Hôm thứ Sáu vừa qua, 5 tháng 12, 2014, tại Thượng Viện Canada đã diễn ra một hội nghị “Bàn Tròn Về Tranh Chấp Biển Đảo Ở Biển Đông/Nam Hải và Bản Hiệp Định Cuối Cùng Về Hòa Bình Ở Việt Nam Vào Năm 1973” (“The Roundtable on the South China Sea Territorial Dispute and the Final 1973 Peace Accord on Vietnam” trong tiếng Anh và “La table ronde sur le conflit territorial en mer de Chine méridionale et laccord de paix final de 1973 sur the Vietnam” trong tiếng Pháp). Sở dĩ sinh hoạt này có tên trong hai thứ tiếng Anh Pháp là vì mọi tài liệu chính thức của Quốc Hội Canada đều phải được dịch sang hai thứ tiếng chính thức của nước này.
Đây là một bàn tròn do Nghị Sĩ Ngô Thanh Hải (NS Canada gốc Việt) tổ chức với sự hiện diện và tiếp tay của NS Lang, Chủ tịch Ủy Ban Thường Trực về Quốc Phòng và An Ninh của Thượng Viện, NS Andreychuk, Chủ tịch Ủy Ban Thường Trực về Ngoại Giao và Thương Mại Quốc Tế, cũng như ông David W. Kilgour, nguyên là Phó Chủ Tịch Hạ Viện Canada và Bộ Trưởng Ngoại Giao đặc trách Á châu/Thái Bình Dương. Trong thời gian xảy ra cuộc họp bàn tròn, người ta còn thấy có sự thăm viếng của mấy nghị sĩ khác nữa như NS Deepak Obhrai, Bộ Trưởng Quốc Hội về Ngoại Giao và Nhân Quyền cũng như NS Tim Uppal, Quốc Vụ khanh về các vấn đề Đa Văn Hóa.
Về phía Việt nam tham dự bàn tròn thì từ Mỹ có phái đoàn dẫn đầu bởi G.S. Nguyễn Ngọc Bích, Chủ tịch Ban Điều Hợp Trung Ương của Nghị Hội (Toàn quốc Người Việt tại Hoa kỳ) đồng thời là chủ tịch Ủy ban Lâm thời VNCH. Trong phái đoàn đến từ Hoa kỳ còn có cựu dân biểu Bùi Văn Nhân (tức ký giả Vi Anh) từ Quận Cam, B.S. Nguyễn Thể Bình từ Washington, ông Hồ Văn Sinh, phó CT Ủy ban Lâm thời VNCH cũng từ Cali, riêng cựu dân biểu Lý Hiền Tài thì vào phút chót đã không sang được vì trục trặc giấy tờ.
Đến để ủng hộ và yểm trợ cho Ủy ban có tới ba phái đoàn lớn tới từ Montréal, Ottawa và Toronto, gồm hầu hết là những bộ mặt quen thuộc trong giới đấu tranh trong những năm qua ở xứ “đất lạnh tình nồng.”
Tỷ dụ, đến từ Montréal là có cả ông chủ tịch và hai luật sư của Cộng Đồng. Phái đoàn Toronto thì do ông Trần Quang Thọ hướng dẫn và được đón tiếp ân cần bởi Tiến sĩ Lê Duy Cấn, nguyên phó Chủ tịch Liên hội Người Việt Canada, và ông Trịnh Vũ Điệp, một thành viên lâu đời của Liên hội và cũng nguyên là một ủy viên trong Tổng Liên Hội Người Việt Tự Do (1991 1993). Riêng TS. Lê Duy Cấn, tuy mới phục hồi từ một biến cố mạch máu não hiểm nghèo, cũng vẫn khoản đãi toàn thể các phái đoàn từ Hoa kỳ và các tỉnh bang Canada về vào tối thứ Năm, 4 tháng 12, ở tiệm Vietnam Palace. Được biết, ông còn là người chủ chốt đang thúc đẩy Dự Án Bảo Tàng Viện Thuyền Nhân ở Canada từ nhiều năm nay. Ngay tại Ottawa thì phái đoàn khá hùng hậu với sự tham gia đông đảo của các vị phụ nữ. Tổng cộng số người VN có mặt hôm đó cũng phải đến trên 50 người.
Phần trình bầy vấn đềVì hôm 21/10 đã có một vụ khủng bố Hồi giáo xâm nhập tòa nhà Quốc Hội bắn chết mấy người nên việc kiểm soát an ninh để vào đã trở nên rất gắt gao. Mặc dầu vậy, các phụ tá của NS Ngô Thanh Hải, đặc biệt là cô Tanya Wood và một luật sư trẻ 22 tuổi, cô Julie Phạm, học ở trường đại học Carleton ra, đã tỏ ra rất niềm nở đón tiếp mọi người và hướng dẫn vào phòng họp rộng rãi, trang trọng và thật đẹp.
Bắt đầu từ 9 giờ sáng, đồng bào ta đã lục tục tới. Sau khi được mời dùng cà phê cho ấm lòng là những lời chào hỏi nhau vì không phải là tất cả mọi người đều đã biết nhau. Mọi người vui vẻ được thấy tấm lòng của nhiều vị mà sau gần 40 năm vẫn kiên trì với cuộc đấu tranh. Gặp cô Phương Thu, cựu hiệu trưởng trường trung học Bùi Thị Xuân Đà lạt, Giáo sư Bích đã reo lên: “Trời, trên 50 năm rồi mới được gặp lại Bạn!”
Và bao lời hỏi han thân tình để gợi lại kỷ niệm từ những ngày còn làm sinh viên du học ở Mỹ nửa thế kỷ trước. Là một nhà giáo và là con của cụ Trần Văn Khắc, một huynh trưởng lão thành của Hướng đạo VN, cô Phương Thu từ khi đến Canada vẫn một lòng phục vụ ngành giáo dục và xây dựng cả một trường Việt ngữ để giữ tiếng Việt cho các con em của đồng bào trong vùng.
Đến đúng 11 giờ, phụ tá của NS Ngô Thanh Hải, ông Vincent Labrosse mời mọi người vào chỗ để có thể bắt đầu bàn tròn. NS Ngô Thanh Hải đọc diễn văn khai mạc. Ông cám ơn cử tọa đã đến từ xa xôi, nhất là phái đoàn Hoa kỳ, đến để bàn về “những căng thẳng ngày càng lên cao [ở Biển Đông/Nam hải]… có thể bùng lên bất cứ lúc nào thành một cuộc chiến khu vực lôi kéo những cường quốc bên ngoài vào.”
Vì nhiệm vụ của Ủy ban Thường Trực về An Ninh Quốc Gia và Quốc Phòng ở Thượng viện là phải nghiên cứu và báo cáo về các vấn đề an ninh quốc phòng ở trong vùng Ấn độ, Á châu Thái Bình Dương cũng như tiềm lực ảnh hưởng của những vấn đề đó đến an ninh quốc phòng của Canada nên ông rất mong “phát huy vai trò ngày càng lớn của Canada đối với vùng ấy và khuyến khích việc tìm ra một giải pháp hòa bình và hợp pháp cho cuộc tranh chấp trên biển đang diễn ra ở Biển Đông/Nam hải.”
Đi kèm theo bài diễn văn khai mạc của ông là một trang rưỡi những câu hỏi mà Ủy ban của ông mong được nghe một phần những câu trả lời trong bàn tròn.
Sau đó, NS Ngô Thanh Hải đã lần lượt mời NS Lang phát biểu về tầm quan trọng của bàn tròn. Ông Lang cho rằng chủ nhân của Canada là người dân Canada, và những NS như ông có thì cũng chỉ là để phục vụ người dân Canada—trong đó có người Canada gốc Việt. Do đó nên ông rất mong được nghe những sự góp ý của chúng ta.
Đến lượt bà NS Andreychuk, bà cho biết bà không thể ở được nguyên ngày nhưng bà cũng rất mong được nghe phần trình bầy chính để có thể hướng dẫn chính sách ngoại giao và ngoại thương của Canada. Cựu Dân biểu David Kilgour thì cho rằng sự quan tâm của ông đối với các vấn đề VN đã có từ xa xưa rồi ông kể một chuyến viếng thăm VN cùng với NS Ngô Thanh Hải cách đây ít năm, qua đó ông hiểu thêm được rất nhiều về sự thiếu vắng nhân quyền rất thậm tệ ở VN.
Bắt đầu vào phần trình bầy, Bác sĩ Nguyễn Thể Bình được yêu cầu đọc một lá thư mà cựu quốc vụ khanh VNCH, ông Lê Trọng Quát, viết từ Paris, Pháp quốc, gởi Thủ tướng Stephen Harper của Canada và nhờ NS Ngô Thanh Hải chuyển đi giùm, nói lên ý chí của người dân miền Nam phải được quyền tự quyết dân tộc đúng như lời hứa của Hiệp định Hòa bình Paris 1973.
Vào phần trình bầy chính của buổi hội, Giáo sư Nguyễn Ngọc Bích đã đọc tóm lược của một bài thuyết trình sáu trang mà ông đã gởi trước lên Thượng Viện Canada để được dịch sang tiếng Pháp và được in sẵn trong một hồ sơ đầy đủ cho các tham dự viên.
Bài thuyết trình này đi sâu vào trong chi tiết những vấn đề như:
(1) chủ quyền lịch sử của VN trên hai quần đảo Hoàng sa và Trường sa, ít nhất cũng từ TK 17;
(2) chủ quyền này đã được quốc tế công nhận qua những hiệp định quốc tế như Hiệp định Hòa Bình San Francisco 1951 (có 51 nước tham dự), Hiệp định Genève 1954 chia đôi VN với HS TS được xác định rõ ràng là thuộc về miền Nam (sau là VNCH), Hiệp Định Hòa Bình Paris 1973 định nghĩa sự toàn vẹn lãnh thổ của miền Nam dựa trên định nghĩa ở Genève, và Định Ước Quốc Tế do 12 nước ký dưới sự chứng kiến của tổng thư ký Liên Hiệp Quốc vào ngày 2/3/1973 bảo đảm việc thực thi Hiệp Định Paris 1973.
Như vậy thì chủ quyền của VNCH trên hai quần đảo Hoàng sa và Trường sa đã quá rõ, không ai có thể phủ nhận được. Dựa vào vai trò trung lập và đứng đắn của Canada qua sự hiện diện của Canada trong hai ủy hội quốc tế đình chiến 1954 và hòa bình 1973, ông Bích đề nghị Canada, một trong 12 quốc gia có ký tên trong Định Ước Quốc Tế tháng 3/1973, có thể đứng ra vận động tái nhóm hòa đàm Paris để quyết định phải trái trong việc Trung Cộng xâm chiếm Hoàng sa bằng vũ lực vào tháng 1/1974 (vi phạm sự toàn vẹn lãnh thổ của miền Nam) và Hà Nội cưỡng chiếm miền Nam (vi phạm toàn bộ Hiệp định Hòa bình Paris 1973) làm triệt tiêu quyền dân tộc tự quyết của người dân miền Nam. Mà trong một hội nghị Paris được tái nhóm thì Bắc kinh không có quyền phủ quyết như họ có ở Hội Đồng An Ninh LHQ, chặn đứng được mọi nỗ lực đem vấn đề tranh chấp Biển Đông ra trước quốc tế.
Sau phần trình bầy của G.S. Nguyễn Ngọc Bích, Luật sư Lâm Chấn Thọ (Montréal) được mời trình bầy về những khía cạnh công pháp quốc tế. Ông đánh đổ những luận điệu mà ta thỉnh thoảng được nghe, cho rằng Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam (mà vào năm 1973 được gọi là “Chính phủ cách mạng lâm thời miền Nam VN”) mới là quốc gia kế thừa VNCH: theo Luật sư tất cả những bằng chứng ta có ngày hôm nay (từ Hà nội hay thậm chí cả từ miệng của những người đi theo Mặt Trận như Trương Như Tảng, Nguyễn Văn Trấn, Tạ Bá Tòng, v.v.) đều công nhận Mặt Trận là một con đẻ, một công cụ trực tiếp của Hà nội nhằm xâm chiếm miền Nam thì nó làm gì có tư cách độc lập để mà đòi quyền gì.
Ông Thọ còn đưa ra những điều khoản trong Hiến chương Liên hiệp quốc như Điều 2.4 cấm ngặt việc đi xâm chiếm nước khác bằng vũ lực (do đó TC chiếm Hoàng sa hay Việt nam Dân chủ Cộng hòa chiếm VNCH là hoàn toàn bất hợp pháp).
Xong ông lại nêu Điều 3 và Điều 73 của Hiến chương LHQ để chứng minh là một quốc gia bị tạm chiếm như VNCH không hề mất chủ quyền trên lãnh thổ của mình, tóm lại một quốc gia đi xâm chiếm nước khác không có quyền cắt xén lãnh thổ của nước kia.
Và cuối cùng, một quốc gia bị tạm chiếm như nước Pháp dưới thời Hitler hay Tây Tạng ngày hôm nay vẫn có quyền có một chính phủ hợp pháp ngoài lãnh thổ của mình (thường được gọi là một “chính phủ lưu vong”) và chính chính phủ của cựu Thủ tướng Nguyễn Bá Cẩn, chính phủ hợp pháp cuối cùng của VNCH, vào tháng 5/2009 đã nộp hồ sơ về lãnh hải của VNCH cho Ủy ban về luật biển của Liên hiệp quốc.
Sang phần thảo luậnBàn tròn đã tạm ngưng sau phần trình bầy chính của vấn đề để cho mọi người dùng cơm trưa. Sau bữa cơm trưa đơn sơ nhưng rất ngon, bàn tròn tái nhóm để đi vào phần thảo luận. Nhiều vấn đề được nêu ra nhưng nói chung đều đã được trả lời thỏa đáng. Riêng có vấn đề “Chính phủ cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam” có được xem là một chính phủ độc lập và chính danh không là được xem khá gay go song cuối cùng, ai cũng phải công nhận là vấn đề đó đặt ra cho vui vậy thôi chứ không thể bảo vệ được một cách hữu lý.
Trong phần thảo luận cũng còn có sự tham gia của một số chuyên gia Canada như Giáo sư David Lametti của trường đại học McGill, một chuyên gia về tài sản trí tuệ. Ông cho biết ông đã để ý đến các vấn đề VN từ khi ông còn rất trẻ, còn ở trung học. Ông đã vui khi được tin về Hiệp Định Hòa Bình Paris 1973 nhưng rồi vỡ mộng khi thấy Hoa kỳ đã bội ước đối với VNCH.
Giờ đây, VNCS đang thương lượng với Mỹ và Canada để vào Hiệp Ước Đối Tác Xuyên Thái bình dương (TPP, Trans Pacific Partnership). Nói chung thì thương mại là một hoạt động tốt cho nhân loại nhưng nếu tiến trình thương thảo không được minh bạch thì có thể sẽ rất nguy hiểm, nhất là về khía cạnh tài sản trí tuệ.
Do đó nên ông khuyến cáo Canada phải cẩn thận, phải đòi hỏi minh bạch trong mọi chặng thương thuyết. Không có lý do gì mà người dân hay cả Quốc hội lại phải dựa vào những tin rò rỉ ra từ các cuộc thương lượng.
Một luật sư, ông Benoit, thì cho rằng những lập luận của chúng ta về phía VNCH rất vững vàng về mặt pháp lý. Vấn đề làm làm sao đem ra áp dụng, dụ được đối phương, dụ được Trung Cộng đi vào một tiến trình thương thuyết hòa bình.
Gần cuối buổi, cựu dân biểu Bùi Văn Nhân yêu cầu được phát biểu. Theo ông, Việt nam Cộng hòa là một chính thể chính đáng và chính thống bởi chính thể đó xuất phát từ sự lựa chọn của người dân qua những cuộc tuyển cử mà người dân thực sự có quyền lựa chọn những tên tuổi, đảng phái ra tranh cử với nhau. Hiến pháp VNCH 1967, chẳng hạn, là một hiến pháp mẫu mực trong đó có sự tam quyền phân lập, cộng thêm một quyền thứ tư là quyền giám sát mà ta học được của Hiến pháp Trung hoa Dân quốc. Tất cả những quyền tự do căn bản của người dân được tôn trọng và thực thi, như tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tôn giáo, tự do đi lại, tự do hội họp, tự do lập đảng, tự do biểu tình, xã hội dân sự, v.v.
Ông cám ơn Canada về tất cả những điều Canada đã làm cho Việt nam và ông mong là Canada có thể đóng một vai trò tích cực để đem lại công lý và hòa bình cho dân tộc nhiều khổ đau là Việt nam.
Trước khi kết thúc buổi họp, Luật sư Lâm Chấn Thọ đã đưa ra bản thảo của một nghị quyết để Thượng Viện Canada có thể nghiên cứu. Nghị Sĩ Ngô Thanh Hải đã mời mọi người đọc thật kỹ và đề nghị những điểm cần thêm thắt hay sửa sang. Ông cho rằng cái tinh thần của nghị quyết và những nội dung cụ thể là quan trọng, còn ngôn ngữ thì văn phòng Thượng Viện sẽ có ngôn ngữ riêng của họ để cho đúng với cách hành văn của Thượng Viện.
Theo Nghị Sĩ Hải, một khi bản nghị quyết được Thượng Viện chấp thuận thì ông và các ủy ban liên hệ sẽ phải cho người nghiên cứu thêm hoặc/và tổ chức điều trần để chi tiết hóa hành động và chính sách của Canada về các vấn đề bàn cãi hôm nay.
(Tưởng cũng nên nhắc là Thượng Viện Hoa Kỳ hôm 15/7/2014 đã ra nghị quyết S.R. 412 buộc Trung Cộng phải rút giàn khoan 981 sớm hơn một tháng và đúng trước ngày phái đoàn ở Mỹ sang Ottawa, ngày 4/12/2014, Hạ viện Mỹ cũng ra một nghị quyết tương tự, H.R. 712, kêu gọi mọi tranh chấp trong Biển Đông phải được giải quyết bằng con đường hòa bình, theo công pháp quốc tế.)
Điều đáng nói ở đây là bàn tròn hôm 5/12 ở Thượng Viện Canada là một trường hợp điển hình của “thực thi dân chủ” ở Canada. Những công dân Canada được mời đến bàn thảo một cách cởi mở và công khai về những vấn đề liên hệ đến an ninh quốc phòng Canada, về một vùng mà họ có nhiều hiểu biết, và những chuyên gia cũng được mời đến để đưa ra những nhận định chuyên môn của họ. Đó là lý do tại sao G.S. Nguyễn Ngọc Bích của Ủy ban Lâm thời VNCH đã được mời đến thuyết trình từ Mỹ (ông đã có bài phản biện lập trường chính thức của Trung Cộng ở LHQ đưa ra ngày 8/6/2014) và Luật sư Lâm Chấn Thọ được mời tham gia vào phần thảo luận chuyên đề như công pháp quốc tế, Hiến chương LHQ, các hiệp định quốc tế và Luật Biển v.v.
TÂM VIỆT
