Vậy là căng thẳng thêm ở Biển Đông. Tuy nhiên, Việt Nam đang hưởng lợi, vì nhiều quốc gia đưa tàu chiến và chiến cơ vào Biển Đông để cho Trung Quốc thấy rằng chớ múa gậy vườn hoang, và rằng Biển Đông chẳng phải ao nhà của Hoa Lục.
Kinh tế cũng không quan trọng đối với an ninh... Bản tin từ thông tấn Nga Sputnik kể rằng: Việc Hoa Kỳ cung cấp dầu cho Trung Quốc hoàn toàn dừng lại trong bối cảnh xung đột thương mại giữa hai quốc gia. Điều này đã được công bố bởi Chủ Tịch của China Merchants Energy Shipping (CMES) Xie Chunlin, Reuters cho biết.
"Chúng tôi là một trong những hãng vận chuyển dầu chính từ Hoa Kỳ đến Trung Quốc. Trước đây (xung đột thương mại) đó là một doanh nghiệp tốt, nhưng bây giờ nó đã hoàn toàn dừng lại", — ông Chunlin nói tại hội nghị thượng đỉnh vận chuyển ở Hong Kong. Thực tế này được xác nhận bởi các dữ liệu theo dõi của những tàu của Refinitiv Eikon.
Bản tin ghi nhận Hoa Kỳ bắt đầu cung cấp dầu cho Bắc Kinh cách đây hai năm. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ, xuất khẩu vàng đen của Mỹ sang Trung Quốc trong năm 2017 đã vượt quá tổng lượng cung cấp cho Anh và Hà Lan, mà xếp thứ ba và thứ tư trong nhập khẩu dầu của Mỹ. Trung Quốc đứng thứ hai trong danh sách sau Canada. Bắc Kinh chiếm khoảng 20% xuất khẩu của Mỹ. Đồng thời, đối với Trung Quốc, việc cung cấp vàng đen từ Hoa Kỳ chỉ là ba phần trăm.
Trong khi đó, bản tin VOA nhắc rằng các chiến hạm có trò chơi mới ở Biển Đông: Hôm 30/9, một chiến hạm Trung Quốc đã “áp sát” một tàu khu trục Hoa Kỳ “một cách nguy hiểm”. Một giới chức quốc phòng cho VOA biết tàu Mỹ lúc đó đang tiến hành hoạt động tự do hàng hải trong vùng biển quốc tế cách Trường Sa 12 hải lý (22km). “Vào khoảng 0830 giờ địa phương ngày 30/9, tàu khu trục PRC Luyang của Trung Quốc đã áp sát tàu khu trục USS Decatur theo hướng di chuyển nguy hiểm và không chuyên nghiệp trong phạm vi lân cận Đá Gaven ở Biển Đông,” theo lời Trung tá Hải quân Nate Christensen, phó phát ngôn viên Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ, nói với VOA.
Thực tế, người xưa nói rằng nuôi quân 3 năm, dùng chỉ một ngày... Trong khi đưa vào lạng qua, lạng lại ở Biển Đông chỉ là nửa giờ hay vài giờ là cùng... Không lính tráng mà cứ ngồi một chỗ?
Còn đồng minh Úc châu nữa... Bản tin VOA ghi rằng chính phủ Úc cảnh cáo Bắc Kinh chớ sử dụng chiến thuật “hăm dọa hay gây hấn” sau vụ một tàu khu trục Trung Quốc thách thức tàu chiến của Hải quân Hoa Kỳ trên Biển Đông.
Hôm Chủ nhật (30/09) vừa qua, một tàu hải quân Trung Quốc ‘đối mặt’ tàu khu trục USS Decatur lớp Arleigh Burke của hải quân Hoa Kỳ gần Đá Gạc Ma và Đá Gaven, thuộc quần đảo Trường Sa. Giới chức Mỹ mô tả hành động này là ‘không an toàn’ và tố cáo tàu Trung Quốc áp sát tàu Mỹ trong phạm vi chừng 40m.
“Chúng tôi coi việc sử dụng những chiến thuật hăm dọa hay gây hấn là nguy hiểm tiềm ẩn nhiều nguy cơ và gây bất ổn,” Bộ trưởng Quốc phòng Úc Christopher Pyne cho hay.
“Úc thời gian qua liên tục bày tỏ quan ngại về những hoạt động quân sự hóa tiếp diễn trên khu vực Biển Đông, và chúng tôi sẽ tiếp tục thúc giục các bên tuyên bố chủ quyền cần kiềm chế, tránh hành động đơn phương làm leo thang căng thẳng.”
Hôm thứ Ba (02/10), quân đội Úc đã bắt đầu một cuộc diễn tập quân sự đa phương kéo dài hai tuần trên Biển Đông cùng với các đối tác đến từ Singapore, Malaysia, New Zealand và Anh quốc.
Động thái này diễn ra sau khi xuất hiện những rạn nứt trong mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Hai quốc gia này đang đối đầu nhau trên nhiều lĩnh vực, bao gồm thương mại, vấn đề Đài Loan, các lệnh trừng phạt, và việc Hoa Kỳ tăng cường các hoạt động quân sự tại Biển Đông, nơi mà Trung Quốc và nhiều quốc gia Đông Nam Á khác có tuyên bố chủ quyền chồng lấn.
Hồi tuần trước, Bắc Kinh đã huỷ hai cuộc họp cấp cao với các quan chức quốc phòng Hoa Kỳ, đồng thời cảnh báo sẽ có “hậu quả” nếu Washington áp đặt lệnh trừng phạt với lí do Bắc Kinh mua vũ khí của Nga. Ngoài ra, Trung Quốc cũng từ chối cho phép một tàu hải quân Hoa Kỳ ghé thăm Hong Kong.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Jim Mattis cũng đã huỷ chuyến thăm tới Bắc Kinh dự kiến diễn ra trong tháng này, tuy nhiên ông cho rằng, bất chấp những bất đồng, ông không cho rằng quan hệ Mỹ- Trung “đang xấu đi.”
VOA ghi thêm: “Hôm thứ Ba (02/10), Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên tiếng cáo buộc Hoa Kỳ đe doạ “chủ quyền và an ninh” của nước này bằng cách đưa tàu chiến đi vào vùng biển tranh chấp trên Biển Đông mà không xin phép, đồng thời lên án Washington “liên tiếp có hoạt động khiêu khích với chiêu bài ‘tự do hàng hải và hàng không’.”...”
Phải chăng TQ đưa chiến hạm đâm sát đầu chiến hạm Mỹ là để nắn gân Mỹ? Bản tin RFI ghi rằng trong khi trả lời hãng tin AFP, nhà phân tích Timothy Heath, thuộc Viện tư vấn quốc phòng RAND Corporation của Mỹ, cho biết chưa bao giờ một chiến hạm Trung Quốc áp sát một chiến hạm Hoa Kỳ gần như thế. Theo nhà phân tích này, sự cố nói trên có thể phản ánh căng thẳng gia tăng giữa Washington với Bắc Kinh, nhưng cũng có thể là do Trung Quốc muốn “nắn gân” Mỹ ở Biển Đông.
Sau chuyện ở vùng biển này, Bắc Kinh đã phản ứng rất giận dữ, khẳng định rằng các chiến dịch bảo đảm tự do hàng hải của Mỹ đang đe dọa đến chủ quyền và an ninh của Trung Quốc, đồng thời gây tổn hại quan hệ quân sự giữa hai cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới...
Theo nhân định của nhà phân tích Timothy Heath, RAND Corporation, với căng thẳng đang gia tăng, Trung Quốc “có vẻ như muốn hù dọa Mỹ bằng một hành động liều lĩnh có thể gây ra va chạm giữa chiến hạm hai nước”. Ở đây có nguy cơ thật sự là tính toán sai lầm sẽ dẫn đến đụng độ.
RFI cũng nhắc rằng trong quá khứ, quan hệ quân sự Mỹ - Trung cũng đã từng trải qua giai đoạn căng thẳng. Vào năm 2001, trên vùng biển ngoài khơi miền nam Trung Quốc, một máy bay do thám của Hoa Kỳ, chiếc US EP-3 đã đụng một chiến đấu cơ Trung Quốc. Phi công của chiến đấu cơ Trung Quốc đã thiệt mạng, còn phi cơ của Mỹ đã phải đáp khẩn cấp xuống đảo Hải Nam và phi hành đoàn thì bị phía Trung Quốc bắt giữ, đến 11 ngày sau mới được thả ra. Sau vụ này, mọi trao đổi quân sự giữa hai nước, kể cả các chuyến ghé thăm cảng, đều đã bị đình chỉ.
Ý kiến chuyên gia Việt ra sao?
Bản tin RFA ghi lời Thạc sĩ Hoàng Việt, chuyên nghiên cứu về Biển Đông tại Sài Gòn:
“Biển Đông là nơi giao thương thương mại rất lớn. Thứ hai là Biển Đông cũng là nơi mà các bên đang thử sức nhau. Một bên là Hoa Kỳ muốn ngăn sự phát triển của Trung Quốc, vì sự phát triển đó không phải là sự phát triển đơn thuần mà kèm theo là sự hung hăng đe dọa toàn bộ thế giới. Vì thế nước Mỹ mới kêu gọi các đồng minh. Ngay từ năm ngoái đã có các quốc gia đồng ý, trong đó có Anh, Pháp,…cho tàu tuần tra khu vực Biển Đông. Và trong năm nay họ đã làm hình thành điều đó...
“Trung Quốc cho rằng họ là một cường quốc và sắp trở thành siêu cường. Cho nên họ sẽ không rút lui đâu. Gần đây nhất là tàu Trung Quốc đã áp sát một cách nguy hiểm, không an toàn tàu khu trục của Hoa Kỳ. Điều đó cho thấy Trung Quốc không dễ gì bị xuống nước.
Tôi có trao đổi với một số học giả Trung Quốc về cuộc chiến tranh thương mại, thì họ vẫn khẳng định rằng Trung Quốc không dễ gì chịu thua trong cuộc chiến thương mại này. Và chúng ta thấy phản ứng của Trung Quốc là chơi tới cùng với Hoa Kỳ.”
“Hồi năm ngoái, tôi mất cả niềm tin về Biển Đông, khi thấy Hoa Kỳ để cho Trung Quốc múa gậy vườn hoang. Nhưng bây giờ đã thay đổi. Điều đó cho thấy các quốc gia nhỏ như ASEAN đã có tiếng nói nhất định hơn trong việc này. Bởi vì Hoa Kỳ cũng cần các nước ASEAN đứng với họ. Các nước ASEAN cũng cần Hoa Kỳ hỗ trợ, bởi vì trên thế giới bây giờ chỉ có một quốc gia có thể ngăn chận tham vọng biển của Trung Quốc, đó là Hoa Kỳ mà thôi.”
Thực tế ai cũng thấy... không ngăn cản TQ ở Biển Đông, di hại sẽ là vĩnh viễn, sẽ là hết cứu chữa... khi Tập Cận Bình trở thành một Thành Cát Tư Hãn mới.
Trần Khải
