Dương Chí Dũng, cựu cục trưởng hàng hải

Để người dân được “sống và làm việc theo pháp luật” theo đúng khẩu hiệu đã đưa ra, thì tội phạm cần được xét xử tỏ rõ tính nghiêm minh một cách đúng pháp luật!
Dạo gần đây, pháp luật tỏ vẻ ra tay trấn áp vì những vụ cướp bóc, giết người tàn bạo, tham nhũng, hối lộ… chắc là rộ lên dữ quá, nhan nhản hết vụ này đến vụ khác đều được xử với mức án cao nhất. Trẻ con hàng xóm khóc đêm, ngủ không được nên một bà kế vách ra tay phóng hỏa cho đỡ bực, xin tiền không được cũng trấn nước luôn nạn nhân, cướp giật không chỉ ngoài đường vắng vẻ mà cả chỗ đông người, xông thẳng vào nhà để giật iphone, dây chuyền…
Một thanh niên và bạn gái đã yêu nhau được ba tháng nhưng sau khi đi du lịch ngoại quốc và thăm bạn trai cũ về thì cô nàng tính đường đi du học, muốn chấm dứt chuyện tình cảm. Thấy bạn gái thờ ơ, anh chàng bèn đâm người yêu. Kết quả tử hình để làm gương.
Hai thanh niên chặn xe vòi tiền đã chia nhau mười ba năm tù cho số tiền mười hai ngàn đồng lấy được.
Toàn là cãi nhau, say rượu, ghen tuông, cướp của… dẫn tới các vụ án đưa ra tòa mạng đền mạng.
Gây xôn xao nhất suốt thời gian qua là vụ Cục trưởng Cục Hàng hải can tội “tham ô và cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, đã bị tuyên án tử hình. Dưới giá treo cổ, cục trưởng khai thêm và vài tên tuổi khác đã bị đưa ra mặt báo.
Theo thông lệ thì lâu lâu cũng có một vài vụ đưa ra làm điển hình. Ví dụ bảo mẫu nhà trẻ tư nhân làm chết các bé, thỉnh thoảng dư luận dấy lên om xòm lại xử nặng một vụ để “răn đe”. Xui cho vụ nào bị đưa ra xử “điển hình”. Thế những vụ khác thì sao? Tất cả tội phạm đều như nhau. Chẳng hiểu sao những vụ điển hình xử nặng, còn vô vàn những vụ không điển hình thì xử nhẹ hoặc bỏ qua à?
Một tên cướp bị bắt khi chặt bàn tay cô gái để cướp túi xách. Dù nạn nhân không chết và tên cướp có hoàn cảnh “vợ dại, con thơ, cha mẹ già yếu, đã đền bù tiền cho nạn nhân” nhưng do tái phạm nhiều lần nên vẫn bị tử hình. Cùng lúc một vụ khác giết vợ bằng búa bị hai mươi năm tù.
Thế nhưng đôi khi cũng có những vụ tuy đưa ra công luận om xòm nhưng lại không xử “điển hình” được.
Gần đây là vụ năm công an dùng nhục hình làm chết một thanh niên. Chưa có tội rõ ràng, không có lệnh bắt nhưng trong phòng tạm giam, thanh niên đã chết vì bị đánh đến chấn thương sọ não, thân thể nhiều chỗ bị thương đến hoại tử. Năm người dù thay phiên nhau đánh người vẫn quanh co chối tội. Kết quả chỉ hai án tù và là mức tù thấp nhất trong khung hình phạt dành cho thiếu úy, còn ba người kia người từ thượng úy lên đến thiếu tá được đề nghị… án treo. Riêng ông sếp ra lệnh bắt người trái phép, để mặc nhân viên dưới quyền đánh người đến chết thì vô can vì mang “tội thiếu trách nhiệm nhưng chưa đến mức nghiêm trọng nên không thể khởi tố”. Do là trưởng ban chuyên án nên bị “cảnh cáo” trong nội bộ ngành được coi là nghiêm khắc lắm rồi, ông không cần phải chịu xử ngoài tòa án nữa, kể cả việc dứt khoát không làm nhân chứng.
Thật là hình ảnh trái ngược. Gia đình nạn nhân chít khăn tang mang di ảnh nạn nhân với thân thể đầy thương tích, hai bé con ngơ ngác trong cảnh tòa thì trong giờ giải lao một anh bị cáo cười toe, rung đùi ngồi đọc báo trong văn phòng. Chắc là anh đã biết kết quả thế nào rồi nên chẳng có gì phải hoang mang, lo lắng về bản án ở tòa, huống hồ bản án ở tòa án lương tâm lại càng không.
Không những bị can mà tình trạng nghi can tức người chỉ mới bị nghi ngờ đã mau chóng bị bắt rồi bị đánh trọng thương, bị đánh chết hoặc tự tử tại chỗ… xem chừng không ít. Người gây ra những thương tật và cái chết oan ức đó chỉ bị xử án treo, thậm chí chỉ đọc bản kiểm điểm rút kinh nghiệm trong nội bộ, cùng lắm hạ bậc lương rồi chịu khó đợi tới kỳ hạn lại tăng lương sau… Nói chung, xứ mình đông dân quá, toàn dân nghèo thất học thì mạng người cũng đâm ra rẻ rúng!
Tuy nhiên bao giờ đối với cán bộ thì luật pháp cũng có sự nương tay. Đó là một giai cấp luôn được hưởng sự ưu đãi. Bà hiệu trưởng trường mầm non của tỉnh miền núi chiếm đoạt tiền ăn trưa, chi phí học tập mà nhà nước rót cho học sinh. Miền núi xa xôi nghèo đến tận cùng, lũ trẻ ăn cơm với muối, bữa ăn không có cả đến cọng rau rừng, hiệu trưởng ăn cắp số tiền ấy. Dù sao còn một năm nữa bà về hưu và số tiền… không lớn. Vì thế cấp trên của bà không đưa chuyện này sang CA vì… “tính nhân văn”, tức là lòng thương người. Bà trưởng chỉ bị cách chức thôi, thì cũng tới lúc hưu rồi.
Hèn chi người ta phải tốn tiền, quen biết để tìm mọi cách chạy chọt vào làm cán bộ là vậy. Luật pháp chắc chỉ được thi hành nghiêm, hết sức nghiêm khắc với đám dân đen thôi.
Phó giám đốc Sở Nông nghiệp cùng với một giám đốc công ty chi nhánh và một giám đốc doanh nghiệp đi nhậu nhà hàng trong giờ hành chánh. Sau khi say túy lúy, phó giám đốc cầm tay lái xe hơi đã cán chết tại chỗ một người và gây trọng thương ba người. Án mạng chứ chẳng chơi. Tội chồng tội. Ăn nhậu trong giờ hành chánh, lái xe khi say rượu, cán chết người…
Thế nhưng là người có chức, có quyền và đương nhiên có tiền để đền bù, dù chỉ là tình tiết giảm nhẹ tội khi đưa vụ án ra xét xử nhưng rút cục ông thoát thân êm xuôi. Ông phó chỉ bị xử phạt hành chánh, miễn truy cứu trách nhiệm hình sự. Riêng một mình giám đốc chi nhánh có bị khép vào tội “vi phạm quy định cấm cán bộ nhậu trong giờ làm việc”. Tội này thật ra là lỗi chứ chưa phải tội nên ông bị “khiển trách” trước cơ quan thôi. Giống như bà hiệu trưởng Mầm non, án như vậy là cao nhất rồi, khó mà đẩy nổi ông vào án tù.
Đánh chết người mà chỉ là án treo nữa là tông xe. Chánh thanh tra Sở Y tế nói là không có nhậu mặc dù lái xe từ quán nhậu ra tông thẳng vào ba chiếc xe gắn máy khiến một cô gái chết thảm. Ông bỏ về nhà sắp xếp công việc tới hôm sau mới ra trình diện thì làm sao đo nồng độ cồn được. Kết quả ông được định tội là “Vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ” nên cũng chỉ chịu án treo.
Một anh bán xe trái cây rong ở khu vực chợ tự phát, tức là chợ tự động mọc ra, không có nhà lồng, không được phép công nhận. Một nhóm gồm trật tự đô thị, dân phòng, bảo vệ dân phố đi dẹp lề đường. Nghe báo động nhưng chạy không kịp nên chiếc xe bị “hốt”. Thấy nguy cơ mất chiếc cần câu cơm, anh hàng rong van xin liền bị nhóm này ùa vào đánh đập, bóp cổ, còng tay và chích điện đến mức thừa chết thiếu sống, nằm bất tỉnh lăn lóc dưới đất cát. Sau đó anh được mọi người đưa vào bệnh viện nhưng vội vã trốn ra vì bình thường đâu có tiền mua viên thuốc, nói gì đến việc sang trọng là nằm chữa trị ở bệnh viện.
Dân nhập cư buôn bán vỉa hè ngoài dầm mưa dãi nắng, đắt ế thất thường đâu dễ yên thân. Tưởng chừng đã yên vị ở góc phố, bên công viên nhưng thực sự đã phải cống nạp hằng ngày, hằng tháng cho đám giang hồ. Mà sở dĩ đám giang hồ bình chân như vại cũng là nhờ có được bảo kê cả. Gì thì gì chứ cũng như sản xuất công nghiệp, phải theo dây chuyền từ trên xuống dưới.
Người nào cũng được nhân nhượng giải quyết trên tinh thần “nhân văn” thì luật pháp bù nhìn để chơi à, luật pháp được mang ra hành xử với ai. Vì thế dân đen là được chọn lựa để xử đúng theo các điều luật trong bộ luật, để nêu gương về tính nghiêm minh của luật pháp.
Thành thử án oan đầy dẫy.
Trong một vụ án giết người, bị kết án tù chung thân, ông Nguyễn Thanh Chấn được trả tự do sau mười năm ngồi tù vì hung thủ ra đầu thú. Một ngày trong song sắt dài bằng ngàn năm đời ngoài. Nếu người tù chẳng may chết trong tù, chẳng may tinh thần và sức khỏe kiệt quệ, chẳng may đó là án tử hình chứ không phải chung thân thì án oan mãi mãi không có ngày ra ánh sáng.
Ông Chấn thật vô cùng may mắn khi ngẫu nhiên được minh oan. Đây là vụ án oan điển hình. Từ đó, người ta đặt câu hỏi còn bao nhiêu “thỏ” bị tuyên là “gấu” như ông. Còn bao nhiêu án oan bị vùi lấp.
Nghi can đã bị chết trong phòng tạm giam chứ nếu không chết, có bị đánh đập bức cung không, để rốt cuộc ra tòa lãnh án nặng. Đó là trường hợp “kỳ án vườn mít”.
Trở lại vụ án điển hình gần đây về người thanh niên bị đánh chết ở phòng tạm giam. Sau bản án công bố gây ngạc nhiên thì người ta càng kinh ngạc hơn khi ông chánh án thố lộ: Đây là việc “nhạy cảm”, “phải biết chọn giải pháp nào để an toàn”, “Có những việc biết lẽ ra là như thế này nhưng người ta không làm như thế mà làm khác một chút để đảm bảo mối quan hệ cho tốt”(!), “phức tạp”, “chẳng muốn ôm rơm nặng bụng”, “làm cho hết trách nhiệm thôi”?
Để bẻ cong cán cân công lý, đúng là ông chánh án bị áp lực tới mức đành phải mở miệng thú nhận ra sự thật vốn ai cũng biết mà không ai nói ra.
Dù sao công lý cũng chỉ là một khái niệm thôi mà.

Sài Gòn cô nương