trong quá khứ Nga vẫn bị các lãnh đạo chính trị và quân sự Anh Quốc xem là một mối đe dọa.
Về phần chủ tịch Ủy ban Ngoại giao Hạ Viện Anh Tom Tugendhat, ông cho rằng nghi án đầu độc Serguei Skripal mang đủ mọi đặc tính của một vụ tấn công do Nga tiến hành, tuy ông nhìn nhận rằng hãy còn quá sớm để khẳng định điều đó.
Theo lời Keir Giles, chuyên gia về các vấn đề an ninh của Nga ở Luân Đôn, được tờ Libération trích dẫn hôm qua, "giả thuyết có thể đúng nhất đó là một vụ mưu sát của chính phủ Nga". Ông lưu ý rằng giả thuyết về một vụ mưu sát có thể giải thích vì sao nhà chức trách Anh Quốc phải bảo vệ cẩn mật khu vực mà hai nạn nhân được tìm thấy.
Phản ứng của Nga
Dĩ nhiên là phía Matxcơva phản ứng rất giận dữ. Hôm qua, một phát ngôn viên của đại sứ quán Nga tại Luân Đôn đã chỉ trích những tuyên bố của Ngoại trưởng Anh Johnson : "Ông ta nói như thể là cuộc điều tra đã kết thúc và nước Nga bị xem là chịu trách nhiệm về vụ này. Dường như là kịch bản của một chiến dịch chống Nga đã được viết sẳn". Phát ngôn viên của bộ Ngoại giao Nga cũng chỉ trích nặng nề những tuyên bố của Ngoại trưởng Anh là không theo đúng các thủ tục điều tra, không tuân thủ pháp luật.
Tuy vậy, tại Matxcơva, một phát ngôn viên của điện Kremlin hôm qua tuyên bố rằng nước Nga "sẳn sàng hợp tác" với Anh Quốc trong cuộc điều tra, nhưng hiện chưa được yêu cầu.
Theo RFI

Ly kỳ vụ đầu độc điệp viên Anh bằng chất độc thần kinh


Cảnh sát phong tỏa hiện trường, nơi cựu điệp viên Skripal và con gái bất tỉnh.

Bộ trưởng Nội vụ Anh Amber Rudd hôm 8/3 nói sẽ lên kế hoạch đối phó sẵn sàng một khi các nhà điều tra xác định được kẻ chịu trách nhiệm trong cuộc tấn công bằng chất độc thần kinh đối với cựu điệp viên nhị trùng người Nga.
Bà nói với BBC: “Anh sẽ không nương tay đối với bất kỳ hành động của bất kỳ chính phủ nào trên đất nước này”.
Cảnh sát chống khủng bố Anh cho biết cựu điệp viên nhị trùng Sergei Skripal và cô con gái 33 tuổi của ông đã bị đầu độc bằng chất độc thần kinh vào hôm Chủ nhật tại thị trấn Salisbury xưa nay vốn yên tĩnh.
Một sĩ quan cảnh sát trong nhóm ứng cứu đến hiện trường đầu tiên cũng bị ảnh hưởng và phải nhập viện. Theo lời Bộ trưởng Rudd hôm thứ Năm, viên sĩ quan này vẫn còn trong tình trạng nghiêm trọng nhưng đã có thể nói chuyện được.
“Đây được xem là một sự việc lớn liên quan đến âm mưu giết người bằng cách dùng chất độc thần kinh”, Mark Rowley, trưởng ban chống khủng bố của Cảnh sát Đô thành Anh nói, nhưng ông không xác định chính xác loại chất độc nào đã được sử dụng vào nó được vận chuyển ra sao.
Vụ đầu độc đang đe dọa đến toàn bộ hệ thống an ninh và gây ra cuộc khủng hoảng ngoại giao ở Anh. Các nhà lập pháp yêu cầu chính phủ phải tiến hành cuộc điều tra khẩn cấp về hơn một chục cái chết đáng ngờ gần đây ở Anh, tất cả đều có thể có dính dáng tới các cơ quan tình báo Nga.

Hình ảnh người đàn ông và phụ nữ bị tình nghi do camera an ninh ghi lại tại Salisbury vào ngày 4/3/2018.
Cựu điệp viên Skripal, 66 tuổi, và con gái ông, Yulia, đang trong tình trạng nguy kịch sau khi được phát hiện bất tỉnh trên băng ghế bên ngoài một khu mua sắm. Cảnh sát đã kiểm tra camera an ninh và đang tập trung chú ý vào một người đàn ông và một phụ nữ được phát hiện gần đó.
Hôm thứ Ba, Ngoại trưởng Anh Boris Johnson chỉ trích gay gắt những bác bỏ mạnh mẽ của Nga khi ông cam đoan với các nhà lập pháp Anh rằng chính phủ sẽ điều tra đến tận cùng vụ việc bí ẩn này, đồng thời đe dọa sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga nếu Kremlin chủ mưu vụ này. Trong lúc chưa chỉ đích danh ai vào lúc này, ông Johnson gọi Nga là “lực lượng bất hảo và phá hoại”.
Đáp lại, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói những phát biểu của Ngoại trưởng Anh là “mọi rợ”. Các nhà ngoại giao Nga ở London cáo buộc ông Johnson là đang “quỷ hóa” đất nước họ.
Mark Edele, một nhà phân tích người Nga tại Đại học Melbourne ở Úc, nói với VOA rằng các nhà điều tra có thể sẽ không bao giờ tìm ra được thủ phạm.
“Nếu Nga đứng đằng sau vụ này, họ chắc chắn sẽ phủ nhận điều đó. Nếu họ không đứng đằng sau vụ này, họ cũng sẽ phủ nhận.”, chuyên gia Edele nói. “Và cách duy nhất để có thể thực sự tìm ra là phải bắt cho được kẻ ra tay hành động, nhưng xét về mức độ chuyên nghiệp của những kẻ liên quan thì điều này khó có thể xảy ra”.
Vụ đầu độc đang được so sánh với vụ ông Alexander Litvinenko, một nhân vật công khai chỉ trích Tổng thống Putin và cũng là một nhân viên tình báo KGB Nga sang làm cho Anh, đã chết một cách đau đớn, vài ngày sau khi uống trà pha với chất phóng xạ poloniium-210 tại một khách sạn ở London năm 2006. Các bác sĩ Anh đã phải rất khó khăn mới xác định được chất độc giết chết điệp viên này.
Kết quả điều tra của Anh nói nhà lãnh đạo của Nga có thể đã chuẩn thuận vụ ám sát này. Tuy nhiên, Kremlin đã tức giận bác bỏ kết luận trên và cho đây là một sự bôi nhọ có động cơ chính trị.
Jamie Paine, một nhân chứng đã phát hiện ra ông Skripal và con gái ông, nói với các nhà báo Anh rằng cô gái bị bất tỉnh, miệng sùi bọt mép, mắt trợn lên và chỉ thấy tròng trắng. Nhân chứng này mô tả: “Người đàn ông thì cứng đờ, cánh tay ngừng cử động, giống như bị chết đứng”.
Nguy hiểm hơn, một trong những nhân viên ứng phó khẩn cấp đến hiện trường cũng đã phải nhập viện.

Hình ảnh ông Skripal bị các nhân viên tình báo bắt giữ nhưng không nêu ngày tháng và địa điểm.
Ông Skripal, người phục vụ trong cơ quan tình báo quân đội Nga, GRU, đã được trao lại cho Anh trong cuộc trao đổi điệp viên theo kiểu chiến tranh lạnh vào năm 2010 ở phi trường Vienna. Sau khi bị giam 4 năm tại Nga vì tội làm gián điệp cho cơ quan tình báo Anh, MI6, ông là một trong 4 điệp viên nhị trùng người Nga được đổi lấy 10 điệp viên của Nga bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ, trong đó có con gái của nhà ngoại giao có tiếng của Manhattan, Anna Chapman.
Vào thời điểm đó, ông Putin, một cựu sĩ quan KGB, đã đe dọa trên truyền hình đối với những người phản bội nước Nga.
Năm 2006, một luật mới của Nga được thông qua chính thức cho phép giết, mà không qua xét xử, những người ở nước ngoài mà chính quyền Nga coi là cực đoan hoặc khủng bố, cho phép Tổng thống Nga ra lệnh giết người.
Ông Skripal làm tình báo cho Anh trong những năm 1990 và vẫn tiếp tục liên lạc với MI6 sau khi nghỉ hưu ở GRU vào năm 1999 và làm việc tại Bộ Ngoại giao ở Moscow.
Các công tố viên Nga nói ông Skripal nhận được ít nhất 100.000 USD cho việc hợp tác với MI6, theo các hãng tin Nga. Tại tòa, ông thừa nhận đã bán tên, địa chỉ và tên mã của “vài chục” điệp viên Nga hoạt động tại châu Âu cho MI6 trong suốt 10 năm. Các quan chức tình báo Anh nói rằng ông Skripal đã xác định được tới 300 gián điệp và tay chân của Nga.
Một năm sau vụ trao đổi gián điệp, ông mua một căn nhà ở Salisbury với giá 360.000 USD. Tại đây, ông sống lặng lẽ với vợ, bà Lyudmila, cho đến khi bà qua đời 5 năm trước.
Khi các nhà điều tra Anh nối kết những chuyện đã xảy ra với ông Skripal, các nhà lập pháp cao cấp của Anh nói những cái chết đáng ngờ liên quan đến Nga trong hai thập niên qua cần phải được xem xét lại.
Theo VOA