Trong mục điểm báo hôm nay 14/06, nổi bật là bài viết khá sâu sắc trên trang mạng Quartz của New York được tờ Le Courrier International trích dịch đề tựa: « Châu Á đua nhau thiết lập liên minh chiến lược». Trang Quartz ra đời vào năm 2012, quy tụ một nhóm phóng viên làm việc cho các tờ báo và truyền thông uy tín.
Ban biên tập trang thông tin Quartz từng làm việc với The New York Times, The Wall Street Journal, Bloomberg hay The Economist. Quartz còn có nhiều thông tín viên làm việc ngoài Hoa Kỳ và hợp tác với nhiều trang thông tin ngoại quốc. Theo bài viết, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Nga và các quốc gia Đông Nam Á đang siết chặt hợp tác chính trị. Các khối liên minh mới sắp được hình thành do nhiều nguyên nhân.
Đầu tiên phải kể đến nhu cầu về nguyên vật liệu khổng lồ của Trung Quốc, các yêu sách chủ quyền và thái độ hung hăng của Bắc Kinh trên biển Đông. Kế đến là việc Nga ngày càng phô trương sức mạnh quân sự, chủ nghĩa dân tộc dâng cao tại Nhật Bản và chính sách « xoay trục » sang Châu Á của Mỹ.
Bài báo nhận xét, có lẽ chúng ta đang chứng kiến buổi đầu của một kỷ nguyên mới, được đánh dấu bằng sự hình thành các đối tác mới, dựa trên nhu cầu và khả năng của mỗi bên về nguyên vật liệu, nhằm cân bằng lực lượng để giảm lệ thuộc vào các nền kinh tế phương Tây. Bài báo phác họa ra ba khối liên minh đang hình thành ngày nay.
Liên minh Nga-Trung-IranThứ nhất là khối liên minh « Chiran » bao gồm Trung Quốc, Nga, Iran (còn có thể kết nạp thêm các quốc gia Trung Á có tên kết thúc bằng –stan). Đặc điểm chung là các nước này đều kiểm duyệt gắt gao internet. Trung Quốc và Nga vừa ký kết một hợp đồng cung ứng khí đốt trị giá 400 tỷ đô la. Số lượng các lò phản ứng hạt nhân mà Nga xây dựng cho Iran lên đến 8 lò.
Trong khi Hoa Kỳ và Châu Âu đang áp đặt các biện pháp trừng phạt lên nước Nga do cuộc khủng hoảng tại Ukraina, Hoa Kỳ và Trung Quốc đang xung khắc quanh vụ gián điệp mạng, phương Tây vẫn duy trì lệnh trừng phạt lên Iran, các quốc gia Đông Nam Á ghê tởm thái độ bành trướng của Trung Quốc, thì ba quốc gia : Nga, Trung và Iran vốn đã gần gũi lại có điều kiện xích lại gần nhau hơn.
Michal Meidan, giám đốc văn phòng tư vấn China Matters giải thích, Trung Quốc quay sang làm bạn với Nga và Trung Á để tận dụng nguồn nguyên vật liệu phong phú của các quốc gia này. Nga và Trung Quốc vốn đồng thuận trên hầu hết các hồ sơ lớn hiện nay, như Syria và Ukraina, theo nhận xét của Andreï Kokochine, trưởng khoa của trường đại học Mátxcơva. Nga thừa hưởng một lượng khoáng sản dồi dào, không chỉ có khí đốt, mà còn có đất canh tác mà Trung Quốc vốn ao ước.
Liên minh Ấn-NhậtThứ hai, phải kể đến liên minh của hai nền kinh tế lớn trong khu vực Châu Á là Nhật Bản và Ấn Độ « Japinde ». Hai nước này đều thích phục hồi lại niềm kiêu hãnh dân tộc. Cả hai nước này cực kỳ ghét sự phô trương thế lực của Trung Quốc. Việc tân Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vừa đắc cử sẽ tạo điều kiện cho Nhật và Ấn hòa hợp hơn, vì cả hai lãnh đạo đều cùng thuộc cánh hữu và theo chủ nghĩa dân tộc. Bang Gujarat, nơi ông Modi từng lãnh đạo, cũng đã sớm thu hút giới đầu tư Nhật Bản.
Chuyến công du cấp nhà nước của ông Modi tại Nhật Bản, đang trong vòng thương lượng, có thể sẽ cho phép Ấn Độ ký kết một hiệp ước đầu tư với Nhật, mà Ấn Độ đang rất cần để thúc đẩy kinh tế. Thủ tướng Nhật Shinzo Abe có tham gia vào tài khoản Twitter của Thủ tướng Narendra Modi. Để giải thích cho sự thắt chặt liên minh này, tờ The New York Times cho rằng : dân số Nhật già đi có thể được bù đắp bằng một dân số trẻ năng động của Ấn Độ, những tài năng trong ngành công nghiệp Nhật sẽ có dịp phát triển nhờ vào nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú vẫn chưa được khai thác ở Ấn Độ.
Liên minh Philippines-Việt NamCuối cùng phải kể đến liên minh giữa các quốc gia Đông Nam Á là Philippines và Việt Nam (có thể thêm các nước Indonesia, Malaisia và Thái Lan). Các nước này đều muốn có áp dụng Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển. Họ đều không chấp nhận “đường chín đoạn” mà Trung Quốc đơn phương thiết lập để giành quyền kiểm soát trên biển Đông. Các nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh chóng của các quốc gia Đông Nam Á này hiếm khi quy tụ trong cùng một nhóm chính trị.
Thế nhưng, thái độ hung hăng, bành trướng gần đây của Trung Quốc trên Biển Đông buộc các nước này phải hợp tác với nhau. Ngày 21/05/2014, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng đã có cuộc gặp với Tổng thống Philippine Benigno S.Aquino để bàn về “tình hình nguy kịch trên biển Đông” do Trung Quốc đã vi phạm Công ước về Luật biển của Liên Hiệp Quốc. Cuối cùng, Michal Meidan, giám đốc văn phòng tư vấn China Matters nhận định, “những thay đổi trong liên minh rất quan trọng về phương diện địa chính trị nhưng những hệ quả của nó trên thị trường vẫn còn hạn chế”.
Theo RFI
