Việt Cộng vừa tiến 2 bước về hướng cầu Mỹ cứu viện; bước thứ nhất do Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thực hiện trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Phi Luật Tân hôm thứ Tư 21 tháng 5/2014 tại Manila; ông Dũng kêu gọi cộng đồng quốc tế mạnh mẽ yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay mọi hành động xâm lấn và triệt để tuân thủ luật pháp quốc tế.
Ông kêu gọi “cộng đồng quốc tế”, nhưng trong thâm tâm ông cầu Mỹ cứu viện cho Việt Nam, vì ngoài Mỹ không nước nào có khả năng để cứu ông và đồng bọn.
Dũng nói, chỉ riêng vị trí hiện tại của giàn khoan Hải Dương 981 cũng đã đủ bất hợp pháp, mà đoàn tàu hộ tống đi theo bảo vệ HD 981 lại còn thể hiện thái độ khiêu khích, đe dọa nghiêm trọng hòa bình, ổn định, và tự do hàng hải trên Biển Đông.
Truyền thông Phi Luật Tân tường thuật là Việt-Phi đồng thanh phản đối hành động vi phạm của Trung Cộng tại vùng biển còn đang tranh chấp.
Ông Dũng đến Phi Luật Tân sau khi Tập Cận Bình từ chối không tiếp ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng thư ký đảng Cộng Sản Việt Nam, khi ông này xin sang Tầu trình bầy những phức tạp chính trị khiến Việt Cộng không tuân hành đúng toàn bộ chỉ thị của Trung Cộng được.
Sau cuộc họp báo của Dũng tại Manila, bang giao Việt Cộng-Trung Cộng càng căng thẳng hơn
Ngày 22/5, bên lề kỳ họp thứ 7 Quốc hội, ông Trần Văn Hằng – Chủ nhiệm Ủy ban Đối Ngoại Quốc Hội – tiết lộ với báo chí nhiều vấn đề liên quan đến chính sách đối ngoại của Việt Cộng quanh việc Trung Cộng đặt giàn khoan HD 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.
Ông Hằng còn nói Phó thủ tướng Phạm Bình Minh cho biết, Việt Nam và Trung Quốc đã có khoảng 20 cuộc tiếp xúc, nhưng đại diện Trung Quốc vẫn ngoan cố tiếp tục đưa thêm tàu ra bảo vệ giàn khoan.
Tìm đến Phi Luật Tân là gián tiếp tìm sự trợ giúp của Hoa Kỳ, sau thái độ ghẻ lạnh quay đi của Trung Cộng, mặc dù ông Dũng đến Phi nhân danh Việt Nam để tham dự Diễn đàn Kinh tế Thế giới – Khu vực Đông Á (WEF-EA), lần này do Philippines tổ chức.
Ngoài các chủ đề kinh tế, Diễn Đàn có một phiên họp vào hôm thứ Sáu 23/05 về chủ đề an ninh khu vực. Một trong những diễn giả được nhiều người chú ý tại phiên họp này là Tư lệnh Lực lượng Thái Bình Dương, Đô đốc Samuel Locklear. Có thể ông Locklear không nói lên những điều ông Dũng mong ông nói, vì trước khi đến Phi, Locklear đã gặp tướng Tầu Fang Fenghui, Tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Cộng ngày 15 tháng 5 cùng với tướng Martin Dempsey, Tổng tham mưu trưởng quân đội Hoa Kỳ.
Trong cuộc họp báo chung với tướng Dempsey, tướng Fenghui tuyên bố, “Chúng tôi không gây rắc rối, nhưng chúng tôi cũng không sợ rắc rối”. Nói cách khác, Trung Cộng cho biết họ sẵn sàng đối phó với Mỹ.
Với giọng điềm đạm, Fenghui trình bầy những va chạm với Nhật trên biển Hoa Đông và việc Trung Cộng đưa giàn khoan DH 981 xuống Biển Đông. Ông chỉ trích truyền thông thế giới không tìm hiểu quan điểm của Trung Cộng trong những bất đồng với các lân quốc, và quy trách tình hình căng thẳng tại Á Châu hiện nay là do chính sách PIVOT (chuyển hướng về Á Châu) của Tổng thống Obama.
Fenghui khẳng định: Trung Quốc sẽ không lùi bước. “Thái độ của chúng tôi trong những cuộc tranh chấp chủ quyền lãnh hải rất minh bạch và cương quyết. Những biển đảo thừa hưởng của tổ tiên, chúng tôi sẽ không để mất một tấc nào cả.”
Ngày hôm sau tướng Fenghui diện kiến Phó tổng thống Joe Biden; ông Biden bảo Fenghui là mặc dù Hoa Kỳ không theo phe nào trong 2 phe (Việt Cộng-Trung Cộng) trong cuộc tranh chấp trên Biển Đông, nhưng không phe nào được có hành động khiêu khích tạo đe dọa cho nền ổn định và hòa bình.
Nhận định về thế chuyển hướng của Việt Cộng, ông Ian Storey -một nhà phân tách chính trị của viện Nghiên Cứu Đông Nam Á tại Singapore- nói sau màn đánh cuội giữa những tiểu hạm Việt Cộng với những tiểu hạm Trung Cộng, Việt Cộng không có nhiều hy vọng được ai trợ giúp. Khối ASEAN vốn đã chia rẽ mà Trung Cộng lại khéo khai thác những khác biệt quyền lợi của những nước hội viên.
“Cuối cùng Việt Nam cu ky,” Storey viết.
Nhận định của ông Carl Thayer, một quan sát viên uy tín về tình hình Việt Nam, cũng không vẽ lên một tình hình sáng sủa hơn cho ông Dũng và nhóm lãnh tụ Việt Cộng. Thayer nói, “tình hình coi như đã an bài”.
An bài với vài ngàn công nhân Trung Cộng được di tản bằng đường hàng không và đường biển ra khỏi Việt Nam; xưởng máy đóng cửa mà Việt Cộng không có khả năng tiếp tục sản xuất để tránh cảnh công nhân thất nghiệp.
Trả lời bằng email câu hỏi của hãng thông tấn Reuters, ông Dũng viết chính phủ Việt Cộng đang nghiên cứu mọi phương án tự vệ khác nhau, trong đó bao gồm các hành động pháp lý phù hợp với luật pháp quốc tế.
Reuters nhận xét đây là lần đầu tiên ông Dũng nói phía Việt Nam sẽ có hành động pháp lý với Trung Quốc, việc này có thể sẽ khiến Bắc Kinh nổi giận.
Hãng tin Mỹ AP cũng nhận được câu trả lời của ông Dũng, và tường thuật lại là ông Dũng nói “Việt Nam kiên quyết bảo vệ chủ quyền nhưng sẽ không bao giờ dùng đến hành động quân sự trừ khi chúng tôi buộc phải tự vệ”.
Dũng viết, “Việt Nam đã chịu rất nhiều đau thương mất mát vì những cuộc chiến tranh xâm lược trong quá khứ. Chúng tôi sẽ không bao giờ dùng biện pháp quân sự trước và sẽ không bao giờ đơn phương khởi đầu một cuộc xung đột quân sự trừ phi chúng tôi bị buộc phải tự vệ”.
Bước thứ nhì cầu viện là, đáp ứng lời mời của Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry, Ngoại trưởng Việt Cộng Phạm Bình Minh đến Washington để đôi bên trao đổi “toàn diện về các vấn đề song phương, và để ông Minh trình bầy những điều Việt Cộng kỳ vọng Mỹ thực hiện”.
Bà Jen Psaki -phát ngôn viên bộ ngoại giao- cho truyền thông biết ông Kerry đã nói với ông Minh về quan ngại của Mỹ đối với hành động khiêu khích của Trung Quốc trên Biển Đông.
“Ngoại trưởng Kerry bày tỏ quan ngại về hành động khiêu khích của Trung Quốc đưa giàn khoan và nhiều tàu chính phủ ra vùng biển có tranh chấp với Việt Nam – hành động đó làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, và dẫn đến bạo lực, hành động đáng bị lên án vì gây nguy hại cho công dân và doanh nghiệp nước ngoài ở Việt Nam,” bà Psaki cho biết.
Cũng theo bà phát ngôn nhân này thì ông Kerry kêu gọi hai phía ‘tự chế, và có những hành động làm giảm căng thẳng…, rồi giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế’.
Quay sang tìm Mỹ là hướng duy nhất còn lại cho Việt Cộng, sau khi lãnh tụ của họ bị Tập Cận Bình từ chối không cho yết kiến; ngược lại tìm hiểu lập trường của Việt Cộng cũng là thái độ ứng xử đúng nhất của Mỹ trước chính sách bành trướng của Trung Cộng.
Cái khó là Hoa Kỳ sẽ phải đối đầu với 2 mặt trận trong cùng một lúc, mặt trận Âu Châu đang là Ukraine, và mặt trận Á Châu có thể sẽ là Biển Đông.
Nguyễn đạt Thịnh
