Tổng thống tân cử Iran Hassan Rohani. RFIVới chiến thắng bất ngờ của ứng cử viên Hassan Rohani trong cuộc bầu cử tại Iran ngày 14/06/2013, phe cải tổ của Iran giống như được hồi sinh trên sân khấu chính trị, sau nhiều năm chịu những áp lực chưa từng có.
Ông Rohani đã đắc cử ngay từ vòng đầu với tỷ lệ 50,68% số phiếu và với tổng số phiếu cao hơn gấp ba lần so với đối thủ chính của ông là thị trưởng Teheran Ghalibaf. Nguyên là một nhân vật theo xu hướng bảo thủ, ông Rohani đã ngả theo phe của cựu tổng thống xu hướng ôn hòa Rafsandjani. Ông đã giành chiến thắng một phần cũng là nhờ lời kêu gọi của cựu tổng thống Khatami thuộc phe cải tổ hô hào cử tri Iran dồn phiếu cho ứng cử viên Rohani.
Kể từ năm 2009 và từ vụ đàn áp dữ dội phong trào phản kháng tiếp theo sau việc tổng thống Ahmadinejad tái đắc cử, phe cải tổ ở Iran đã bị cô lập và chịu những áp lực rất nặng nề. Hàng chục lãnh đạo theo xu hướng ôn hòa và cải cách đã bị bắt giam hoặc bị gạt ra khỏi bộ máy cầm quyền. Hai cựu ứng cử viên tổng thống Moussavi và Karoubi thì bị quản thúc tại gia từ năm 2011 sau khi kêu gọi những người ủng hộ họ xuống đường phản đối gian lận bầu cử.
Theo lời ông Amir Mohebian, một nhà phân tích Iran, sau chiến thắng của ông Rohani, sẽ không còn áp lực lên phe cải tổ nữa, nhưng với điều kiện họ đừng chọn lập trường quá cực đoan. Ông Mohebian cho rằng, phe cải tổ cần phải thấy rằng đòi ông Rohani, một nhân vật thuộc cánh trung, thực hiện những đòi hỏi quá mức và cực đoan sẽ phá hủy cơ may được tạo ra từ cuộc bầu cử vừa qua, như đã từng xảy ra dưới thời tổng thống Khatami.
Dẫu sao đối với báo chí Iran hôm nay, kết quả bầu cử tổng thống vừa qua là một dấu hiệu cho thấy cử tri nước này không chấp nhận những quan điểm cực đoan và ủng hộ xu hướng ôn hòa.
Chiến thắng của ông Rohani đã được cả thế giới hoan nghênh, các nước phương Tây hy vọng tân tổng thống Iran sẽ đáp ứng các yêu cầu của cộng đồng quốc tế về hồ sơ hạt nhân và Syria. Chỉ riêng Israel, kẻ thù không đội trời chung với Teheran, không tin vào lập trường ôn hòa của ông Rohani và vẫn yêu cầu các cường quốc duy trì áp lực lên Cộng hòa Hồi giáo Iran về chương trình hạt nhân của nước này.
Tổng thống tân cử Rohani đã chủ trương một chính sách mềm dẻo hơn so với các cường quốc nhằm giảm nhẹ các biện pháp trừng phạt, nhưng yêu cầu các nước phương Tây công nhận quyền của Cộng hòa Hồi giáo Iran trong các cuộc thảo luận về chương trình hạt nhân. Các biện pháp trừng phạt của quốc tế đã được thi hành nhằm buộc Teheran ngưng các chương trình hạt nhân có thể được sử dụng vào mục đích quân sự.
Thật ra không chắc là Teheran sẽ có thay đổi chính sách trên vấn đề hạt nhân, bởi lẽ đây vẫn là hồ sơ do lãnh đạo tối cao của Iran, giáo chủ Khamenei, trực tiếp nắm giữ.
Trong thời gian tranh cử, ông Rohani cũng đã từng nêu lên khả năng thảo luận trực tiếp với Hoa Kỳ, kẻ thù truyền thống của Iran, nhưng ông nói ngay là chính phủ của ông sẽ không phải là một chính phủ thỏa hiệp và đầu hàng.
Tóm lại, mặc dù chiến thắng của ứng cử viên ôn hòa Rohani mang lại hy vọng cho Iran và thế giới, nhưng trong thể chế hiện nay của quốc gia Hồi giáo này, với một sân khấu chính trị đầy những liên minh phức tạp, khó có thể có một sự thay đổi căn bản trong chính sách của Teheran
Source: RFI
