Chữ "nòi" có nghĩa là từ đời này sang đời khác; và ba chữ soạn giả nòi trong bài này dùng để vinh danh các con, các cháu những nhà viết kịch lừng danh như William Shakespeare của Anh, hay như Năm Châu của Việt Nam, nếu những người con, người cháu đó cũng soạn ra được những kịch phẩm kiệt tác như cha, như ông họ.
Ngay hôm nay, kịch phẩm của những soạn giả này vẫn còn được hậu thế yêu chuộng, say mê, mặc dù soạn giả đã nằm xuống hàng thế kỷ như Shakespeare, hoặc hàng thế hệ như Năm Châu.
Nga có một di sản văn hóa vĩ đại, không chỉ ngang ngửa với Anh, với Nhật, với Pháp hay với nhiều quốc gia có nền văn hóa lâu đời và lừng lẫy khác; mà còn có thể vượt trội, với những ngòi bút tuyệt vời như Ivan Turgenev, Anton Chekhov, hay Leo Tolstoy, vân vân.
Ngay trong thế hệ này, soạn giả Nga vẫn viết nhiều kịch phẩm tạo say mê cho người mộ điệu, nhưng kịch tác gia được đem ra thảo luận trong bài báo này lại là ông Vladimir V. Putin, vị đương kim tổng thống Nga.
Kịch tác gia Putin ngày mới 4, 5 tuổi, con của một nữ công nhân.
Putin, một thủy thủ.
Không ai tìm được trong gia phả của Putin, một ngòi bút viết kịch nào cả. Bố ông - cụ Vladimir Spiridonovich Putin- là một thủy thủ phục vụ trong một chiếc tầu ngầm của hải quân Nga, và mẹ ông -cụ bà Maria Ivanovna Putina, làm việc trong một xưởng thợ.
Tấm ảnh kỷ niệm chụp với mẹ ngày còn nhỏ, cho thấy Putin xuất thân bần hàn như đa số người Nga, và đa số nhân loại.
Ấy vậy mà Putin vừa sáng tác được một kịch phẩm: hôm thứ Tư 9/3; chỉ trong vài tiếng đồng hồ -thời gian ngồi trên máy bay sang thăm Mông Cổ- ông viết xong vở "Hòa Bình 7 Điểm" (Seven-Point Peace Plan -7P) để trình diễn trên sân khấu Ukraine.
Đến Mông Cổ, ông vẫy tờ giấy ông vừa viết trên máy bay và khoe với thế giới là súng sẽ im tiếng, người Ukraine sẽ thôi không tử trận nữa, và thế giới sẽ an hưởng hòa bình nhờ kế hoạch "7P".
Cái điểm đầu tiên trong 7 điểm là cả hai bên chiến tuyến cùng "chấm dứt mọi cuộc hành quân tấn công," lực lượng thân Nga không tấn công quân chính phủ Ukraine, và ngược lại quân đội Ukraine cũng án binh bất động.
Nhiều bình luận gia đánh giá vở kịch "7P" là ngón đòn độc, đánh vào thế kết hợp của Liên Âu; tổ chức này gồm 28 quốc gia rất khác biệt, và chỉ liên kết được với nhau trước một nguy cơ quân sự mà họ cần đối phó -như nguy cơ Ukraine bị Nga xâm chiếm. Giờ này Putin cam kết là Nga và lực lượng thân Nga lập tức "chấm dứt mọi cuộc hành quân tấn công," khiến nguy cơ quân sự không còn nữa, và hành động trợ chiến của họ cũng trở thành thừa thãi, không cần thiết.
Đọc đến đây, có lẽ nhiều cựu quân nhân Việt Nam Cộng Hòa đang mỉm cười chua chát với cái kế hoạch hòa bình 7 điểm của Putin; họ quá quen thuộc với những đề nghị hòa bình, đề nghị ngưng bắn của Cộng Sản, quá chán ngán với cái mánh "miệng nói hòa bình, tay rình lựu đạn" được Việt Cộng lập đi lập lại nhiều lần trong chiến tranh Việt Nam.
Kỷ niệm cay đắng nhất là "cuộc đình chiến Tết Mậu Thân"; Việt Cộng rầm rộ tuyên truyền là chúng đơn phương ngưng chiến trong ba ngày để người miền Nam được hưởng một cái tết hòa bình, trong lúc chúng âm thầm tổ chức cuộc Tổng Công Kích Mậu Thân -một trong ba cuộc tấn công toàn diện mạnh nhất, đồng loạt đánh phá trên 100 tỉnh lỵ, quận lỵ Nam Việt, gây nhiều tổn thất cho Nam Việt Nam.
Trên chiến trường Ukraine, đề nghị hòa bình của Nga được người Ukraine vui mừng đón nhận sau 5 tháng giao tranh tạo nhiều chết chóc, tàn phá trên lãnh thổ Đông bộ Ukraine. Binh sĩ Nga tham chiến bên cạnh quân ly khai thân Nga, được Nga trang bị rất hùng hậu, nhưng lại không thiện chiến, nên quân chính phủ Ukraine nắm thế chủ động, bắt sống nhiều tù binh Nga, chiếm đoạt nhiều vũ khí mới toanh, chưa sử dụng.
Trên bình diện chiến lược, kịch bản Hòa Bình 7 Điểm của Putin cũng gặt hái được kết quả khả quan; tại Newport, Wales, Tổng Thống Hoa Kỳ Obama tuyên bố với phóng viên truyền thông, "Thế giới liên kết chặt chẽ để yểm trợ Ukraine bảo vệ chủ quyền quốc gia."
Ông cũng cho truyền thông biết là, "Hoa Kỳ và Âu Châu đang hoàn thành kế hoạch trừng phạt sâu hơn, rộng hơn vào những hoạt động ngân hàng, hoạt động năng lượng và công nghệ quốc phòng của Nga."
Mặt khác, NATO -tổ chức Liên Minh Phòng Thủ Bắc Đại Tây Dương- cũng quyết định yểm trợ quân sự thêm cho Ukraine. Obama nhấn mạnh, "nguyên tắc căn bản trong bang giao quốc tế là nước lớn không được chà đạp nước nhỏ, không được dùng mũi súng, vẽ lại biên giới."
Nói chuyện với gần 2,000 người Estonians -sắc dân sống trên Vịnh Baltic, Obama nhấn mạnh, "tấn công một quốc gia Âu Châu, là tấn công toàn bộ Âu Châu; NATO và Hoa Kỳ sẽ sử dụng mọi khả năng để ngăn chặn cuộc tấn công đó -kể cả khả năng quân sự."
Lâm chiến và đánh bại đối phương mà không đổ một giọt máu nào cả là chiến lược mới của Obama; ông sử dụng lợi thế kinh tế để đánh gục Iran, và giờ này đang làm chủ tình hình trên chiến trường Ukraine.
Hoa Kỳ và Liên Âu chưa gửi một đơn vị quân sự nào đến trợ chiến cho Ukraine; nhưng kết quả lại khả quan hơn giả thuyết họ đưa 100,000 quân vào chiến trường.
Hôm thứ Năm 9/4, các lãnh tụ của thế giới tự do, gồm quý vị Tổng Thống Mỹ Obama, Thủ Tướng Anh David Cameron, Thủ Tướng Đức Angela Merkel, Tổng Thống Pháp Francois Hollande, Thủ Tướng Ý Matteo Renzi đã gặp gỡ Tổng Thống Petro Poroshenko để biểu dương ý chí thế giới đoàn kết yểm trợ Ukraine. Ông Poroshenko tuyên bố Ukraine đang được trợ chiến vô cùng kiến hiệu.
Toàn thể quý vị chính khách này đều có thể tự hào là họ đã "chiến thắng" ngăn cấm không cho Nga dùng mũi súng vẽ lại biên giới; tuy nhiên tổng thống Ukraine, ông Poroshenko, và Tổng Thư Ký Liên Âu, Anders Fogh Rasmussen lại nói là họ chỉ "dè dặt" lạc quan.
Yếu tố khiến hai chính khách này dè dặt là, Ukraine -mặc dù ký thỏa ước với Nga, và phe ly khai thân Nga- nhưng phe này lại chỉ là một sản phẩm do Nga tạo ra, như Việt Cộng là sản phẩm của Bắc Việt; phe ly khai thân Nga lại không có tư cách pháp nhân để bị trừng phạt khi họ vi phạm thỏa ước họ ký, và bất cứ lúc nào Nga cũng có thể tuyên bố không chịu trách nhiệm về hành động của phe ly khai.
Đánh giá kịch bản "Hòa Bình 7 Điểm", phải nhìn nhận Putin đã làm xẹp được quả bóng căng cứng Newport, Wales -cuộc hội thảo thượng đỉnh về Ukraine của Hoa Kỳ và Liên Âu. Putin vẽ ra cuộc ngưng bắn, tạo được khoảng trống để NATO đối diện, và nhận ra là khối liên minh quân sự của họ không có đối tượng để sử dụng sức mạnh.
Dân chúng Ukraine mừng rỡ đón nhận ảo ảnh hòa bình, nhưng chỉ vài phút sau khi ký hòa ước, quân ly khai thân Nga đã cho mìn nổ ngay trong thị trấn Donetsk. Phóng viên Reuters chụp và phổ biến hình ảnh những vi phạm đầu tiên. Họ phỏng vấn hai thân binh ly khai, và được hai anh này xác nhận là bộ chỉ huy ly khai có phổ biến lệnh ngưng bắn.
Kịch bản "Hòa Bình 7 Điểm" không phải là hài kịch, cũng không phải là bi kịch, mà là loại thảm kịch; soạn giả viết bằng máu, xây dựng mọi diễn biến bằng xác chết, thắt mở mọi tình tiết trên sân khấu bằng thủ đoạn biến hóa như ảo thuật.
Nửa thế kỷ trước, thế giới đã hoa mắt trước ảo thuật Cộng Sản, để hùa theo ủng hộ Việt Cộng, tạo ra sự thắng trận của Quân Ác, giúp Cộng Sản viết xong màn chót của vở thảm kịch Việt Nam. Năm nay, soạn giả Putin, thuộc nòi đánh lận, hậu duệ của Staline, vừa viết xong màn đầu -màn đình chiến tại Ukraine- được thế giới hoan hỉ đón nhận ngay từ phút mở màn.
Không mấy người biết họ đang vỗ tay khen ngợi một vở thảm kịch viết bằng máu; và cũng không người nào ý thức được là màn một của vở kịch mới khởi diễn; sau màn này, vở thảm kịch còn tối thiểu hai màn nữa.
Nguyễn đạt Thịnh
