Chuyến tàu Thalys bị khủng bố hụt. REUTERS/Pascal Rossignol

Vụ khủng bố trên chuyến tàu tốc hành Amsterdam – Paris cuối tuần trước được báo chí Pháp hôm nay, 24/08/2015, xem xét kỹ lưỡng. « Ayoub El Khazzani. Một phần tử Hồi giáo cực đoan nay đây mai đó » là tựa trang nhất của Libération. Le Figaro : « Thalys : điều tra về một ‘’kẻ khủng bố bình thường’’ », ‘‘bình thường’’ bởi cũng như nhiều phần tử cực đoan khác người này đã lọt khỏi theo dõi của an ninh Châu Âu. Xã luận La Croix chú ý đến các thách thức của một loại hành động khủng bố mới rất khó kiểm soát, do một cá nhân đơn lẻ thực hiện vào bất cứ thời điểm nào, và tại bất cứ đâu.
« Đằng sau vụ tấn công hụt trên Thalys, một loạt các câu hỏi » là hồ sơ chính của La Croix. Nghi phạm khủng bố là một kiều dân gốc Maroc 25 tuổi, được Tây Ban Nha cấp thẻ tạm trú bảy năm (2007-2014). Trước cuộc tấn công này, anh ta sống tại Bruxelles, nhưng không có nơi ở cố định. La Croix đặt câu hỏi : « Phải chăng đã có lỗ hổng trong hệ thống giám sát ? ». Mặc dù thủ phạm vụ tấn công Ayoub El Khazzani đã nằm trong tầm ngắm của ít nhất cơ quan an ninh ba nước Tây Ban Nha, Pháp và Bỉ từ lâu, nhưng ngành an ninh dường như đã bị mất dấu nhân vật này.

Theo Le Figaro, tên tuổi và các thông tin về El Khazzani được lưu lại trong hồ sơ của an ninh Pháp với mã số « S », tức có ảnh hưởng đến an ninh quốc gia. Gần 5.000 hồ sơ như vậy được đánh số tùy theo độ nguy hiểm từ 1 đến 16 (số 1 là mức độ nghiêm trọng nhất). El Khazzani được xếp vào loại S3. Mức độ này đòi hỏi cảnh sát « phải thu thập tối đa thông tin, nhưng không được gây chú ý ». Hồ sơ về các đối tượng mang mã số « S » được chia sẻ với toàn thể các quốc gia của Liên Hiệp Châu Âu. Vẫn theo Le Figraro, cảnh sát Bỉ đặt câu hỏi về mối liên hệ có thể có giữa El Khazzani với các phần tử Hồi giáo cực đoan tại thành phố Verviers, một trong những khu vực tuyên truyền thánh chiến có ảnh hưởng mạnh nhất tại Bỉ. Với khoảng 300 công dân Bỉ sang Trung Đông chiến đấu dưới ngọn cờ của tổ chức Nhà nước Hồi giáo, Bỉ được coi là quốc gia bị thánh chiến Hồi giáo ảnh hưởng mạnh nhất Châu Âu, xét theo tỷ lệ dân số.

SNCF lo giao thông bị cản trở, nếu lập cửa kiểm soát
Les Echos ghi nhận « Chính phủ Pháp bị áp lực sau vụ tấn công Thalys », với việc cánh hữu nắm lấy vụ việc này để đòi hỏi các biện pháp an ninh mới. Nghị sĩ Eric Ciotti, trợ lý Tổng thư ký đảng đối lập Những người Cộng hòa, đề nghị lập một số trung tâm giam giữ những kẻ, có thể là mối đe dọa ». Chính phủ Pháp và công ty đường sắt quốc gia SNCF đã nhanh chóng tuyên bố, kể từ ngày 01/09 tới, sẽ thiết lập một số điện thoại quốc gia để báo động nguy hiểm trên các tuyến đường sắt, và gia tăng các thông điệp cảnh báo tại các ga tàu (bài « An ninh trên tàu hỏa thành tâm điểm thảo luận »).

Tuy nhiên, nếu như tại Tây Ban Nha, hành lý của hành khách lên tàu tại nhiều ga phải qua trạm kiểm soát bằng tia X, kể từ vụ khủng bố Madrid 2004, thì chưa có gì cho thấy Pháp sẽ áp dụng ngay các biện pháp này. Thiếp lập các cửa kiểm soát đồng nghĩa với việc làm chậm lại dòng lưu chuyển giao thông tại một quốc gia với khoảng 5 triệu người sử dụng đường sắt mỗi ngày, theo Le Figaro (bài « SNCF không có ý định thiết lập cửa kiểm soát »). Chính phủ Pháp nhắc lại, hiện tại an ninh tại 3.000 ga tàu trên toàn quốc đã được lực lượng an ninh bảo đảm, với sự hỗ trợ của 7.000 quân nhân, được huy động trong chiến dịch Sentinelle, cũng như 3.000 nhân viên vũ trang thuộc lực lượng bảo vệ SNCF và 1.250 nhân viên RATP. Số điện thoại quốc gia 3117, từ trước đến nay vốn chỉ được dùng để thông báo về các hành động côn đồ trên tàu, sắp tới sẽ có thể được dùng để báo hiệu về những hành vi cử chỉ đáng ngờ.

Trên La Croix, nhân dịp này, luật gia Emmanuelle Saulnier-Cassia nêu lại đề nghị của Cơ quan hình sự Châu Âu, Europol, về việc lập một trung tâm chống khủng bố chung của Liên Hiệp.

Nguy cơ khủng bố và trách nhiệm của công dân
Trả lời cho câu hỏi, biện pháp nào có thể đối phó lại được với hình thức khủng bố mới, được tiến hành bất ngờ bởi một cá nhân đơn độc như trên, xã luận của La Croix nhận xét :

« Dự báo được những hành động như vậy là việc rất khó khăn với chính quyền. Có thể cải thiện mức độ phối hợp giữa các cơ quan an ninh của các quốc gia Châu Âu nhằm xác định được những người chuyển sang lập trường cực đoan, tuy nhiên, không thể giảm hoàn toàn nguy cơ (khủng bố). Hơn nữa xã hội hiện nay không chắc đã sẵn sàng cho việc gia tăng hệ thống theo dõi và các thủ tục kiểm tra phức tạp trên các phương tiện giao thông hay nơi công cộng. Trong các điều kiện như vậy, trách nhiệm của mỗi người là rất quan trọng…. Đó là những gì đã diễn ra trên chuyến tàu Thalys Amsterdam-Paris, sự can thiệp can đảm của một số hành khách đã cho phép vô hiệu hóa một cá nhân trang bị đầy đủ vũ khí, và sẵn sàng hành động ».
Theo RFI