Một video chưa từng công bố trước đây về một trong những điệp viên nổi tiếng nhất nước Anh mô tả sự nghiệp của ông là một điệp viên Liên Xô vừa được đài BBC phát hiện.
Đoạn phim này là của ông Kim Philby đang có bài thuyết trình bí mật trước Stasi, cơ quan Tình báo Đông Đức, hồi năm 1981.
Đây là lần đầu tiên người ta có thể thấy viên cựu nhân viên MI6 được nhìn thấy nói về cuộc đời của ông là một tình báo từ khi được tuyển dụng tới khi ông trốn thoát.
Ông mô tả sự nghiệp của mình qua các bước tiến ở hàng ngũ của các điệp viên MI6 của Anh trong khi cung cấp các bí mật của MI6 cho cơ quan tình báo KGB của Liên Xô.
Ông kết thúc bài thuyết giảng với lời khuyên cho các điệp viên Đông Đức.
"Thưa các đồng chí"Các từ này được nói bằng giọng Anh hoàn hảo của tầng lớp thượng lưu, và một trong những điệp viên nổi tiếng nhất của Anh và cũng là kẻ phản bội lớn nhất của đất nước đã bắt đầu một lớp học gồm một số đối tượng có chọn lọc các điệp viên Đông Đức.
Bài thuyết trình kéo dài một giờ của ông Philby đã được ghi lại bằng video và chưa bao giờ được công bố cho đến tận bây giờ.
BBC đã tìm thấy nó trong kho lưu trữ chính thức của cơ quan Stasi ở Berlin.
Nó chưa bao giờ được ghi lại để cho công chúng xem (và những hình ảnh video mờ nhạt, âm thanh kém đồng bộ cho thấy những hạn chế về công nghệ vào thời điểm đó), nhưng điều đó có nghĩa là viên cựu sĩ quan MI6 đã cởi mở chưa từng có khi nói về sự nghiệp của mình.
'Trại của kẻ thù'Sau lời giới thiệu từ điệp viên bậc thầy của Đông Đức, ông Markus Wolf, người vốn nổi tiếng với các cơ quan tình báo phương Tây về sự kín đáo, khó nắm bắt, tới mức nhiều năm ròng ông được biết đến với biệt danh là "người đàn ông không mặt", ông Philby bước lên bục giảng trong sự chào đón như với một người hùng.
"Tôi phải cảnh báo các bạn tôi không phải là người có tài nói trước công chúng," ông Philby nói.
"Tôi đã dành phần lớn cuộc sống của mình cố gắng tránh bất cứ một loại hoạt động công khai nào."
Điều đó là sự thật. Video nổi tiếng nhất trước đây của ông Philby là khi ông tại một cuộc họp báo ở căn hộ của mẹ ông ở London năm 1955.
Khi đó, ông nói rất ít, chỉ phủ nhận ông không phải là một người cộng sản.
Video từng biết về ông Philby là khi ông phát biểu tại một cuộc họp báo năm ở căn hộ của mẹ ông
Trong video mới được phát hiện này, lần đầu tiên, người ta được nghe ông Philby tự hào nói về những gì ông gọi là "30 năm trong trại của kẻ thù" của ông.
Ông mô tả mình sinh ra trong "giai cấp thống trị của Đế quốc Anh" và giải thích lần đầu tiên ông bị cuốn hút bởi chủ nghĩa cộng sản khi học tại Cambridge như thế nào.
Ông kể chi tiết việc ông được cơ quan tình báo Liên Xô, sau này được gọi là KGB, tuyển dụng như thế nào khi ông trở sau khi làm việc với các nhà hoạt động ở Áo.
Điều đáng ngạc nhiên nhất về việc tuyển dụng ông, ông nói, chính là việc đó đã xảy ra bởi vì tại thời điểm đó ông không có công ăn việc làm thực sự hoặc có triển vọng gì.
"Về cơ bản đó là một dự án tầm xa. Người ta không chờ đợi có kết quả ngay lập tức hay có thể đã được chờ đợi."
Ông nói đầu mối liên lạc phía Liên Xô với ông đã bày tỏ những tham vọng về việc tuyển dụng ông.
"Nó được nói rất rõ với tôi rằng mục tiêu tuyệt vời nhất trong con mắt của Trung tâm tình báo tại Moscow là Cơ quan mật vụ Anh."
Ông Philby kể về sự nghiệp của ông đi lên trong hàng ngũ nhân viên MI6 của Anh Quốc.
Ông Philby kể chi tiết ông đã dành nhiều năm tìm cách để len lỏi tiến thân - quay sang nghề báo, làm việc cho tờ The Times, tường thuật về Cuộc Nội chiến Tây Ban Nha, gây dựng các mối liên lạc trong chính phủ và khi xảy ra chiến tranh ông tỏ ý mong muốn được làm việc cho chính phủ.
Cuối cùng, ông được phỏng vấn và được nhận vào thâm cung của nhà nước Anh - Intelligence Service Secret - SIS (mà thường được gọi là MI6).
Trong một trong những phần đáng chú ý nhất của buổi nói chuyện, ông Philby khi đó tiết lộ là ăn cắp bí mật từ cơ quan tình báo bí mật của Anh dễ dàng như thế nào.
Ông nói ông chỉ đơn giản là làm bạn với các nhân viên lưu trữ, những người quản lý hồ sơ bằng cách đi uống với họ hai hoặc ba lần một tuần.
Điều này cho phép ông Philby có được các hồ sơ chẳng có liên quan gì để công việc của ông cả.
"Nếu có kỷ luật thích hợp trong việc xử lý giấy tờ trong SIS thì điều đó sẽ là không thể làm được.
"Nhưng trên thực tế, chẳng có nguyên tắc, kỷ luật gì hết."
Ông Philby sau đó đi vào việc giải thích ông đã làm gì với tất cả các tài liệu đó.
"Mỗi tối, tôi rời văn phòng với một cặp sách lớn đầy các báo cáo mà chính tôi đã viết, đầy các hồ sơ và bản chính các tài liệu từ kho lưu trữ.
"Tôi thường giao cho đầu mối liên lạc của Liên Xô vào buổi tối.
"Sáng hôm sau tôi nhận lại các hồ sơ, nội dung đã được chụp ảnh và đầu giờ sáng hôm sau, tôi lại đặt chúng vào chỗ của chúng. Tôi đã làm điều đó thường xuyên năm này qua năm khác."
Trong bài thuyết giản của mình, ông Philby nhận ông đã ngăn chặn được Đại chiến thế giới thứ ba.
Có một vụ việc vẫn thường được trích dẫn để minh họa cho những tổn thất về con người do sự phản bội của Philby.
Khi ông được gửi tới Washington DC là liên lạc của MI6 với CIA và FBI, ông đã phản bội chiến dịch bí mật gửi hàng ngàn người Albanian về đất nước họ để lật đổ chế độ cộng sản.
Nhiều người đã bị giết hại.
Trong bài thuyết giảng của mình, ông Philby tìm cách biến nó thành công của ông - thậm chí tuyên bố ông đã ngăn chặn được Đại chiến thế giới thứ ba.
Ông nhận là nếu ông không tiết lộ chiến dịch đó và nó thành công thì CIA và MI6 sẽ thử làm như vậy với các nước khác như Bulgaria.
Ông nói Liên Xô khi đó sẽ nhảy vào cuộc và dẫn tới một cuộc chiến toàn diện.
Bỏ trốn từ BeirutKhi ông đang ở Washington, hai điệp viên cùng học trường Cambridge, Guy Burgess và Donald Maclean, đã bỏ chạy về Moscow, dẫn tới những nghi ngờ về ông Philby và cuộc thẩm vấn công .
Ông nói có hai lý do tại sao ông làm điệp viên một thời gian dài như vậy mà không bị phát giác.
Đầu tiên là vì hệ thống đẳng cấp Anh, vốn không thể chấp nhận một người từ chính tầng lớp của họ là kẻ phản bội.
Kế đến là thực tế nhiều người trong MI6 sẽ bị mất mát rất nhiều nếu ông bị chứng mình là điệp viên.
Ông Philby đã chính thức rời MI6 nhưng chẳng bao lâu đã được gọi trở lại.
Ông trở thành một điệp viên làm việc tại Beirut dưới vỏ bọc là một nhà báo. Điều này cho phép ông tái tục công tác tình báo.
Ông Philby kết thúc bài nói chuện bằng việc kể lại ông đã bỏ trốn khỏi Beirut như thế nào và dùng việc này để cười nhạo MI6.
Năm 1963, một đồng nghiệp MI6 đã đối chất ông với bằng chứng mới chỉ ra rằng ông làm việc cho Liên Xô.
Ông Philby đã dối trá và tìm cách đình hoãn. Một nhân viên MI6 khác sau đó được giao việc theo dõi ông.
Nhưng ông này là một người rất mê trượt tuyết
Ông Philby kể khi có tin về một đợt tuyết rơi mới nhân viên này đã không cưỡng lại được và đi tới vùng núi Li-băng để hưởng trọn cơ hội đó.
Và tới lúc này, ông Philby nhận được tín hiệu từ KGB về việc ông rời đi và ông đã bỏ trốn.
Ông Philby sống ở tầng 5 tại tòa nhà này ở Beirut
Ông Philby sau đó ngồi xuống và trả lời các câu hỏi từ các điệp viên Đông Đức.
Câu trả lời đầu tiên rất thú vị là ông giải thích ông đã có niềm tin vào cộng sản lần đầu tiên như thế nào và vẫn giữ vững niềm tin đó mặc dù sống ở phương Tây.
Ông ca ngợi người phụ trách tình báo của Liên Xô và khuyên người nghe rằng họ cần chăm sóc cả về mặt thể lực lẫn chính trị của bất cứ điệp viên nào mà họ quản lý, điều hành.
Ông Philby kết thúc với một lời khuyên với các điệp viên tụ tập trước mặt mình rằng nó đã trợ giúp ông rất tốt: không bao giờ thú nhận.
"Nếu họ chất vấn bạn bằng một tài liệu có chính chữ viết của bạn thì đó là giấy giả - cứ chối hết mọi thứ…
"Họ thẩm vấn tôi để đánh đòn cân não và buộc tôi phải khai báo thú nhận.
"Và tất cả những gì tôi phải làm là giữ vững tinh thần. Vì thế lời khuyên của tôi với các bạn là nói với các điệp viên của mình rằng họ không bao giờ được thú nhận gì hết."
Video này, được quay và được giữ bí mật, là một cơ hội được thấy ông Philby kể lại chính cuộc đời làm điệp viên của ông.
Giọng điệu là của một người hoàn toàn tự tin.
Ông Philby qua đời tại Moscow năm 1988 ngay trước khi lý tưởng Cộng sản sụp đổ, lý tưởng mà ông đã dùng cả cuộc đời mình để phục vụ.
Theo BBC
