Thấm thoắt, anh đã từ giã thế gian trọn một năm.
Hôm nay anh em, bạn bè lại tụ về đây, chùa Diệu Pháp, để tưởng nhớ anh, thắp nén hương lòng mà tâm tư ngổn ngang.
Một năm đã qua không có gì mới, con thuyền Việt Nam vẫn đang chòng chành trong cơn gió bão. Con tàu HD981 đã rút đi, để lại cái đảo chìm Gạc Ma đang trồi lên hoành tráng theo cách nhân tạo, những lõm cắt trong đất liền, ở Tây Nguyên, Vũng Áng, Hải Vân và nhiều nơi khác vẫn đang rỉ máu. Mọi thử thách và đe dọa hãy còn nguyên. Nhiều người như anh, cùng chia sẻ với anh, thiết tha với độc lập và dân chủ, lần lượt bị triệt hạ, mới nhất, như anh Hồng Lê Thọ (Người Lót Gạch), anh Nguyễn Quang Lập (Quê Choa) cũng vừa vào khám, cùng với tấm thân bệnh hoạn của mình. Đó là vài biểu kiến về cái nền độc lập phức tạp và cái quan niệm dân chủ khó hiểu, còn bên trong chỉ có quỷ thần mới biết.
Những ngày cuối cùng trên giường bệnh, khi trả lời câu hỏi của cô phóng viên về Đảng của anh, giọt nước mắt đã ứa ra và anh nấc lên, nói trong cơn nghẹn: “Tôi đã vào Đảng quá lâu, và nay tôi ra khỏi Đảng…”. Anh từ giã Đảng để thanh thản từ giã cõi đời.
Từ ngày mái tóc đang xanh và bầu nhiệt huyết trong lòng, anh đã cống hiến trọn vẹn cho Đảng với mong ước đất nước được độc lập, tự do. Những năm tháng xuống đường ở Sài Gòn, những ngày đêm lao đao giữa bom đạn trong rừng miền Đông, miền Tây Nam Bộ với bản án tử hình vắng mặt, anh chưa từng nhỏ giọt nước mắt nào… Và những ngày mới đây anh lại sải bước tiền phong trên đường phố Sài Gòn để chống xâm lược Tàu, chống giàn khoan xâm chiếm biển đảo…. Bây giờ, trên giường bệnh, những giọt nước mắt của anh xót xa.
Người ta tự hỏi, giọt nước mắt của anh mang ý nghĩa gì? Không biết! Chỉ biết nó để lại một niềm ray rứt mơ hồ. Có người cho rằng, anh không “thức thời”, chỉ biết “cộng ưu” mà không biết “cộng lạc” như bao người. Sao anh không kiếm ngôi biệt thự hoành tráng như các đồng chí a, b, c, d, mà chỉ có căn nhà khiêm tốn vài chục mét vuông? Anh nói đó là điều anh không quan tâm.
Đám tang của anh không thể tiến hành ở căn nhà ấy vì nó quá nhỏ. Anh cũng không muốn vào nhà tang lễ Lê Quý Đôn dành cho cán bộ. Anh chọn một ngôi chùa làm cõi đi về. Thế mà dải băng rôn điếu tang cho anh vẫn bị cướp giật. Anh Hoàng Dũng trân mình giật lại, những người kia trợn mắt tóe lửa rồi bỏ đi. Một người bạn trẻ rất nhanh tay, nhá lên mấy cái chớp lóe ghi hình, rồi lẫn vào đám đông. Trong khi đó, ở bên kia đại dương cũng có kẻ không ngớt nguyền rủa anh về con đường anh đã chọn.
Có lẽ anh không ăn năn mà chỉ nuối tiếc. Từ “cách mạng” ở thế kỷ 21 trong anh, không còn là từ ngữ hấp dẫn, nó chỉ là những cơn thịnh nộ mù quáng, nhất thời và đầy tai họa. Thay vào đó là sự thay đổi minh mẫn. Anh mong mỏi một sự thay đổi minh mẫn. Người xưa cũng từng nói: “Nhật tân, nhật tân, hựu nhật tân”. Ngày mới, ngày mới, lại ngày mới.
Giọt nước mắt của anh trên giường bệnh của những ngày cuối cùng, là một lần tắm gội thanh thản để bước vào cõi vô hình. Tiếng vĩ cầm của nhạc sĩ Trí Hải quấn quít sau quan tài, đưa anh suốt đoạn đường đến lò hỏa thiêu Bình Hưng Hòa. Anh đã hóa thành lửa và biến vào hư không.
Tại khúc sông này, ngày này năm trước, bạn bè và những người đồng cảm tiễn đưa anh, vợ và con anh đã rải nhúm tro cốt của anh xuống dòng nước chảy. Và nó tan biến. Nhưng di ảnh của anh thì còn đấy, trên bàn thờ ở chùa Diệu Pháp cùng với di ảnh của những bạn anh, “với lịch sử, ôi một lần ta đã dự”.(*)
Hôm nay chúng tôi tưởng nhớ anh.
Hạ Đình Nguyên gửi Bauxite Việt Nam
______
(*) Có lẽ là câu thơ của Đoàn Thạch Hãn.
