Người Mỹ gốc Á ngày càng đông tại California. Điều này không quyết định gì nhiều về bầu cử Tổng Thống, vì trong khi cử tri gốc Á ưa bầu cho các ứng cử viên Đảng Dân Chủ, truyền thống  toàn tiểu bang cũng là Dân Chủ, nhưng các ghế Dân cử địa phương (như dân biểu liên bang) hẳn là có thể sẽ có nơi vẫn giữ được cho ứng viên Đảng Cộng Hòa.

Bản tin từ thông tấn KRON hôm 22/6/2019 cho biết: người gốc Á châu  bây giờ là nhóm sắc tộc đông nhất tại hai quận vùng vịnh Bắc California.

Theo số liệu phổ biến từ  Sở Thống Kê Liên Bang, có tới 31.8% cư dân quận Alameda County và 38.3% cư dân quận Santa Clara County có dòng máu Châu Á trong người.

Thống kê cho thấy ở quận Santa Clara:
-- 38.3% dân gốc Á
-- 31% da trắng (không phải-Hispanic, không Latino)
-- 25.3% dân Hispanic/Latino
-- 4.1% lai nhiều sắc tộc, từ hai trở lên.
-- 2.8% da đen.

Thống kê về quận Alameda County cho biết:
-- 31.8% dân gốc Á.
-- 31.1% da trắng (không phải-Hispanic, không Latino)
-- 22.4% Hispanic/Latino
-- 11.2% da đen
-- 5.3% lai nhiều sắc tộc, từ hai trở lên.

California cũng là tiểu bang có dân số gốc Á đông nhất trên toàn bộ Hoa Kỳ, với hơn 5 triệu dân gốc Á nơi đây.

Trong khi đó, có một người gốc Á sẽ ra tranh cử chức Tổng Thống vào năm 2020. Sẽ có bao nhiêu người gốc Á bầu cho ứng viên này?

Thông tấn NBC News kể rằng có một số người Mỹ gốc Á hài lòng vì có ứng cử viên gốc Á Andrew Yang ứng cử Tổng Thống năm 2020. Nhiều người khác không nghĩ như thế.

Bản phân tích hồi tháng 4/2019 về tiền gây quỹ cho thấy Yang nhận được khoảng 120 ngàn đôla từ dân Mỹ góc Á, và số tiền này là hạng thứ 5 trong 14 ứng cử viên được khảo sát.

Monica Chen, Chủ tịch chi nhánh tại tiểu bang California của câu lạc bộ người Mỹ gốc Á theo Đảng Dân Chủ, Asian American Democratic Club, nói rằng bà nhận thấy có chia rẽ thấy rõ giữa cử tri Mỹ gốc Á trẻ và già, khi gặp vấn đề Andrew Yang, người ứng cử với danh hiệu Đảng Dân Chủ.

Cử tri trẻ hào hứng về viễn ảnh có một Tổng Thống Mỹ gốc Á. Nhưng cử tri cao niên dè dặt.

Bà Chen ủng hộ Yang, nhưng nói rằng phần lớn người gốc Hoa quan tâm về thể diện nhiều hơn, và nghĩ là Yang làm hại uy tín cử tri gốc Hoa. Họ nghĩ rằng Yang quá cấp tiến.

Ra tranh cử, vận động gần 2 năm rồi, Yang kiếm được vài hỗ trợ, đủ tiêu chuẩn vào tranh luận của ứng cử viên Dân Chủ vòng sơ hộ vào ngày 27/6/2019.

Người ủng hộ Yang đôi khi được gọi là “Yang Hang”… yêu thích lập trường Yang là sẽ có chính sách cung cấp lương cho toàn dân Hoa Kỳ trên 18 tuổi 1,000 $/tháng để bù đắp tình hình kinh tế ngày càng cơ kh1 hóa nhiều hơn, và robot đang lấy nhiều việc làm của dân Mỹ. Tình hình hiện nay được Yang tin là đang đẩy 1/3 dân Mỹ vào chỗ thất nghiệp.

Nhưng việc Yang ứng cử cũng gây chia rẽ dân gốc Á. Bản phân tích tháng 4/2019 của AAPI Data tại đại học University of California, Riverside, cho thấy Yang nhận khoảng 120,000 đôla tiền gây quỹ từ người Mỹ gốc Á.

Trong khi đó John Lin, 47 tuổi, một nhân viên kỹ thuật vùng Thung Lũng Điện Tử (Bắc California) có cảm tình sâu đậm với Yang.

Lin sinh tại Mỹ, nhưng có ba mẹ là di dân từ Đài Loan, y hệt Yang, nói rằng Yang thông minh và vui tính…

Nhưng Shekar Narasimhan — Chủ tịch tổ chức AAPI Victory Fund, một tổ chức siêu PAC của cử tri Mỹ gốc Á Thái Bình Dương – nói rằng bây giờ còn quá sớm để quyết định xem nên ủng hộ ai.

Không phải vì Yang là gốc Á mà cộng đồng gốc Á sẽ ủng hộ, theo lời Narasimhan, vì nhiều người nói cần xem Yang trong cuộc tranh luận ra sao, và cũng để xem Yang được đón nhận ra sao trong diễn đàn tranh cử Tổng Thống của hội này sẽ tổ chức vào tháng 9/2019.

Thực ra,c ũng có nhiều người gốc Á chống lại chính sách đề nghị của Yang, trong đó chuyện cấp lương toàn dân 1,000$/tháng làm lương căn bản là bất công với người làm việc cực nhọc và đóng thuế.

Tuy nhiên, ngoài ý tưởng luơng căn bản cấp toàn dân, nhiêu người sẽ đồng 1y với Yang về chính sách y tế, việc làm, kiểm soát súng và an ninh quốc gia.

Theo cuộc thăm dò năm 2018 có tên là Asian American Voter Survey, thực hiện bởi 7 hội bất vụ lợi, có 46% dân Mỹ gốc Á nói y tế nên cấp cho tất cả di dân, bất kể hơ5p pháp hay bất hợp pháp, và 78% nói là nên kiểm soát súng kỹ hơn.

Yang hiện thời đề cao chính sách bảo hiểm y tế “Medicare for all” (Medicae cho toàn dân) cũng như siết kiểm soát súng.

Hiện có 21 triệu dân Mỹ gốc Á tại Hoa Kỳ, theo nghiên cứu của Pew Research.

Khoảng 5 triệu dân Mỹ gốc Á ghi danh đi bầu trong tuyển cử 2016, trong khi con số này là  2 triệu trong năm 2000. Dự kiến số lượng này sẽ tăng 10% số lượng cử tri vào năm 2036.

Theo bản khảo sát 2018, có tới 3/5  dân Mỹ gối Á  không ưa Trump.

Điều khó cho Yang là, làm sao được Dân Chủ đề ra ứng viên Tổng Thống Dân Chủ… Khó vậy.
Trần Khải