Không một người Mỹ nhập cư nào yên lòng khi nghe tuyên bố đầy thù hận của cựu Tổng Thống Donald Trump trước vài ngàn người ủng hộ ông trong buổi vận động tranh cử ở Durham, New Hampshire, Thứ Bảy vừa qua. Ông Trump nói người nhập cư bất hợp pháp “đang đầu độc dòng máu đất nước chúng ta… Họ đầu độc bệnh viện tâm thần và nhà tù khắp thế giới, không chỉ ở Nam Mỹ… mà còn khắp thế giới. Họ đang vô đất nước chúng ta, từ Phi Châu, Á Châu, khắp thế giới,” nhật báo Người Việt dẫn tin từ CNN. Khi nói những lời ấy, ông Donald Trump quên chính gia tộc ông cũng là người nhập cư được nước Mỹ cưu mang chỉ mới vài thế hệ.
Trong hình là tượng ông John Smith tại thành phố Jamestown, Virginia, hồi năm 2022. Năm 1607, ông Smith, người Anh, cùng 106 người khác đi trên ba con tàu từ Anh đến “nhập cảnh lậu” vào thị trấn này, mở đầu thời kỳ thuộc địa hóa mảnh đất sau này là nước Mỹ. (Hình minh họa: Ryan M. Kelly/AFP via Getty Images)
Và chính tổ tiên người Mỹ là những di dân bất hợp pháp khi nhập cư lậu vào Mỹ Châu của thổ dân, trước khi Hiệp Chủng Quốc ra đời năm 1776.
Đây không phải là lần đầu tiên ông Trump nói như vậy. Trả lời phỏng vấn của National Pulse, một trang báo cực hữu, hồi cuối Tháng Chín, ông nói tới chuyện “đầu độc máu,” và bị Liên Đoàn Chống Phỉ Báng (ADL) và các tổ chức nhân quyền lên án. Sang Tháng Mười Một, cũng trong một buổi vận động tranh cử, ông Trump gọi những đối thủ chính trị của ông là “bọn sâu bọ” và đe doạ sẽ trả thù một khi ông giành lại được Tòa Bạch Ốc trong cuộc bầu cử sắp tới.
Rồi hôm Chủ Nhật, 17 tháng Mười Hai, trong cuộc vận động ở Reno, Nevada, ông Trump lại đưa ra một thuyết âm mưu không có căn cứ rằng lãnh đạo của một số quốc gia mà ông không nói rõ đã thả những bệnh nhân tâm thần ra khỏi nhà thương điên và gửi họ tới nước Mỹ. Ông Trump ví những di dân “điên khùng” này như Hannibal Lecter, một nhân vật giết người hàng loạt và ăn thịt người tưởng tượng trong hàng loạt phim Hollywood. Ông nói di dân đang “xâm lăng” nước Mỹ. Ông đổ lỗi cho chính quyền Tổng Thống Joe Biden biến nước Mỹ thành “nơi trú ẩn của bọn tội phạm khát máu.” “Đây là một cuộc xâm lăng. Giống như một cuộc xâm lăng quân sự. Ma túy, tội phạm, thành viên băng đảng, và những kẻ khủng bố đang đổ vào đất nước chúng ta với mức độ kỷ lục. Chúng ta chưa từng thấy chuyện như vậy. Họ đang chiếm các thành phố chúng ta,” ông Trump nói tại Reno, nhật báo The Washington Post dẫn lại.
Những câu nói của ông Trump lặp lại y hệt tuyên ngôn của trùm phát xít Đức Adolf Hitler trong cuốn tự truyện Mein Kampf (Cuộc đấu tranh của tôi) khét tiếng. Chủ nghĩa phát xít đặt căn bản tư tưởng lên cái gọi là “tính ưu việt chủng tộc,” theo đó một vài chủng tộc da trắng cao quý hơn các chủng tộc da màu và phải độc quyền cai trị. Chính Hitler là người đề ra thuyết dòng máu Đức bị dòng máu Do Thái đầu độc, và để làm trong sạch dòng máu Đức, đảng Quốc Xã đã tiêu diệt 6 triệu người Do Thái trong các trại tập trung và phòng hơi ngạt, vụ diệt chủng kinh khủng nhất trong lịch sử nhân loại.
Chủ nghĩa phát xít tưởng chừng đã chết sau Thế Chiến 2, nhưng nay sống lại trong một học thuyết mới, có tên là “the replacement theory” (lý thuyết về sự thay thế) hoặc “the great replacement” (cuộc thay thế vĩ đại), cho rằng người da trắng ở Mỹ và Châu Âu có nguy cơ “bị người da màu thay thế.” Những người da màu này gồm những người da đen, da vàng nhập cư từ Châu Phi, Châu Á và Châu Mỹ Latinh. Ông Trump và đảng MAGA của ông, với chủ trương đề cao “người da trắng thượng đẳng,” đang cổ xúy cho thứ chủ nghĩa phát xít mới ấy.
“Bình luận mới nhất của cựu tổng thống vượt xa sự dối trá và bốc phét vốn là đặc điểm các bài diễn văn của ông, đã đi vào lãnh địa của chủ nghĩa cực đoan và kỳ thị chủng tộc,” nhật báo The Guardian, Anh, nhận định về phát ngôn của ông Trump.
Mặt khác, theo Giáo Sư Jason Stanley, thuộc đại học Yale University, một chuyên gia về chủ nghĩa phát xít, những diễn ngôn vô căn cứ và sặc mùi kỳ thị chủng tộc của ông Trump là một mối đe dọa sự an toàn của người nhập cư ở nước Mỹ. Cảnh báo của Giáo Sư Stanley có cơ sở từ một thực tế đáng sợ: Trong 10 năm qua, nước Mỹ có 450 vụ giết người hàng loạt do những kẻ cực đoan về chính trị thực hiện; 75% trong số đó là do những kẻ cực đoan cánh hữu, kể cả 55% do những người tin vào thuyết da trắng thượng đẳng; 20% do những kẻ cực đoan Hồi Giáo và 4% do những kẻ cực đoan cánh tả, theo dữ liệu của ADL.
Ông Jonathan Greenblatt, giám đốc điều hành ADL, nhận xét: “Bạo lực của những kẻ cực đoan cánh hữu là mối đe dọa lớn nhất của chúng ta. Số liệu không nói dối.” ADL cũng khẳng định những phát ngôn kỳ thị chủng tộc của ông Trump và các chính trị gia cực hữu là nguyên nhân của những vụ tàn sát người da màu ở Pittsburg, Pennsylvania, năm 2018, ở El Paso, Texas, năm 2019, hoặc ở Buffalo, New York, năm 2022. Tình trạng bạo lực chống người gốc Châu Á, trong đó nhiều người Việt Nam là nạn nhân, cũng do những phát ngôn kỳ thị này.
***
Không chỉ kỳ thị người nhập cư trong các diễn ngôn tranh cử, ông Donald Trump còn hành động quyết liệt để ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp, thực hiện chủ thuyết da trắng thượng đẳng. Ngay sau khi lên làm tổng thống Mỹ năm 2017, ông ký một sắc lệnh hành pháp, cấm công dân bảy quốc gia theo Hồi Giáo ở Châu Phi nhập cư vào Mỹ. Ông gọi các nước nghèo là “hố phân” (shithole), gọi di dân từ các nước Trung và Nam Mỹ là bọn tội phạm ma túy, mãi dâm. Ông quyết xây một bức tường biên giới cao 10 mét ngăn cách Mỹ với Mexico. Thậm chí, ông còn thi hành những biện pháp vô nhân đạo như tách người nhập cư khỏi con cái họ, gây bao đau khổ cho các gia đình di dân. May cho ông Trump là đại dịch COVID-19 làm cho các nước phải đóng cửa biên giới, kinh tế đình đốn, và làm cho số người nhập cư vào Mỹ giảm mạnh.
Bây giờ ông Donald Trump cho biết, nếu tái đắc cử tổng thống, ông sẽ phục hồi và mở rộng lệnh cấm nhập cảnh mà ông áp dụng cho một số quốc gia Hồi Giáo năm 2017, tách cha mẹ khỏi con cái ngay tại biên giới, mở chiến dịch vây bắt di dân đang ở Mỹ nhưng không có giấy tờ, nhốt họ vào những trại tập trung lớn rồi trục xuất hàng loạt (mass deportation). Ông hứa thực hiện “chiến dịch trục xuất nội địa lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ” (“begin the largest domestic deportation operation in American history”). Ông sẽ điều động hàng trăm ngàn binh sĩ Mỹ tới giữ an ninh biên giới Mỹ-Mexico và chấm dứt việc nhập tịch tự động cho trẻ em sinh ra ở Mỹ nếu cha mẹ là người nhập cư bất hợp pháp. Ông Trump cũng sẽ tái phục hồi Khoản 42 (Title 42), từ chối tiếp nhận người tị nạn vì lý do sức khoẻ cộng đồng. Trước đây Title 42 được vận dụng để đóng cửa biên giới phòng ngừa COVID-19, lần này ông sẽ viện cớ đề phòng các bệnh truyền nhiễm như bệnh lao phổi.
***
Chuyện chống người nhập cư không phải mới, mâu thuẫn giữa người nhập cư và dân “bản địa” đã âm ỉ từ lâu trong nội bộ nước Mỹ. Từ năm 2015, đảng Cộng Hòa đặt vấn đề nhập cư thành điểm nóng trong cuộc tranh chấp chính trị với đảng Dân Chủ, nhưng phải đến khi ông Trump cầm quyền thì vấn đề chống nhập cư mới bị cực đoan hóa, phát xít hóa như trình bày ở trên. Cuộc đối đầu giữa hai đảng căng thẳng đến mức các thượng nghị sĩ và dân biểu Cộng Hòa trong Quốc Hội từ chối phê chuẩn gói viện trợ quân sự cho Ukraine, Israel, và Đài Loan nếu Tòa Bạch Ốc chưa giải quyết thỏa đáng vấn đề nhập cư ở biên giới. Một cuộc thương lượng kín giữa đại diện hai bên đang diễn ra, và được biết chính quyền Biden sẽ phải nhượng bộ một số điều khoản.
Trở lại với những diễn ngôn chống nhập cư của ông Donald Trump, nhiều chuyên gia cho rằng chúng trái với luật pháp và truyền thống văn hóa nước Mỹ. Sau những vụ tàn sát kinh khủng thời Thế Chiến 2, thế giới thông qua Công Ước Geneva Về Người Tị Nạn (Geneva Refugee Convention) năm 1951 mà nội dung chính là những người bị bức hại vì sắc tộc, tôn giáo hoặc quan điểm chính trị ở quê hương họ có quyền được tị nạn ở một quốc gia khác. Tinh thần của Công Ước Geneva được đưa vào hệ thống luật pháp về di trú của Mỹ, đặc biệt là Luật Về Người Tị Nạn (Refugee Act of 1980), theo đó người nhập cư đến biên giới Mỹ có quyền xin tị nạn mà không bị ghép tội hình sự, không bị đuổi ra, không bị lạm dụng vào mục đích chính trị.
Nhiều thập niên qua, thực hiện Luật Về Người Tị Nạn, nước Mỹ dang tay bảo bọc hàng chục triệu người chạy trốn chiến tranh hay áp bức từ Việt Nam, Afghanistan, Haiti, gần đây là người Ukraine, người Venezuela. Các nghiên cứu học thuật và số liệu thống kê chính thức cho thấy không có mối quan hệ nhân quả giữa nhập cư và tội phạm, người nhập cư không làm gia tăng tình trạng tội phạm ở Mỹ và người nhập cư có khuynh hướng tuân thủ luật pháp đầy đủ hơn người bản xứ. Chụp cho người nhập cư những chiếc mũ tội phạm, ma túy, vu khống họ “xâm lăng” nước Mỹ là một trò chính trị bẩn thỉu từ các đầu óc phát xít bệnh hoạn mà không có căn cứ thực tế. Suy cho cùng, nước Mỹ được xây dựng từ mồ hôi nước mắt của biết bao thế hệ người nhập cư. Không có những thế hệ người nhập cư từ khắp nơi trên thế giới sẽ không có một Hiệp Chúng Quốc Hoa Kỳ tươi đẹp và hùng mạnh hiện nay.
Chính quyền Biden đang chật vật trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng người nhập cư ở biên giới phía Nam. Hầu hết những chính trị gia tham gia tranh cử tổng thống năm 2024, cả Dân Chủ và Cộng Hòa, đều cam kết cải tiến luật pháp, gia tăng kiểm soát biên giới để làm giảm tình trạng vượt biên, thanh lọc tội phạm trong làn sóng người nhập cư sao cho những người bị bức hại ở các nơi khác có thể tìm được sự an toàn ở nước Mỹ mà không gây rối loạn cho tình hình trong nước.
Còn dựa vào những thuyết âm mưu vô căn cứ và vào lý thuyết chủng tộc phi nhân để ve vuốt tâm lý “thượng đẳng” của tầng lớp cử tri da trắng nhằm kiếm phiếu bầu là thủ đoạn không sớm thì muộn sẽ phản tác dụng. Nước Mỹ – ngọn hải đăng của dân chủ, tự do – với những định chế dân chủ lâu đời sẽ không bao giờ đi vào vết xe đổ của chủ nghĩa phát xít mà các thế hệ đi trước đã đổ máu để tiêu diệt.
Hiếu Chân/Người Việt
