Hoa Kỳ : Hạ Viện mới tê liệt vì khủng hoảng nội bộ đảng Cộng Hòa
Dân biểu Kevin McCarthy bang California sau một buổi họp kín của đảng Cộng Hòa tại Quốc Hội Mỹ, Washington, ngày 03/01/2023. AP - J. Scott Applewhite
Ngày làm việc đầu tiên của Hạ Viện mới, 03/01/2023, đã ghi dấu ấn trong lịch sử chính trị Mỹ. Phe đa số Cộng Hòa đã không thể bầu được một lãnh đạo của phe mình do những lục đục trong nội bộ đảng. Sự kiện hy hữu từ một thế kỷ nay ở chính trường Mỹ báo hiệu một nhiệm kỳ hành pháp rối ren của phe Cộng Hòa.
Phe đa số Cộng Hòa đã gặp bế tắc ngay trong phiên khai mạc của Hạ Viện mới. Lần đầu tiên từ một thế kỷ nay, ứng viên của một đảng kiểm soát Hạ Viện đã không thể bầu được vị chủ tịch để lãnh đạo các công việc tại Hạ Viện Mỹ. Cả ba lần bỏ phiếu, dân biểu của bang California, ông Kevin McCarthy, đều không tập hợp đủ số phiếu cần thiết vì bị khoảng hai chục dân biểu trong chính phe của mình "lắc đầu", không tín nhiệm.
Sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ hồi tháng 11 năm 2022, đảng Cộng Hòa giành được 222 ghế so với 212 ghế của phe Dân Chủ, trên tổng số 434 ghế tại Hạ Viện. Một đa số sít sao nhưng đủ để kiểm soát viện lập pháp quan trọng này của nước Mỹ. Theo thường lệ, việc bầu một lãnh đạo của phe mình tại Hạ Viện chỉ mang tính thủ tục. Nhưng với đảng Cộng Hòa lần này, phiên khai mạc lại trở thành một màn trình diễn lộ ra khủng hoảng nội bộ ngày thêm sâu sắc.
Để được bầu vào chức chủ tịch Hạ Viện, nhân vật quan trọng thứ ba trong bộ máy Nhà nước Mỹ, chỉ sau tổng thống và phó tổng thống, ứng viên phải thu đủ đa số cần thiết là 218 ủng hộ. Như vậy chỉ cần 5 dân biểu Cộng Hòa quay lưng lại là ông McCarthy thất bại. Thế nhưng, trong ba vòng bầu ngày hôm qua, dân biểu của bang California nay thiếu từ 19 đến 20 phiếu trong phe đa số. Họ nằm trong số những thành phần vẫn được coi là cứng rắn nhất trong phe bảo thủ.
Theo giới quan sát, có khoảng ba chục dân biểu Cộng Hòa như vậy thuộc thế hệ MAGA (Make America Great Again). Họ là những người chịu ảnh hưởng ít nhiều, nhưng không hẳn chịu sự chỉ đạo của Donald Trump. Cánh này trong đảng bảo thủ đánh giá ông Kevin McCarthy không chỉ là người mềm yếu, dễ thỏa hiệp với phe Dân Chủ, mà còn là đã không tỏ rõ sự ủng hộ với Donald Trump.
Báo chí Mỹ cho biết, từ tháng 12/2022, vị dân biểu này phải liên tục có những nhượng bộ với nhóm nhỏ các dân biểu « nổi loạn » này. Ông hứa hẹn sẽ lập nhiều ủy ban điều tra nhằm vào chính quyền Dân Chủ, chẳng hạn như việc xử lý khủng hoảng Covid-19, hay moi lại các vụ việc liên quan đến Hunter Biden, con trai của tổng thống hiện nay. … Những ngày gần đây, ông Kevin McCarthy liên tục thương lượng với cánh đối lập trong nội bộ, nhưng có vẻ những nhượng bộ của ông chưa đủ. Và kết quả đã thấy trong phiên bầu ở Hạ Viện hôm qua.
Phần đông giới quan sát nhận định rằng ngoài cá nhân Kevin McCarthy, những rối ren trong phiên bầu lãnh đạo đa số cho thấy rõ triệu chứng của một cuộc khủng hoảng bản sắc lịch sử trong đảng Cộng Hòa, đang có xu hướng trở thành một đảng phái mất phương hướng, cũng như không còn sức nặng chính trị.
Khủng hoảng này có gốc rễ từ sâu xa, nhưng đã được thúc đẩy thêm sau sự kiện những người ủng hộ ông Doanld Trump tấn công tòa nhà Quốc Hội trên đồi Capitol hôm 06/01/2021. Từ đó đến nay, người ta đã thấy một đảng Cộng Hòa không thể đồng thanh công khai lên án bạo lực chính trị, hay chống lại những phát ngôn dối trá không có cơ sở về gian lận bầu cử. Những mâu thuẫn cứ tích tụ và tồn tại dưới một ngôi nhà chung sẽ có lúc không còn có thể giữ kín được nữa.
Trong bối cảnh hiện nay, với việc đảng Cộng Hòa chiếm đa số tại Hạ Viện, tổng thống Joe Biden và phe Dân Chủ sẽ không thể thông qua những những chương trình lớn của mình một cách dễ dàng. Ngược lại, với một Thượng Viện trong tay phe Dân Chủ, thì điều tương tự cũng xảy ra với các đối thủ Cộng Hòa. Để làm tốt vai trò đối lập, hay đối trọng quyền lực rõ ràng, đảng Cộng Hòa không thể để bị chia rẽ tới mức sẵn sàng làm tê liệt cả cơ quan lập pháp của nước Mỹ.
Theo RFI
