Vốn bản chất trí trá, Tổng Thống Nga -ông Vladimir Putin - đang đánh rối cuộc xâm lược võ trang của Nga vào lãnh thổ Crimea -một tỉnh bang của quốc gia Ukraine. Ông đưa thêm quân Nga vào những căn cứ quân sự Nga có sẵn trên lãnh thổ Crimea, nhưng không tiến chiếm Crimea. Lính Nga không cần bắn một phất súng nào cả, nhưng vẫn làm cho Ukraine mất tỉnh bang này; ông xâm lược bằng cách để lính Nga yểm trợ, bảo vệ các công thự Crimea, trong lúc thống đốc Crimea tuyên bố không nhìn nhận chính quyền tân lập của Ukraine. Nói cách khác, chính quyền Crimea thân Nga tuyên bố độc lập không nhìn nhận chính quyền tân lập của Ukraine, và ly khai ra khỏi quốc gia này.

Putin đánh rối, nhưng Tổng Thống Barack Obama không rối mắt, hôm thứ Hai 3/3 ông lên án Putin "đứng về phía sai trái của lịch sử". Ông không nói rõ là lịch sử nhân loại hay lịch sử nước nào, nhưng có thể luận ra ý ông đề cập đến lịch sử Nga.

Hàm ý Obama muốn nói là cuộc sống tương lai và hiện tại của người Nga không tốt đẹp hơn, cũng không sung túc hơn vì Putin chiếm giữ Crimea; mà còn có thể trở thành xấu hơn, vì Putin cung cấp cho Obama một nguyên cớ chính đáng để tiến hành việc cô lập hóa Nga trên 2 bình diện ngoại giao và kinh tế -việc mà Obama công bố là ông đang làm.

Obama kêu gọi Putin lập tức thay đổi chính sách đối với Ukraine, ngưng vi phạm chủ quyền chính trị và lãnh thổ của nước này.

"Nhìn việc Nga chiếm giữ Crimea trong lăng kính đường dài, ai cũng thấy người Nga sẽ phải trả một giá đắt," Obama nói. "Thời điểm đúng nhất để ông Putin cân nhắc rồi chọn một trong 2 đường lối bảo vệ quyền lợi của Nga, và bảo vệ sự an toàn của người công dân Ukraine gốc Nga, là ngay ngày hôm nay; và 2 đường lối phải chọn một, là ngoại giao hay võ lực."

Obama tuyên bố như vậy với phóng viên truyền thông tại phòng Bầu Dục, Bạch Cung, ngay trước lúc ông tiếp kiến thủ tướng Do Thái Benjamin Netanyahu.

Cũng trong ngày thứ Hai, một phát ngôn viên quân sự của Ukraine công bố việc Nga gửi tối hậu thư cho thủy thủ đoàn của 2 chiến hạm Ukraine đang thả neo trong một căn cứ hải quân Ukraine bên bờ biển Crimea bảo họ phải lập tức đầu hàng, nếu họ không muốn bị tấn công. Ngay sau việc công bố này, phát ngôn viên Vladimir Anikin của Bộ Quốc Phòng Nga đính chánh và cho là lời công bố của Ukraine vô căn cứ, không hợp lý, và ngụy tạo để làm thế giới mất cảm tình với Nga. Anikin không giải thích vì sao việc Nga đòi thủy thủ Ukraine đầu hàng lại không hợp lý.

Cũng vẫn ngày thứ Hai 3/3, ngoại trưởng Mỹ John Kerry lên đường đi Ukraine với lộ trình ấn định là từ Ukraine ông sẽ qua Pháp và Ý. Ông dự tính gặp ngoại trưởng Nga tại Paris, nhưng bà phát ngôn viên ngoại giao Jen Psaki, nói không chắc cuộc gặp gỡ sẽ xẩy ra. Bà Psaki cũng tỏ ra lo ngại về việc Nga đe dọa hải quân Ukraine, và cho là hành động này sẽ là một nấc leo thang nguy hiểm trong một tình hình đang sẵn nguy hiểm.

Việc Nga đưa quân vào Crimea là thử thách ngoại giao gay cấn nhất cho ông Obama trong suốt 5 năm cầm quyền; dư luận Mỹ và Âu Châu đang nêu lên câu hỏi, "liệu ông có 'cứng cựa' hơn một ông đại tá tình báo của K.G.B. Nga hay không?"

Bà thủ tướng Đức Angela Merkel, gọi điện thoại bảo Obama là bà mới điện đàm với Putin, và thấy là ông ta không sống trong cái thực tế đang phủ vây ông. "Ông ta như người đến từ một thế giới khác," bà Merkel nhận định.

Nhưng dù ở hay không ở trong thế giới Dân Chủ và Nhân Quyền hiện nay, Putin vẫn gây nhiều khó khăn cho Obama, người đang cân nhắc một chính sách đối phó vừa đủ cứng rắn, nhưng vẫn không thiếu linh động.

Obama rất thận trọng, vì tối thiểu ông cũng ý thức được việc Nga đã từng là cựu đối thủ của Mỹ trên địa hạt võ khí nguyên tử, và cả trong cuộc chiến tranh lạnh vừa chấm dứt 23 năm trước; ngoài ra Putin còn thủ đoạn hơn nhiều vị tiền nhiệm của ông ta.

Một cựu phụ tá ngoại trưởng dưới trào George W. Bush, ông Nicolas Burns, nhận định, "Giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine là thử thách rất lớn cho ông Obama, vì ngoài vai trò tổng thống Hoa Kỳ, ông còn là lãnh tụ quân sự của tổ chức NATO; không một người Mỹ, một người Âu nào mang trách nhiệm nặng hơn ông."

Mặt khác Putin còn là một đối thủ ngoại hạng, và đang rất rộng quyền sau cuộc biểu quyết 100% thuận của Thượng Viện Nga, cho phép ông sử dụng sức mạnh quân sự tại Ukraine. Hiện nay quân Nga đang làm chủ tình hình tại Crimea, và sẵn sàng tiến những khu đông cư dân gốc Nga như Odessa và khu kỹ nghệ Tây Bộ Ukraine. Trên bình diện chính trị, Putin đang ép chính phủ lâm thời Ukraine vào thế phải nhượng bộ, ép bằng áp lực kinh tế như đòi nợ hàng tỉ bạc tiền nhiên liệu Ukraine mua thiếucủa Nga, và ngưng không cung cấp nhiên liệu với giá ưu đãi như trước kia Nga vẫn tính với Ukraine.

Trả lời truyền thông về việc Tây Phương tẩy chay cuộc Hội Nghị G 8, tổ chức tại Sochi, ông Dmitri S. Peskov, phát ngôn viên của ông Putin nói Nga không thiệt hại gì vì không có cuộc họp G 8; thiệt hại là chính tổ chức G8.

Việc Nga cúp nhiên liệu làm hậu thuẫn cho những cuộc biểu tình đòi tái lập chế độ cũ, và đưa tổng thống Viktor F. Yanukovych trở về tại vị; ông này bỏ trốn sang Nga sau những cuộc biểu tình đẫm máu tại Kiev, thủ đô Nga. Người biểu tình kết án tham nhũng cho ông, vì cuộc sống xa hoa, và tài sản lên đến $12 tỉ Mỹ Kim.

Những diễn biến phức tạp này cũng không khiến cô Abby Martin rối mắt; là xướng ngôn viên Anh ngữ cho đài RT - đài tin tức thời sự Russia Today- cô đã tự ý nói ra ngoài chương trình, về điều mà cô gọi là "xuất phát từ tâm tư tôi"; Martin nói "Nga đang sai lầm tại Ukraine, và tôi không đành lòng ngồi đây để biện minh, bào chữa cho cuộc xâm lược quân sự." Sinh quán của Martin là California.

Diễn biến bất ngờ này xẩy ra trong buổi phát hình tối thứ Hai 3/3/2014; và đài truyền hình RT là một cơ quan truyền thông được chính phủ Nga tài trợ, nhưng cô Martin không coi việc cô lãnh lương của RT là yếu tố khiến cô phải nói ngược lại quan điểm của cô. "Việc tôi cộng tác với RT không làm tôi mất đi quyền phê phán độc lập." Giám đốc đài RT nói sẽ gửi cô sang Crimea để cô tìm hiểu sự thật về những diễn biến mà cô chỉ trích.

Bị đánh rối tình hình thêm rối nùi với việc quân Nga "bắn thử" một hỏa tiễn liên lục địa Topol chào đón ngoại trưởng Mỹ John Kerry ngày thứ Ba 3/4, vào lúc ông đến Ukraine; nhưng ông Kerry vẫn bình tĩnh lên án Nga xâm lược Ukraine, và xác nhận Mỹ sẽ yểm trợ người Ukrainians.

Tình hình đang rối nùi chỉ vì ông Putin không muốn nhìn nhận thành quả cuộc cách mạng Ukraine lật đổ chính phủ Yanukovich thân Nga; tuy nhiên Putin sẽ không để trận đánh rối trở thành chiến tranh thật, vì ông hiểu gánh nặng chiến phí mà Obama nêu lên là rất quan trọng. Ông chưa quên bài học Liên Bang Sô Viết tan rã chỉ vì Nga kiệt quệ tài lực trong cuộc thi đua võ trang với Mỹ.

Trận đánh rối đang diễn ra tại Ukraine rồi cũng chỉ là một trận đánh rối. Dấu hiệu đầu tiên của một giải pháp hòa bình là ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, sau nhiều vùng vằng, thoái thác đã nhận lời đến Paris để hội đàm với ông Kerry.

Nguyễn Đạt Thịnh