Phi cơ không người lái Dực Long của Trung Quốc được giới thiệu tại Triển lãm hàng không quốc tế Châu Hải ngày 13/11/2012. AFP

Trong một động thái có thể gây thêm căng thẳng với Nhật Bản trên vấn đề chủ quyền quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở Biển Hoa Đông, Quân đội Trung Quốc đang cân nhắc việc sử dụng thường xuyên máy bay không người lái – tên tiếng Anh là drone - để giám sát vùng biển đang tranh chấp. Hãng tin Nhật Bản Kyodo ngày 13/06/2015 đã cho biết tin trên dựa theo một tài liệu Trung Quốc về việc sử dụng máy bay được tiết lộ hôm 12/06.
Theo Kyodo, tài liệu biên soạn vào tháng Mười năm ngoái 2014, đã nêu lên sự cần thiết phải dùng đến phi cơ không người lái, vì lẽ công việc tuần tra khu vực bằng tàu không đủ để bảo vệ lợi ích của Trung Quốc.

Trích dẫn các chuyên gia về phi cơ không người lái Trung Quốc, tài liệu nêu bật tầm quan trọng của việc sử dụng các phương tiện này trong hai mục tiêu : Chống lại các phi vụ do thám thường xuyên bằng loại drone Global Hawk mà Mỹ tiến hành tại Biển Hoa Đông, và đối phó với các tranh chấp lãnh thổ liên quan đến Nhật Bản.
Từ sau khi Tokyo quốc hữu hóa quần đảo Senkaku mà Bắc Kinh đòi chủ quyền dưới tên gọi Điếu Ngư, Trung Quốc đã gia tăng các vụ giám sát khu vực bằng tàu thủy và máy bay để khẳng định yêu sách của mình trên những hòn đảo hiện do Nhật Bản quản lý.

Bắc Kinh đã từng sử dụng drone trong công việc giám sát Senkaku/Điếu Ngư. Ngày 09/09/2013, lực lượng Không quân Nhật Bản đã phải cho chiến đấu cơ cấp tốc bay lên để sẵn sàng nghênh chiến, khi phát hiện một phi cơ không người lái Trung Quốc gần quần đảo tranh chấp.

Tài liệu do Bắc Kinh biên soạn cũng khẳng định rằng Trung Quốc có đầy đủ cơ sở pháp lý để tiến hành tuần tra vùng Senkaku/Điếu Ngư bằng máy bay vì Trung Quốc đã thiết lập một vùng nhận dạng phòng không bao trùm khu vực này vào tháng 11 năm 2013.

Theo hãng Kyodo, Quân đội Trung Quốc hiện có khoảng 50 chiếc máy bay không người lái, trong đó có loại Dực Long (Yilong) được đánh giá là phù hợp nhất cho các nhiệm vụ tuần tra ở Biển Hoa Đông, vì có tầm hoạt động 4.000 km và khả năng bay liên tục trong 20 tiếng đồng hồ.

Loại drone Dực Long của Trung Quốc giá chỉ khoảng 1 triệu đô la, rẻ hơn nhiều so với các máy bay Mỹ cùng loại. Máy bay này của Trung Quốc cũng được cho là có hiệu quả cao hơn trong việc thực hiện nhiệm vụ giám sát vùng biển so với các chuyến bay có người lái..

Tài liệu được tiết lộ cũng ghi nhận là Cục Hải dương Quốc gia Trung Quốc đã sử dụng chín tàu giám sát và bốn chiếc phi cơ để theo dõi khu vực xung quanh Biển Hoa Đông. Cơ quan này điều hành 11 căn cứ phụ trách giám sát từ trên không, và đã sử dụng phi cơ không người lái trong công việc của mình.
Theo AFP