Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi, trong cuộc họp báo ngày 07/01/2021, tại Washington. AP - J. Scott Applewhite

Vụ những người ủng hộ tổng thống mãn nhiệm Donald Trump xâm chiếm nhà Quốc Hội Mỹ, hôm 06/01/2020, khiến ít nhất 5 người chết, gây chấn động chính trường Mỹ. Hàng loạt chính trị gia, đại đa số bên đảng Dân Chủ, yêu cầu ông Donald Trump phải rời khỏi Nhà Trắng.

Ngày hôm qua, chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi, thuộc đảng Dân Chủ, tuyên bố việc cách chức ông Donald Trump là « hành động quan trọng nhất, cần được tiến hành khẩn trương ». Lãnh đạo Hạ Viện cáo buộc những người ủng hộ tổng thống mãn nhiệm đã tham gia vào một « mưu toan đảo chính ».
Theo trang mạng Hoa Kỳ NBC, tổng cộng gần 200 nghị sĩ lưỡng viện, tuyệt đại đa số thuộc đảng Dân Chủ, yêu cầu tổng thống mãn nhiệm rời bỏ chức vụ, theo kịch bản thực thi Tu chính án 25 của Hiến Pháp hoặc khởi động thủ tục phế truất. Tuy nhiên, tổng thống đắc cử Joe Biden nghiêng về khả năng đợi đến thời điểm chuyển giao quyền lực trong 12 ngày tới, bởi trên thực tế, ông Donald Trump đang ngày càng bị cô lập trong chính nội bộ phe Cộng Hòa.
Việc phe Dân Chủ đòi cách chức Donald Trump chủ yếu để gia tăng áp lực nhằm buộc phe Cộng Hòa có lập trường dứt khoát với tổng thống mãn nhiệm. Thông tín viên Loubna Anaki từ New York nhận định :
« Mỗi ngày mà ông ta còn nắm quyền là thêm một ngày bạo lực có nguy cơ bùng lên »: Đối với chủ tịch Hạ Viện, chính trị gia đảng Dân Chủ Nancy Pelosi, cần phải hành động khẩn trương hơn. Cùng với một số dân biểu khác, lãnh đạo phe đa số ở Hạ Viện đã kêu gọi phó tổng thống Mike Pence khởi động Tu chính án thứ 25. Công cụ pháp lý này, được dự kiến trong Hiến Pháp, cho phép phó tổng thống, với sự ủng hộ của đa số thành viên nội các, đứng ra điều hành đất nước, trong lúc tổng thống bị coi là người không đủ khả năng lãnh đạo.
Tuy nhiên, thủ tục này đòi hỏi nhiều thời gian, bởi ông Donald Trump có thể phản đối, và trong trường hợp đó, để áp dụng Tu chính án thứ 25 thì cần phải có ít nhất hai phần ba nghị sĩ lưỡng viện Quốc Hội bỏ phiếu thuận. Nếu như phó tổng thống Pence từ chối hành động, bà Pelosi cảnh báo là phe Dân Chủ sẵn sàng khởi động một lần nữa thủ tục phế truất tổng thống Donald Trump. Nếu diễn ra, đây sẽ là lần thứ hai thủ tục này được khởi động trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump.
Tuy nhiên, nếu như các lời kêu gọi tước bỏ quyền lực của tổng thống mãn nhiệm liên tục được đưa ra, thì dường như rất ít khả năng hai phương án nói trên được thực hiện, bởi chỉ còn 12 ngày nữa là ông Joe Biden nhậm chức tổng thống.
Về nguyên tắc, thủ tục phế truất sẽ phải kéo dài nhiều tháng, còn việc thực thi Tu chính án thứ 25 cũng rất phức tạp. Đảng Dân Chủ gây áp lực chủ yếu là để buộc các lãnh đạo đảng Cộng Hòa và các thành viên chính quyền Trump có lập trường rõ ràng với các thủ đoạn của tổng thống mãn nhiệm, và công khai lên án ông Trump ».
Bất bình trước chính sách của tổng thống mãn nhiệm, hôm qua, bộ trưởng Giao Thông tuyên bố từ chức. Theo truyền thông Hoa Kỳ, hàng loạt quan chức nội các, như chánh văn phòng Mark Meadows, cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống, Robert O'Brien và luật sư của Nhà Trắng Pat Cipollone cho biết có ý định từ chức.
Theo RFI