Tượng các lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Nhật Thành (trái) và Kim Jong Il tại Bình Nhưỡng, 15/02/2012
REUTERS
Đền đài, lăng tẩm hay tượng đài nguy nga tráng lệ được bảo tồn kỹ lưỡng, dành cho lãnh tụ tối cao Kim Nhật Thành và Kim Chính Nhật. Những khu « chợ chồm hổm » của người dân ở những khu phố ngoại vi Bình Nhưỡng hòng cải thiện đời sống và mầm mống của một tầng lớp tư sản sơ khai. Đây là những cảm nhận của phóng viên Ursula Gauthier, đặc phái viên tuần báo Le Nouvel Observateur nhân một chuyến tham quan Bình Nhưỡng qua bài viết đề tựa « Chuyến tham quan tại đất nước khép kín nhất hành tinh ».
Tác giả nhận định Bắc Triều Tiên của thế kỷ XXI vẫn là một ví dụ điển hình cho chủ nghĩa chuyên chế lố bịch, một kiểu vương quyền tối cao mang hơi hướng của chủ nghĩa Staline-Mao Trạch Đông, một chủ nghĩa sùng bái điên cuồng đối với một triều đại cai trị.

Trong một chuyến tham quan dành cho giới báo chí tác giả bài viết đã có dịp được đi thăm Bình Nhưỡng. Tuy nhiên, tác giả nhận thấy là chương trình tham quan đó giống như là một chuyến hành hương dài dằng dặc đến các « thánh địa » hơn là đi du lịch. Tất cả những nơi hay những gì có mang dấu ấn của Kim Nhật Thành đều được biến thành những điểm tôn thờ, từ phủ chủ tịch được chuyển thành Cung điện Thái Dương hay là lăng Kumsusan, bảo tàng chiến tranh Giải phóng đất nước, cho đến khu triển lãm hoa « kimilsungia » và « kimjongilia » - một loại hoa lan tím và một loại cây thu hải đường được đặt theo tên hai vị lãnh tụ đã qua đời là Kim Il Sung và Kim Jong Il.

Tại thủ đô Bình Nhưỡng, hàng loạt công trình kiến trúc đồ sộ mọc lên tua tủa để ca ngợi sự vĩ đại của người sáng lập Kim Nhật Thành (Kim Il-sung, mất vào năm 1994), cũng như về đảng, về những chiến thắng, về hệ tư tưởng của ông v.v…Trên ngọn đồi Mansudae, là bức tượng dát vàng của ông cao 22m, mới đây được kèm theo bức tượng Kim Chính Nhật, con trai ông, qua đời năm 2011. Tổng cộng có đến 30.000 đền đài thờ phượng như vậy trên khắp cả nước.

Và sự tôn sùng này được thể hiện hầu như thường trực. Một nhà ngoại giao đã đưa ra một nhận xét như sau với ký giả tờ Le Nouvel Observateur « Cả ngày thành lập nước lẫn ngày thành lập Đảng Lao động đều không quan trọng bằng ngày sinh của Kim Nhật Thành. Cứ như là trong một chế độ quân chủ vậy ».

Ngay đến việc đến viếng tượng đài cũng không được tùy nghi hành lễ. Khách đến viếng phải kính cẩn nghiêng mình trước khi đặt bó hoa và phải rút lui bằng cách đi lùi. Điều này cũng bắt buộc cho các du khách nước ngoài. Việc gọi tên các nhà lãnh đạo cũng phải được « tôn trọng », nghĩa là không được gọi tên tục như tại nhiều quốc gia khác mà phải gọi kèm theo chức vị, chẳng hạn như « lãnh đạo tối cao Kim Jong Un ».

Tác giả lấy làm lạ là chẳng có lấy một chút hình ảnh hay lời nói nào cho nạn đói khủng khiếp trong những năm 1990, kết quả của một chính sách điều hành kinh tế tồi tệ dẫn đến thảm kịch hàng triệu người chết đói. Không một tấm ảnh nào về 150.000 tù nhân trong các trại cải tạo tàn khốc. Cũng như là việc kiểm duyệt thông tin, lẫn tình trạng suy dinh dưỡng ảnh hưởng đến ¼ trẻ em trong nước.

Lạ hơn nữa là trong nội dung chương trình tham quan không có một địa điểm nào khác cho phép người xem tìm hiểu khám phá cuộc sống thường nhật của người dân tại chỗ.

Tác giả cho hay phải đánh lừa người thông dịch viên kiêm giám sát để có thể đến xem một khu cửa hàng bán toàn các sản phẩm được cho là cao cấp như đồ chơi, giày dép, chén dĩa … đến từ Trung Quốc. Tại đây, người xem đông hơn người mua vì giá một món hàng tương đương mấy tháng lương của một anh giáo viên.

Xa hơn nữa, trong những khu phố ngoại vi, với những tòa nhà cũ kỹ dưới những đoạn đường nối, một chiếc cầu là cả một khu chợ « chồm hổm ». Chính tại đây, người nông dân trên chiếc xe đạp cà tàng hay xe kéo tựu về để tiêu thụ một phần hoa lợi riêng được nhà nước cho phép giữ lại. Nhưng ngay khi có một tín hiệu nhỏ của người gác, ngay lập tức khu chợ này « bốc hơi ».

Điều nghịch lý là khu chợ đen này lại là nơi phát sinh ra một tầng lớp giàu có mới nhờ vào sự thông đồng của một bộ phận quan chức hám lợi. Nhiều quán cà phê sang trọng, những quán bia nhà, hay những phòng spa đang nở rộ tại Bình Nhưỡng, phục vụ những kẻ tư bản sơ khai như nhận xét của Le Nouvel Observateur.
Theo RFI