Binh lính chính phủ hiện đang giao tranh với phe ly khai thân Nga ở đông Ukraine

"Ngay trong cộng đồng người Việt cũng có chia rẽ. Một bộ phận ngả sang thân Nga, một bộ phận ngả sang thân chính quyền mới, thân EU. Nhưng theo cảm nhận của cá nhân thì tôi thấy tâm lý của người Việt ở Ukraine nói chung và Kharkiv nói riêng là hướng nhiều về châu Âu, theo chính quyền mới."

Đó là nhận xét của ông Vũ Tuấn Hoàng, một người từng sống tại Nga nhiều năm rồi chuyển sang Ukraine, hiện đang định cư tại Kharkiv.

Thành phố miền đông này được cho là nơi có đông người Việt nhất Ukraine, khoảng 5.00-6.000 trong tổng số chừng 10.000 sinh sống tại nước này.

Cuộc khủng hoảng Ukraine hiện thời khiến cuộc sống của người dân tại các vùng miền đông, nhất là các nơi sát với vùng chiến sự như Kharkiv, bị ảnh hưởng nặng nề cả về tâm lý, kinh tế và sinh hoạt hàng ngày.

"Dân ở đây thực sự thấy không yên ổn, sống trong tâm trạng luôn luôn chờ đợi chiến tranh có thể lan rộng vào Kharkiv," ông Hoàng nói với BBC Tiếng Việt hôm 2/9/2014.

Mọi người luôn trong tình trạng sẵn sàng sơ tán, kể cả người Ukraine lẫn người Việt, theo ông Hoàng. "Xe lúc nào cũng phải đầy bình xăng, bởi lúc nào cũng có khả năng Nga tấn công vào."

Ảnh hưởng kinh tế

Khủng hoảng hiện thời khiến hryvnia, đồng tiền của Ukraine, mất giá mạnh so với các loại ngoại tệ khác


Người ta cũng tích trữ lương thực thực phẩm thiết yếu trong nhà và đóng gói quần áo, giấy tờ quan trọng sẵn vào va li, ông Hoàng cho biết thêm.

"Dân ở đây luôn chờ đợi chiến tranh có thể lan vào Kharkiv, tâm lý luôn luôn căng thẳng," ông Hoàng nói.

Việc làm ăn, kinh doanh buôn bán tại Kharkiv cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Tình trạng đình trệ kinh tế khiến nhiều người chỉ duy trì hoạt động kinh doanh ở mức cầm chừng, hoặc thậm chí phải tạm đóng cửa, trong lúc giá cả sinh hoạt leo thang liên tục.

"Các công xưởng, cửa hàng, hay như chỗ tôi làm việc, mọi người làm việc không tập trung như trước nữa mà để nhiều thời gian bàn về chiến sự. Mọi người luôn thấp thỏm chờ đợi," ông Hoàng nói.

Phe ly khai thân Nga đã bắt đầu giao tranh với quân đội Ukraine kể từ tháng Tư.

Họ tuyên bố độc lập ở các khu vực miền Đông Donetsk và Luhansk sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea, nơi tuyên bố tách khỏi Ukraine sau cuộc trưng cầu dân ý hồi trung tuần tháng Ba 2014.

Kể từ khi tình trạng bạo lực diễn ra, 2.600 người đã thiệt mạng và hàng nghìn người bị thương.

Hồi tháng Ba, quân đội Ukraine đã ra lệnh tuyển quân diện rộng đối với các thanh niên trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự.

Đi đâu lánh nạn?

Tin tức cộng đồng tại Kharkiv nói riêng con em người Việt tại thành phố này nhận được lệnh đăng ký tuyển quân là khoảng 200 người, trong đó có nhiều người đang là sinh viên, khiến một số gia đình quá lo lắng đã tìm cách đưa con về Việt Nam để 'né' nghĩa vụ tòng quân.

Thời gian gần đây, nhiều người dân từ các vùng chiến sự, nhất là vùng Donetsk và Luhansk, đã chạy về Kharkiv sơ tán.

Tuy nhiên, chính bản thân những người sống tại Kharkiv nay cũng đang nghĩ tới chuyện phải rời đi.

Theo ông Hoàng, một số người Việt chọn khả năng về Việt Nam lánh nạn, tuy nhiên đa số tính đến chuyện sang Nga.

Được biết từ Kharkiv hiện không thể đáp máy bay đi các nơi do vùng không phận đã bị đóng. Do vậy những ai muốn về Việt Nam sẽ cần đi đường bộ tới Kiev hoặc tới Moscow.

Với những người định sang Nga, việc đi lại có vẻ đơn giản hơn, bởi Kharkiv khá sát biên giới với Nga.

Đa số người Việt sống tại Kharkiv nếu sang Nga sẽ tương đối thuận lợi về mặt giấy tờ, theo ông Hoàng.

"Người Việt mình, nhất là trẻ em, đa phần có hộ chiếu Ukraine nên có thể qua biên giới sang Nga một cách bình thường, không gặp vấn đề gì."

Nhiều người từ các vùng chiến sự đã chạy về Kharkiv lánh nạn


"Với những ai vẫn giữ hộ chiếu Việt Nam thì phải xin visa. Nhưng nếu chiến sự nổ ra thì họ có thể làm thủ tục để đi như người tỵ nạn," ông Hoàng cho biết thêm.

Được biết những người sinh sống tại đây đều đã ít nhiều có liên hệ với bạn bè, người quen ở Nga để tìm hiểu thông tin và sự trợ giúp một khi họ cần sơ tán khỏi Ukraine.

Một trong các địa điểm được nhiều người cân nhắc là thành phố Belgorod của Nga, cách Kharkiv chỉ khoảng 30km về phía bắc và chừng 20 phút lái xe.

"Nếu có người quen ở Moscow hoặc các thành phố khác thì họ tới đó. Nếu không họ sẽ đi Belgorod. Họ sẽ thuê nhà ở Belgorod, tạm sống ở đó để lúc nào cũng có thể quay trở lại Kharkiv, nơi người ta từng sinh sống hai, ba chục năm. Tài sản, cửa hàng, bao nhiêu thứ khác vẫn còn ở đây cho nên họ không muốn đi xa."

Ông Hoàng nói trong cộng đồng người Việt tại Kharkiv, dường như đa số có thái độ ủng hộ chính quyền tại Kiev. Tuy nhiên, cũng có một số người ủng hộ cách xử lý của Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Nato gần đây đã thông báo dự định thành lập lực lượng để bảo vệ các thành viên Đông Âu trước khả năng Nga gây hấn.

Hôm 28/8, trong phiên họp Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, Đại sứ Nga Vitaly Churkin không phủ nhận sự hiện diện của người Nga trên chiến trường Ukraine.

"Không ai phủ nhận rằng có công dân Nga tình nguyện chiến đấu ở đông Ukraine," ông nói.

Tuy nhiên ông này cũng cáo buộc chính phủ Ukraine đang "tiến hành cuộc chiến chống lại nhân dân mình".

Trước đó, hôm 26/8, Tổng thống Putin nói Nga sẽ trợ giúp cho các vòng đàm phán ngừng bắn, nhưng việc chấm dứt giao tranh là trách nhiệm của riêng Ukraine.
Theo BBC