Tọa đàm về người bảo vệ nhân quyền ở VN


Buổi tọa đàm nhân quyền ngày 26/11 có sự tham gia của nhiều đại diện từ các tòa đại sứ quán nước ngoài ở Hà Nội

Một buổi tọa đàm về chủ đề bảo vệ 'Người bảo vệ nhân quyền' đã được hai nhóm xã hội dân sự trong nước hợp tác tổ chức tại nhà thờ Thái Hà, Hà Nội sáng 26/11.

Trong thông cáo về nội dung chương trình, hai tổ chức Diễn đàn Xã hội Dân sự và Vietnam UPR Working Group cũng mời cả đại diện từ phía Bộ Công an Việt Nam và công an TP. Hà Nội đến tham dự.

Tuy nhiên, trả lời BBC ngày 26/11, một trong các diễn giả chính tại buổi tọa đàm, cho biết chỉ có một số an ninh được cử theo để theo dõi và gây khó khăn cho ông trên đường đến buổi tọa đàm.

Tiến sỹ Nguyễn Quang A cũng nhận định tình hình nhân quyền tại Việt Nam trở nên "tồi tệ hơn" sau kỳ UPR.

Mục tiêu của buổi tọa đàm là nhằm "phổ biến và giám sát" quá trình thực thi những khuyến nghị trong kỳ Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát về Nhân quyền (UPR) hồi tháng Sáu, thông cáo viết.

Trong kỳ UPR hồi giữa năm nay, phía Việt Nam đã chấp nhận các khuyến nghị từ Luxembourg, Na Uy và Tunisia về việc "công nhận, bảo vệ và bảo đảm môi trường hoạt động cho những người bảo vệ nhân quyền tại Việt Nam", thông cáo cho biết thêm.

BBC: Xin ông cho biết một số diễn biến chính trong buổi tọa đàm sáng nay?

Tiến sỹ Nguyễn Quang A: Số người dự cuộc tọa đàm sáng nay là trên 70 người, trong đó có một đại diện của khối Liên hiệp châu Âu, bảy đại diện từ các đại sứ quán của Hoa Kỳ, Anh quốc, Úc và nhiều nước khác.

Khi tôi chuẩn bị lên xe buýt thì có 10 an ninh quận Long Biên xúm lại ngăn chặn. Tôi vẫy taxi thì họ đuổi taxi đi.

Tôi chỉ còn cách duy nhất là đi bộ và họ bám theo tôi suốt từ nhà đến nhà thờ Thái Hà.

Tuy nhiên diễn biến trong phòng tọa đàm rất suôn sẻ. Chương trình đã bắt đầu đúng giờ và kết thúc vào lúc 12 giờ trưa theo kế hoạch.

BBC: Mục tiêu trước mắt cũng như dài hạn của những buổi tọa đàm thế này là gì, thưa ông?

Tiến sỹ Nguyễn Quang A: Mục tiêu cuộc tọa đàm thực chất là để giới thiệu cho công chúng Việt Nam, những người trong bộ máy công quyền hiểu rõ những người bảo vệ nhân quyền là ai, có những quyền gì và nghĩa vụ của nhà nước là ra sao.

Mục tiêu dài hạn của chúng tôi là giúp những cuộc tọa đàm ôn hòa, mang tính xây dựng và phổ biến kiến thức được tổ chức nhiều hơn nhằm củng cố sức mạnh cho xã hội dân sự tại Việt Nam.

Khi xã hội dân sự phát triển lên và có nhiều hoạt động như thế thì chính quyền sẽ hiểu rằng các hoạt động này là tốt cho đất nước, không phải do các thế lực thù địch xúi giục để làm hại đất nước.

Khi đã hiểu ra thì người ta có thể sửa đổi các quy định pháp luật để những hoạt động như vậy không còn gặp những trở ngại như ngày hôm nay.

BBC: Khi chính quyền không công nhận những tổ chức dân sự độc lập thì điều đó gây những khó khăn gì cho những 'Người bảo vệ nhân quyền' trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình, thưa ông?

Tiến sỹ Nguyễn Quang A: Có nhiều loại nhân quyền, như quyền của người khuyết tật, quyền người nhiễm HIV, quyền phụ nữ, dân tộc thiểu số, quyền làm kinh tế.

Nếu là những tổ chức bảo vệ cho các quyền đó thì họ có thể đăng ký hoạt động đàng hoàng ở Việt Nam.

Tuy nhiên những người bảo vệ quyền tự do ngôn luận, bảo vệ quyền tù nhân thì bị chính quyền coi là nhạy cảm và gây khó khăn, có muốn đăng ký cũng không được.

Những lời nói của Thủ tướng trong đầu năm và suốt thời gian vừa qua thì có nhiều điểm nghe rất hay. Nếu làm được những gì đã nói thì rất tốt.Tiến sỹ Nguyễn Quang A
Họ coi những tổ chức đó là bất hợp pháp.

Trong khi đó quy định của Liên Hiệp Quốc quy định không phân biệt giữa các tổ chức đăng ký hay không đăng ký và nhà nước phải tạo thuận lợi cho bất cứ tổ chức nhân quyền nào.

Tại phiên UPR vừa rồi, chúng tôi đã gặp Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc và đại diện các nước EU, tất cả đều tôn trọng và công nhận chúng tôi, rất đáng tiếc chúng tôi lại không được công nhận ở chính nước mình.

Tuy nhiên theo đúng như tinh thần chung thì chúng tôi coi chúng tôi là những tổ chức hợp pháp, không quan trọng là có đăng ký hay không.

Chúng tôi sẽ kiên trì đấu tranh ôn hòa để thuyết phục họ rằng nếu họ để các tổ chức dân sự như chúng tôi được đăng ký thì điều đó sẽ chỉ có lợi cho đất nước và cho chính bản thân họ.

Tất nhiên là trong thời gian vẫn bị xem là bất hợp pháp thì hoạt động của chúng tôi sẽ còn nhiều khó khăn.

BBC: Ông có thấy những cải thiện đáng kể nào về nhân quyền tại Việt Nam kể từ sau kỳ UPR vừa qua hay không?

Tiến sỹ Nguyễn Quang A: Những lời nói của Thủ tướng trong đầu năm và suốt thời gian vừa qua thì có nhiều điểm nghe rất hay. Nếu làm được những gì đã nói thì rất tốt.

Nhưng tôi vẫn chưa thấy có chuyển động có ý nghĩa gì về mặt nhân quyền cả.

Trước phiên kiểm điểm họ mềm dẻo đi một chút, và sau đó thì đâu lại hoàn đấy.

Vừa qua chúng ta chứng kiến việc bắt giữ ông Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh. Ngay cả Điếu Cày và Cù Huy Hà Vũ có được thả cũng bị đẩy sang Mỹ.

Bên cạnh đó, còn các vụ mới đây như phiên xử phúc thẩm các nông dân Dương Nội và hành hung ông Dương Minh Đức và nhiều người khác.

Tôi thấy rằng lời nói hay nhưng không đi đôi với việc làm, và dường như tình hình nhân quyền sau phiên UPR lại tồi đi.
Theo BBC

Người dân và nhà đương cục cần biết cơ chế bảo vệ người bảo vệ nhân quyền

VRNs (27.11.2014) – Sài Gòn – Sáng hôm qua, vào lúc 8 giờ 30 ngày 26.11.2014, tại nhà thờ giáo xứ Thái Hà, DCCT Hà Nội, Diễn đàn xã hội Dân sự và Nhóm làm việc UPR Việt Nam tổ chức buổi tọa đàm với chủ đề: “Cơ chế của Liên Hợp Quốc về bảo vệ Người bảo vệ nhân quyền”.

Diễn giả thuyết trình gồm Ts Nguyễn Quang A, Blogger Phạm Lê Vương Các và Blogger Nguyễn Hồ Nhật Thành cho hơn khoảng 60 người tham dự, trong đó có sự hiện diện của Đại sứ quán đến từ các sứ quán như Úc, Mỹ, Thụy Điển, Liên minh EU và những người đấu tranh dân chủ đến từ các tổ chức Xã hội Dân sự [XHDS].

Ngay từ sang sớm, lúc 5 giờ, Ts Nguyễn Quang A đã rời khỏi nhà và ông phải mất 5 tiếng đồng hồ đi bộ 10 cây số để đến buổi tọa đàm, do an ninh mặc thường phục và công an mặc sắc phục đã gây khó khăn và cản trở không cho ông đến buổi Tọa đàm.

Chiều tối hôm trước ngày tổ chức Tọa đàm, Ts Nguyễn Quang A cho VRNs biết những nội dung chính được bàn luận: “Như trong giấy mời chúng tôi gửi cho Bộ Công An, Công an Tp. Hà Nội, cho các Sứ quán, các Tổ chức XHDS và các cá nhân khác thì nội dung chủ yếu xoay quanh Tuyên ngôn của LHQ về việc bảo vệ ‘Người bảo vệ nhân quyền’. Tuyên ngôn này ra đời theo một Nghị quyết của Đại hội đồng LHQ vào năm 1999, có 20 điều nói về ‘Người bảo vệ nhân quyền’ là ai, công việc họ làm là gì, họ nên làm như thế nào… Chủ đề chỉ xoay quanh bản Tuyên ngôn này, để cho công chúng VN cũng như các nhân viên công quyền hiểu rõ về những ‘Người bảo vệ nhân quyền’ và góp sức cho họ hoạt động một cách hiệu quả ở đất nước VN này.”

Toàn cảnh Tọa đàm, sáng 26.11, tại Thái Hà – Hà Nội

Huyền Trang, VRNs: Thưa Tiến sĩ Nguyễn Quang A, tiến trình của buổi tọa đàm này diễn ra như thế nào ạ?

Ts Nguyễn Quang A: Tiến trình hội thảo có một phần giới thiệu buổi tọa đàm do Blogger Nguyễn Hồ Nhật Thành trình bày. Một phần trình bày ngắn gọn của tôi về những ‘Người bảo vệ nhân quyền’ là ai. Blogger Phạm Lê Vương Các sẽ trình bày chi tiết hơn về Tuyên ngôn bảo vệ ‘Người bảo vệ nhân quyền’ của LHQ. Tiếp đến, Blogger Nguyễn Hồ Nhật Thành trình bày về thực trạng của những ‘Người bảo nhân quyền’ ở VN gặp khó khăn như thế nào, cách đối xử của nhà nước đối với họ ra sao. Sau đó, tôi nói về cơ chế kiểm định nhân quyền phổ quát liên quan như thế nào đến vấn đề bảo vệ những ‘Người bảo vệ nhân quyền’.

Huyền Trang, VRNs: Thưa Tiến sĩ, trong thư thông báo có đề cập rằng, “trong nhiều năm qua, người bảo vệ nhân quyền tại VN đã không được thừa nhận đúng mức vai trò cao cả của họ…” Theo ông, nguyên nhân vì sao dẫn đến tình trạng này ạ?

Ts Nguyễn Quang A: Nguyên nhân là do sự hiểu biết của chúng ta còn quá kém. Người dân không biết ‘Người bảo vệ nhân quyền’ là như thế nào. Chính quyền thì càng không muốn cho người dân biết về chuyện này, bởi vì chính quyền xem những người này là thế lực thù địch, thậm chí là phản động. Lẽ ra chính quyền phải tạo điều kiện giúp cho những người đó thực hiện theo đúng công việc của họ, theo đúng tinh thần của Tuyên ngôn bảo vệ ‘Những người bảo vệ nhân quyền’ của LHQ -đã ra đời cách đây 16 năm. Tôi tin chắc, VN với tư cách là một thành viên của Hội đồng Nhân quyền LHQ [HĐNQ LHQ] cũng đã thông qua bản tuyên ngôn này. Chính trong tình trạng mọi người không hiểu rõ vai trò, trách nhiệm của ‘Người bảo vệ nhân quyền’ và với sự bưng bít thông tin của nhà cầm quyền, cho nên người dân có thể bị hiểu lầm và chính quyền có cách đổ lỗi cho họ ['Người bảo vệ nhân quyền'], không tôn trọng họ, tuy họ là những người làm việc tốt cho xã hội.

Huyền Trang, VRNs: Thưa Ts Nguyễn Quang A, có người cho rằng, “các hoạt động của các tổ chức XHDS chưa đến được nhiều người dân, những người ở vùng xa, hẻo lánh nên chưa tác động được sự nhận thức của người dân để họ có thể biết và hiểu hơn về các hoạt động và vai trò của các tổ chức XHDS cũng như ‘Người bảo vệ nhân quyền’ “. Ông, bình luận như thế nào về điều này?

Ts Nguyễn Quang A: Ý kiến này là một ý kiến có lý, bởi vì các hoạt động của các Tổ chức XHDS nhất là các tổ chức XHDS độc lập phải hoạt động trong một khuôn khổ pháp lý rất nghiệt ngã, các phương tiện truyền thông của họ rất eo hẹp, các báo chí của Nhà nước thì ghẻ lạnh họ, chính vì vậy, tiếng nói của họ đến với dân chúng không được như mong muốn. Tuy vậy, các hoạt động của các trang mạng và truyền hình của Dòng Chúa Cứu Thế có một vai trò rất lớn, dần dần nhiều người hiểu rõ hơn về vai trò của các tổ chức XHDS. Tôi hy vọng, với việc làm trên tinh thần xây dựng xã hội và góp phần xây dựng đất nước thì các tổ chức XHDS ngày càng được cộng đồng tôn trọng, và sẽ phải đến một lúc nào đó các cơ quan công quyền phải chấp nhận cho hoạt động trong một môi trường cởi mở hơn. Chỉ trong trường hợp như vậy, tiếng nói của ‘Người bảo vệ nhân quyền’ mới thực sự vươn xa đến từng người dân. Lúc đó, họ mới có thể phát huy hết vai trò và chức năng của mình.

Huyền Trang, VRNs: Thưa Tiến sĩ, theo ông, giải pháp nào giúp người dân VN hiểu rõ hơn về vai trò của ‘người bảo vệ nhân quyền’, cũng như công việc họ đang làm?

Ts Nguyễn Quang A: Tôi nghĩ, thông qua các phương tiện truyền thông trên mạng hiện nay và qua cuộc tọa đàm này, chúng tôi hy vọng có thêm 50 người hiểu rõ hơn về những ‘Người bảo vệ nhân quyền’ là ai. Mỗi người lại cố gắng thuyết phục, trình bày cho ba người thân của họ, thì trong một thời gian ngắn chúng ta có được 150 người, những người này tiếp tục thuyết phục với cách như vậy thì số lượng người hiểu về ‘Người bảo vệ nhân quyền’ rất là nhiều. Tôi lạc quan về điều này. Cũng như, các trang mạng có các bài viết phân tích để cho mọi người thấy được rõ hơn về ‘Người bảo vệ nhân quyền’.

Tôi thấy việc hiểu biết của người dân về những ‘Người bảo vệ nhân quyền’ sau cuộc tọa đàm này có thể tăng lên, vì mục tiêu chính của chúng tôi là khởi động một quá trình tìm hiểu và học tập của người dân, kể cả những nhân viên công quyền. Chính vì vậy, chúng tôi đã chính thức mời đại diện của Bộ Công an và đại diện của Công an Tp. Hà Nội đến dự, họ đã nhận được giấy mời, nhưng rất là tiếc khi họ nói rằng, họ là nhân viên viên công quyền nên phải tuân theo các luật lệ hiện hành, cho nên họ không thể đến được bởi vì đối với họ buổi tọa đàm này không hợp pháp”.

Huyền Trang, VRNs: Thưa Tiến sĩ, cũng trong thông báo cho hay, nhà cầm quyền VN đã chấp nhận một số khuyến nghị về việc công nhận, bảo vệ, và đảm bảo môi trường hoạt động cho những ‘người bảo vệ nhân quyền’ tại Việt Nam, trong Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát về Nhân quyền (UPR) tại Thụy Sỹ vào tháng 6/ 2014 vừa qua. Thế nhưng, gần đây nhất vào ngày 02.11, Ký giả Trương Minh Đức bị lực lượng côn đồ -mà ông khẳng định có sự chỉ đạo của nhà cầm quyền Bình Dương- đã hành hung tính mạng ông, hoặc trường hợp của ông Phạm Bá Hải cũng bị côn đồ hành hung… Vậy ông bình luận như thế nào về những lời cam kết của nhà cầm quyền trước LHQ? Tại sao nhà cầm quyền lại không thực hiện những cam kết này ạ?

Ts Nguyễn Quang A: Chính quyền VN đã hứa rất nhiều điều, nhưng trong thực tế họ không thực hiện hoặc thực hiện ngược lại. Đây là một điều mà chúng ta đã biết từ lâu. Liên quan đến những cam kết hay khuyến nghị trong số 182 khuyến nghị mà Nhà nước VN đã đồng ý trong phiên kiểm định kỳ phổ quát tháng 6 vừa qua, thì có 1 – 2 khuyến nghị liên quan đến việc tạo điều kiện bảo vệ ‘Người bảo vệ nhân quyền’. Tuy nhiên, như hai trường hợp thực tế đã được nêu trong câu hỏi, thì tôi có thể kể ra nhiều trường hợp khác nữa, thì đây là một điều mà chúng ta phải nói rõ cho nhân dân VN và thế giới biết. Chính vì thế, những cuộc bàn luận, cuộc tọa đàm phải lên tiếng, phải gây sức ép và đòi nhà đương cục phải thực hiện các cam kết mà VN đã cam kết từ năm 1999 khi LHQ ra tuyên bố này, cũng như những cam kết mà VN đã chấp nhận trong các khuyến nghị UPR vào tháng 6 vừa qua.

Huyền Trang, VRNs: Thưa Tiến sĩ, theo ông, thì các tổ chức xã hội nên làm gì để nhà cầm quyền dừng ngay việc ‘bạo hành tra tấn’ đối với những ‘người bảo vệ nhân quyền’?

Ts Nguyễn Quang A: Tôi nghĩ các tổ chức XHDS có thể làm được rất nhiều việc: Thứ nhất, lên tiếng. Thứ hai, phải làm cho chính những người thi hành công vụ của Nhà nước hiểu rằng, họ đã vi phạm trắng trợn Luật pháp VN và vi phạm những cam kết mà VN đã cam kết với quốc tế. Chúng ta có thể tập hợp, giúp đỡ, bảo vệ những người bị bạc đãi như vậy. Chúng ta có thể dùng những cơ chế của HĐNQ LHQ để thu thập chứng cứ, bằng chứng vạch rõ những việc mà nhà chức chắc đã vi phạm. Chúng ta có thể yêu cầu các tổ chức quốc tế có những biện pháp lên tiếng, gây áp lực đối với chính quyền VN.

Tôi nghĩ bản thân những ‘Người bảo vệ nhân quyền’ ở VN, các tổ chức XHDS độc lập ở VN có thể hợp tác với nhau, ví dụ khi một người đi làm một công việc gì đấy thì có một vài người cùng đi để bảo vệ. Tất nhiên việc này không dễ thực hiện, nhưng kinh nghiệm cho thấy, nếu chúng ta hoạt động đơn lẻ thì dễ bị hành hung, và những biện pháp người ta [nhà cầm quyền] dùng côn đồ để chối bay những chuyện này. Nếu có hai ba người cùng đi để ghi lại hình ảnh, tiếng nói… làm bằng chứng, ghi lại bộ mặt của những người hành hung và tìm hiểu họ là ai, họ ở đâu… nếu họ là người của an ninh thì chúng ta vạch ra ông ấy không phải côn đồ mà ông ấy là công an. Tôi nghĩ, có rất nhiều biện pháp như thế ngăn chặn những người hành hung đối với những ‘Người bảo vệ nhân quyền’ ở VN.”

Huyền Trang, VRNs: Xin chân thành cám ơn Tiến sĩ Nguyễn Quang A

Huyền Trang, VRNs