Trong ghi nhận của tôi, hàng ngũ những nhà thơ nữ, thế hệ 8x, ngày một thêm đông đảo. Mỗi tiếng thơ thường xuất hiện với một đường kiếm, cùng nhiều chiêu thức, riêng.
Nếu có người chọn cho mình lộ trình thơ dung dị mà, cảm tính là hải đăng dẫn đường thì, cũng có người ném mình vào những cảm thức gập ghềnh, phức tạp. Một trong những nhà thơ nữ ở thế hệ 8x, chọn cho cô lối, nẻo thi ca phức tạp đó, với tôi, là nhà thơ nữ Hà Duy Phương.
Nhà thơ Hà Duy Phương.
Thế giới thi ca của Hà là một cánh rừng tâm cảnh rậm rạp. Nhiều cật vấn, hoang mang, đặt ra cho chính mình. Như thể thơ chỉ là cái cớ để Hà tìm gặp hư không. Tìm gặp cái “tôi” bí mật hoặc, một Thượng Ðế, khác? Nhưng, “cái cớ” hay, nỗ lực “tìm gặp cái tôi bí mật hoặc, một Thượng Ðế, khác” của Hà, luôn được phủ bóng bởi những ẩn dụ và, đôi khi luôn cả hoán dụ nữa:
Adam đã mở cổng cho đôi ta lẻn vào vườn địa đàng đêm ấy?
Tung tăng, anh dắt em đi tìm trái cấm
Eva giấu nơi nào?
Thầm lặng suối khe...
...
Cơn mê chớm dậy thì
Chưa chín một mùa đau
Tình yêu trườn dậy như rắn hồng lột xác...
(Trích “Dắt Em Ði”)
Hoặc:
Tôi chôn chân trên bờ như cây Thu đứng gió
Muốn trút một lần cho hết lá trăm năm
(Trích “Giao Khúc Tháng Bảy”)
Ẩn dụ hay hoán dụ, không chỉ là mũi nhọn trong cõi-giới thi ca mang tên Hà Duy Phương mà, tính siêu thực, theo tôi, cũng là chiếc bóng song hành trong tiếng thơ này.
Qua rất nhiều câu thơ, Hà cho thấy cô không ngần ngại biến mình thành thí điểm. Nơi gặp gỡ, chốn hẹn hò của những siêu hình và hiện thực:
Hoa xương rồng cánh non rũ rượi
Ðâm gai vào đêm trắng
Vỡ sáng bóng mèo hoang
Mang tình tôi vượt ngục
Tình yêu đồng lõa với thời gian
Cầm tù xác chết
(Trích “Ðồng Lõa Trắng”)
Hoặc:
say tôi đi cạn chiều phát giác
con nắng điên ánh xanh mồ hôi muối
khát lịm da người
tôi ngỡ đêm qua mình mới nuốt vì sao Venus
rong rêu ăn nằm giờ bạc sáng hồn nhiên.
(Trích “Vòng Tay Theo Nắng”)
Tuy nhiên, trong khu rừng thơ Hà Duy Phương, người đọc cũng thấy được khả năng trộn lẫn giữa thực/hư - Như đời thường vốn quá nhiều hư/thực. Tựa đó là chính diện của thời gian, năm, tháng. Mà, Hà là nạn nhân của những thực/hư (vốn ảo ngay tự cội, gốc):
Thả gói trà túi lọc vào ấm nước sôi
Như thả tiếng chim vào khu vườn vắng
Rót nắng đợi trăng về
Ðêm bật đèn
Hong mê
(Trích “Hong Mê”)
Hoặc:
Phước Tường nơi đây
niềm vui nhẹ trôi theo tiếng còi tàu
tiếng máy bay rì rào ngỡ hạnh phúc lướt gió
ai nổ mìn phá núi đánh rớt nỗi buồn trên cỏ
cánh chim giật mình mổ nắng lơ ngơ...”
(Trích “Gửi Cánh Chim Nâu Phước Tường”)
(Tôi nghĩ, cũng nên thêm rằng, tôi thích lắm động từ “mổ” trong câu: “cánh chim giật mình mổ nắng lơ ngơ” của Hà).
Lại nữa, ngay cả khi “diện mục” thi ca Hà Duy Phương, có là những mảnh gương vỡ của những cảm thức nổi loạn, tự bạo hành, để mỗi mảnh gương, hắt lại cho người đọc những chao chát lạc đường, dẫn tới những mảng không gian sượng trân, hay rung động rì rào hương, sắc lạ - Thì, đâu đó, trong cánh rừng thi ca của Hà, cũng vẫn có chỗ cho những tình cảm thiêng liêng. Loại tình cảm huyết thống, những tưởng nhạt, nhòa, mà thực ra nhức, buốt, chín, đằm nữ tính:
Ba mươi tuổi con tìm lại mình trong những chuyến đi xa
Phong phanh nỗi buồn nơi thành phố lạ
Con viết tên Ba trên bờ cát
Ðêm nằm nhớ Ba nghe biển nhớ mặt trời...
(Trích “Thư Gửi Ba”)
Tôi nghĩ còn quá sớm để có thể đoán biết, rồi đây, Hà Duy Phương sẽ đẩy thơ mình đi thêm nữa, tới những bến bờ nào?!? Nhưng hiển nhiên, thơ của Hà, theo tôi, đã chính là mồi lửa cứu rỗi Hà Duy Phương. Trước nhất.
Garden Grove, Tháng Tám, 2014
Du Tử Lê
Và, dưới đây là một khoảng trời thơ Hà Phương Duy, trân trọng kính mời bạn đọc thưởng lãm.
Hà Phương Duy
Mầm Kinh
Ðêm bình yên nắng non
Phơi trên thành quách cổ
Gieo mầm kinh phổ độ
Khóc giọng cười Krishna...
...
Ngày chưa kịp xót xa
Ðêm đã cuồng trăn trở
Dìm hôn mê nhịp thở
Cười tiếng khóc Krishna?
––
Ngón Tay Ðêm
Em đưa tay vuốt mặt trời
Những ngón thon dài vờn trên ngực gió
lao xao bụng cỏ
níu vàng mùa trăng
...
Những ngón tay dài đêm lăn tăn thần thoại
Bấm gót Achilles
Xoải bờ thực tại
Trăng bung hoa tình
trên năm ngón
thon bay
––
Thư Gửi Ba
Con mùa gió chướng thổi rát đời Ba
Những lần trượt ngã tim Ba bầm rách
Con lớn trong nông nỗi
Bất lực ngọt ngào
Bất lực đòn roi
Từ đó lòng Ba hóa đá
...
Ba mươi tuổi con tìm lại mình trong những chuyến đi xa
Phong phanh nỗi buồn nơi thành phố lạ
Con viết tên Ba trên bờ cát
Ðêm nằm nhớ Ba nghe biển nhớ mặt trời
Sự chọn lựa nào cũng dễ khiến chông chênh
Cần lắm thăng bằng cho lần quyết định cuối
Con ngủ ôm mặt trời lặn ngược
Nằm rất thăng bằng trong biển nhớ chông chênh
...
Ba ơi!
Mặt trời của con hay mặt trời của biển?
(Ðà Nẵng, Tháng Ba, 2012)
Sửa bởi người viết 12/12/2014 lúc 11:44:48(UTC)
| Lý do: Chưa rõ
