Bà Harper Lee và tác phẩm thứ nhì
Một hiện tượng bất ngờ lớn nhất trong nền văn chương của thế kỷ 21 đang diễn ra: Vào ngày thứ Hai sắp tới, 13 tháng 7, cách 55 năm sau khi xuất bản cuốn tiểu thuyết lừng danh trong văn hóa Mỹ “To Kill a Mockingbird” (Giết Con Chim Nhại), bà Harper Lee, một nhà văn sống ẩn dật nay 89 tuổi, sẽ xuất bản cuốn tiểu thuyết thứ nhì của bà.
Cuốn truyện “Go Set a Watchman” (Hãy Đặt Một Người Canh Gác) đã được viết cách hai năm trước cuốn “To Kill a Mockingbird” trong thập niên 1950. Mặc dù sách được viết quá lâu như vậy mà nay mới được biết đến, các độc giả ở Mỹ đã háo hức chờ mua sách sau khi được biết về sự hiện hữu của cuốn sách này mà nay sắp được phát hành.
Sự nôn nao đã đẩy cuốn tiểu thuyết ấy lên đứng đầu danh sách bán chạy nhất, với những lượt bán trước. Tên Harper của bà Harper Lee cũng là tên được dùng cho nhà xuất bản HarperCollins. Nhà xuất bản này đã đặt mua một loạt ấn bản đầu tiên gồm 2 triệu cuốn. Số lượng này là 750,000 cuốn nhiều hơn so với cuốn tiểu thuyết bán chạy nhất của năm nay là “Grey” của nữ văn sĩ người Anh E.L. James.
Tại Thư Viện Công Cộng ở Los Angeles, 1,200 người đã ký tên vào danh sách chờ đọc sách in trên giấy, nghe sách đọc audio hoặc đọc cuốn e-book của cuốn “Watchman.” Tác phẩm này dù chưa phát hành cũng là cuốn sách đứng hàng số 1 trên mạng Amazon. Ở đó nó nằm trong danh sách 10 cuốn sách hàng đầu bán chạy nhất, tính từ tháng Hai đến nay, khi tựa đề được loan báo.
Trên khắp nước Mỹ, những người hâm mộ bà Harper Lee đang chuẩn bị chúc mừng sự xuất hiện của “Watchman.” Trong mấy thập nien qua, hầu như không có ai biết rằng có cuốn tiểu thuyết này.
Tại Monroeville, tiểu bang Alabama, thành phố quê hương của bà Lee, người địa phương đang chuẩn bị tổ chức những chuyến đi bộ để thăm những địa danh được nhắc đến trong cả hai tác phẩm “Mockingbird” và “Watchman.” Họ cũng sẽ tổ chức một cuộc đọc cuốn tiểu thuyết trong nhiều giờ đồng hồ, được gọi là đọc sách marathon, tại một nơi từng là tòa án trước đây và được dùng trong hai cuốn tiểu thuyết.
Sự mong đợi cuồng nhiệt phần lớn được thúc đẩy bởi địa vị độc đáo của cuốn “To Kill a Mockingbird” trong nền văn hóa Mỹ: Cuốn truyện này được hàng triệu triệu người yêu chuộng, được các nhà phê bình văn chương đánh giá cao, và vẫn có tính cách thời cuộc mặc dù đã viết về bối cảnh hơn nửa thế kỷ trước.
Cuốn “Mockingbird” kể về cảnh bất công, kỳ thị chủng tộc và danh dự trong một thị trấn nhỏ ở miền nam Hoa Kỳ. Cuốn này đã giúp bà Harper Lee được trao tặng giải thưởng văn chương Pulitzer vào năm 1961.
Tiểu thuyết này được soạn thành phim với cùng tựa đề, và phim đã thắng ba giải thưởng điện ảnh Oscar. Các nhân vật mang tính biểu tượng của câu chuyện ấy, là cô bé Scout trẻ trung, ông luật sư Atticus Finch cao thượng cha của Scout, ông Boo Radley kẻ cô độc trong, đã trở thành các nhân vật bất tử trong văn chương hiện đại của người Mỹ.
Trong truyện “Mockingbird,” ông Atticus da trắng đã biện hộ cho một thanh niên da đen bị vu oan tội hãm hiếp một phụ nữ. Mặc dù ông Atticus chứng minh thanh niên này vô tội, thế nhưng thái độ kỳ thị của người địa phương đã đưa đến sự kết tội thanh niên, và điều đó khiến cô bé Scout hiểu ra được cô đang sống trong một thế giới bất công.
Cuốn truyện này của bà Lee được nhiều người yêu chuộng. Đây là cuốn tiểu thuyết đầu tiên, và cho đến nay là cuốn duy nhất, của nữ văn sĩ Lee. Sách xuất hiện đúng lúc phong trào dân quyền bùng nổ ở miền Nam nơi còn kỳ thị chủng tộc. Cô bé Scout, 6 tuổi, là người kể chuyện trong cuốn truyện “Mockingbird.” Bà Lee đã dùng cha ruột của bà để viết lên nhân vật luật sư Atticus.
Câu chuyện “Go Set A Watchman” diễn ra vào giữa thập niên 1950, cách chừng 20 năm sau khi diễn ra cuộc xét xử bất công trong cuốn tiểu thuyết “To Kill a Mockingbird,” khi mà cô Scout nay là một phụ nữ trưởng thành mang tên là Jean Louise. Cuốn sách này bao gồm ba phần gồm những đoạn hồi tưởng của Scout.
“Go Set a Watchman” thực sự là bản thảo đầu tiên của bà Lee. Cuốn truyện này được viết sau khi bà rời quê hương Monroeville và đến New York để theo đuổi ước mơ trở thành một văn sĩ. Nhưng người biên tập của nhà xuất bản mà bà Lee được gặp đã quan tâm nhiều hơn đến nhân vật Jean Louise thời còn là một thiếu nữ, và khuyến khích bà hãy kể câu chuyện từ quan điểm của cô bé ấy.
Lời khuyên đó đã dẫn đến tác phẩm “To Kill a Mockingbird.” Cuốn tiểu thuyết này đã trở thành một tác phẩm văn chương cổ điển đoạt giải thưởng Pulitzer, và dẫn đến một phiên bản điện ảnh được nhiều người ưa chuộng. Đóng vai chính trong phim là Gregory Peck. Diễn viên này đã giành được một giải thưởng Oscar, vì đóng vai luật sư Atticus Finch, cha của Scout.
Việc khám phá mới đây về cuốn “Go Set a Watchman” đã được đáp ứng với phản ứng lẫn lộn từ công chúng. Một số người lo ngại rằng việc quyết định xuất bản cuốn truyện thứ nhì này có nghĩa là tác giả bị lợi dụng. Bà Lee bây giờ đã 89 tuổi và sống trong một viện dưỡng lão nơi mà bà cần sự chăm sóc của người khác.
“Watchman” là tác phẩm quan trọng đầu tiên của bà Lee mặc dù không được xuất bản nửa thế kỷ trước, các nhà phê bình được xem qua cuốn này cho biết đây cũng là một tác phẩm lớn.
Họ nói rằng cuốn tiểu thuyết này là một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh, không hẳn là sách được biên tập lại bởi một số người từ một bản thảo của bà Lee nhằm mục đích thương mại .
Nữ tài tử Reese Witherspoon, người đã thu âm phiên bản audio của cuốn “Go Set a Watchman,” nói rằng một số từ ngữ và đề tài trong cuốn tiểu thuyết này đã gây bất ngờ cho cô, vì tuy là chuyện xưa nhưng vẫn mới ở thời đại ngày nay tại Mỹ, nhất là vấn đề kỳ thị chủng tộc vẫn đang là một vết thương nhức nhối trong xã hội.
Theo báo Viễn Đông
