Phim Oppenheimer của Mỹ có khả năng bị cấm chiếu vì "chứa một số vấn đề chính trị


Rạp chiếu phim Los Feliz ở Los Angeles quảng cáo hai phim Oppenheimer và Barbie hôm 28/7/2023. AP

Nhà chức trách Việt Nam đang để ngỏ khả năng cấm chiếu rạp bộ phim Oppenheimer của Hollywood, tái hiện cuộc đời của người phát minh ra bom nguyên tử - điều này theo nhà văn Võ Thị Hảo sẽ là "thiệt thòi lớn cho công chúng trong nước."
Theo báo điện tử Vietnam plus, Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành xác nhận vào trưa 31/7 rằng cơ quan của ông chưa có kết luận cuối cùng về khả năng phim Oppenheimer có được chiếu ở Việt Nam hay không dù thời gian phát hành được dự kiến vào ngày 11/8.
Lý do bộ phim này chưa vượt qua được vòng kiểm duyệt là bởi “phim chứa một số nội dung, vấn đề chính trị cần được cân nhắc kỹ lưỡng” và quyết định cuối cùng đang nằm ở Cục Điện ảnh.
Bộ phim tái hiện cuộc đời của nhà vật lý J. Robert Oppenheimer (do Cillian Murphy thủ vai), người được quân đội Mỹ giao nhiệm vụ đứng đầu nhóm nghiên cứu và chế tạo quả bom nguyên tử đầu tiên.
Bom nguyên tử đã có ảnh hưởng lớn đến lịch sử nhân loại, được quân đội Mỹ ném xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản trong cuối Chiến tranh Thế giới thứ 2 buộc quân đội Nhật Bản phải đầu hàng quân Đồng minh, kết thúc thế chiến.
Là cha đẻ của bom nguyên tử, Oppenheimer được xem như một thiên tài nhưng cũng là một kẻ tội đồ. Ông được cho là đã dày vò và đau khổ khi chứng kiến hậu quả khủng khiếp từ thứ vũ khí do mình tạo ra, và tự gọi mình là "kẻ hủy diệt thế giới."
Bình luận về việc bộ phim Oppenheimer bị Cục Điện ảnh kiểm duyệt và khả năng không được trình chiếu ở Việt Nam, nhà văn Võ Thị Hảo từ Đức nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) trong ngày 01/8:
“Bộ phim hay như thế, một bộ phim tiểu sử của một đạo diễn cực kỳ tài năng của Hollywood mà lại bị cấm chiếu ở Việt Nam, tôi nghĩ rằng đấy là một thiệt thòi rất lớn về mặt nghệ thuật cũng như là về việc thức tỉnh lương tri của thời đại.
Đặc biệt là trong thời kỳ này khi mà Nga với một Putin cực kỳ tàn nhẫn và hiếu chiến đang có ý định đưa bom nguyên tử ra để giành chiến thắng trong cuộc xâm lược Ukraine.”
Nữ nhà văn cho rằng bộ phim này được các nhà phát hành công chiếu rất đúng thời điểm trong bối cảnh nhiều tháng gần đây, ban lãnh đạo của Nga liên tục đe doạ sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân khi đang thất thế trong cuộc phản công của quân đội Ukraine.
Báo chí không nói rõ lý do cụ thể khiến bộ phim sẽ có thể không được ra rạp, nhà văn Võ Thị Hảo - người từng sống nhiều năm ở Hà Nội trước khi định cư ở Đức từ năm 2015, nhận định:
“Lý do tại sao bộ phim này lại có khả năng bị cấm chiếu tại Việt Nam, do có liên quan tới vấn đề hình ảnh của người cộng sản trong bộ phim.
Bởi vì như chúng ta biết, nhà vật lý Oppenheimer có mối liên quan cực kỳ chặt chẽ với một số đảng viên của Đảng Cộng sản Mỹ. Người ta đã có những tư liệu, những chứng cứ về việc ông chuyển tiền ủng hộ cho tổ chức cộng sản này.”
Theo bà, cơ quan tuyên giáo ở Việt Nam chỉ đạo việc kiểm duyệt, rất sợ hình ảnh bóc trần sự tàn nhẫn của những người ủng hộ cộng sản hoặc là chính những đảng viên cộng sản.
Trong thời gian gần đây, Cục Điện ảnh đã cấm phát hành phim Barbie của Hollywood vì “nhập nhằng về nội dung” và một số phim truyền hình nước ngoài có hình ảnh bản đồ "đường lưỡi bò" phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông.
Các quyết định liên quan đến việc cấm các tác phẩm điện ảnh trên được báo chí Nhà nước cho rằng “nhằm khẳng định quan điểm rõ ràng của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong bảo vệ chủ quyền nói riêng, bảo vệ luật pháp nói chung.”
Là người nắm rõ về văn chương trong nước, nhà văn Võ Thị Hảo nói về sự kiểm duyệt văn hoá nghệ thuật ở quốc gia độc đảng như sau:
“Sự kiểm duyệt của phim ảnh cũng như văn chương nghệ thuật của Việt Nam nhiều khi rất là phi lý, không căn cứ vào chất lượng nghệ thuật, nhân văn hay sự thật hay là công lý mà nó căn cứ vào ý thích của họ.
Đặc biệt là những gì mà họ cho là ảnh hưởng đến quyền lực, quyền lợi của giai cấp cầm quyền hoặc là các hình ảnh về đảng viên cộng sản thì họ sẽ bất chấp tất cả, họ sẽ cấm và nhiều khi việc cấm rất là tăm tối.
Tuyên giáo cầm vòng kim cô để siết chặt đầu của nghệ sĩ và những người làm văn hoá nghệ thuật. Những người đứng đầu ngành điện ảnh sẽ là người trực tiếp thít vòng kim cô đó, và chính họ cũng sẽ bị siết chặt đầu nếu họ không tuân theo lệnh của tuyên giáo.”
Nhà thơ Hoàng Thuỵ Hưng (Hoàng Hưng), một thành viên trong Ban vận động thành lập Văn Đoàn Độc Lập, nói rằng kiểm duyệt văn hoá nghệ thuật ở Việt Nam trở nên khắt khe từ khi người cộng sản nắm quyền.
Theo ông, kiểm duyệt đạt hiệu quả xã hội trong thời gian chiến tranh và đóng vai trò không nhỏ trong việc thống nhất đất nước. Tuy nhiên, kiểm duyệt văn học nghệ thuật trở thành rào cản phát triển của xã hội khi chiến tranh kết thúc. Ông nói với RFA:
“Nguyên lý của việc kiểm duyệt này tức là lãnh đạo đó muốn định hướng cả các tác phẩm văn học nghệ thuật là phải đi theo đúng đường lối, chủ trương của Đảng, của Nhà nước và ngăn chặn tất cả những tác động họ cho là có thể là bất lợi cho đường lối đó.
Chế độ kiểm duyệt hạn chế tất cả những đa dạng, phong phú trong suy nghĩ, kể cả trong đường lối nghệ thuật, quan điểm nghệ thuật của những người sáng tạo. 
Chính vì thế, những người sáng tạo luôn ở trong thế phải tìm ra những cái mới và mỗi người có một góc độ suy nghĩ, góc độ thể hiện khác nhau. Chế độ kiểm duyệt mâu thuẫn hoàn toàn với một nền văn hóa đa nguyên, đa dạng. Nó làm cản trở sự phát triển của văn hóa.”
Sáng 02/8, báo Tuổi trẻ online dẫn nguồn tin không nêu danh tính nói bộ phim Oppenheimer sẽ ra rạp bình thường ở Việt Nam, cơ quan chức năng chưa lên tiếng chính thức về nội dung này.
Cuối tuần trước, tác phẩm điện ảnh của đạo diễn tài ba Christopher Nolan, được chính thức khởi chiếu ở Bắc Mỹ. Bộ phim nhận được sự chú ý của khán giả và giới chuyên môn.
Theo Universal Pictures, doanh thu từ bộ phim này đạt hơn 80 triệu đô la trong ba ngày đầu, vượt con số dự đoán ban đầu 77 triệu.
Oppenheimer được đánh giá là một trong 3 phim mở màn có doanh thu lớn nhất của Nolan, bên cạnh The Dark Knight và The Dark Knight Rises.

Theo RFA