Lãnh tụ Bắc Triều Tiên Kim Jong Un phát biểu tại Đại hội đảng Lao Động lần thứ 7, ngày 06/05/2016.
REUTERS/KCNA

Chủ đề thời sự mà tạp chí Pháp tuần này nêu bật trên trang bìa đều được thể hiện qua những gương mặt : rất khác biệt nhau. Đáng chú ý nhất là tuần báo L’Obs, đã nhìn sang Bắc Triều Tiên và đăng một tấm ảnh của Kim Jong Un với khuôn mặt mũm mĩm, nhưng có hỏa tiễn lớn nhỏ gắn ở sau lưng, và hàng tựa màu đỏ : « Người làm rúng động hành tinh ».

Phóng viên của tạp chí Vincent Jouvert đã đi từ Seoul đến Washington để tìm hiểu về nhân vật được cho là nguy hiểm nhất hành tinh, vừa được phong chức « Lãnh tụ Tối cao » ngày 06/05/2016, vào lúc 33 tuổi.

Trên trang bìa của L’Express, cũng là một gương mặt, nhưng là của Jean Tirolle. Tạp chí tìm hiểu những bài hoc của một người đoạt giải Nobel (Kinh tế, 2014). Le Point thì nhìn sang nước Anh, với gương mặt tươi cười của nữ hoàng Anh. Tạp chí nhìn về cuộc trưng cầu dân ý hạ tuần tháng Sáu tới đây, Anh Quốc ở lại hay rời khỏi Châu Âu, và chưa gì đã chạy tựa : « Châu Âu không còn dân Anh ! »

Riêng Courrier international chú ý đến an toàn thực phẩm, dành trang bìa cho một trái cà chua đẹp mắt, nhưng đè trên một người nằm dài dưới đất và nêu câu hỏi : Phải chăng có độc tố trong đĩa ăn của chúng ta ? Vấn đề được nêu lên là vì Ủy Ban Châu Âu sắp triển hạn việc cho phép sử dụng chất glyphosate, một loại thuốc trừ sâu do Monsanto sản xuất, được sử dụng rộng rãi trên thế giới, nhưng gây tranh cãi cũng nhiều vì bị nghi ngờ là gây nên ung thư.

Kim Jong Un : « Chú hề » thông minh và đáng sợ

Về Bắc Triều Tiên, L’Obs trước hết nêu bật một vài số liệu : 25 triệu dân, thu nhập bình quân đầu người 1.800 đô la, 30.000 người đào thoát ra nước ngoài tỵ nạn, 200.000 tù chính trị bị lao động khổ sai.

Nhưng l’Obs bị thu hút trước tiên về nhân vật lãnh đạo hiện nay, Kim Jung Un. Khi lên thay thế cha, Kim Jong Il, mất năm 2011, Kim Jong Un chưa đầy 30 tuổi. Với kiểu tóc kỳ quái, gương mặt phụng phịu, dáng đi của một kẻ béo phì, chỉ cao 1m50, nhưng nặng đến 90 kí lô, Kim Jong Un trong mắt nhiều người từng bị coi là không khác một chú hề, sẽ sớm bị dẹp bỏ cùng như chế độ đàn áp của dòng họ Kim.

Nhưng 4 năm đã trôi qua, Kim Jong Un vẫn ở đấy, và cho thấy mình là một nhân vật đáng ngại như hai lãnh đạo cha, ông, lại còn nắm trong tay vũ khí nguyên tử. Tại các thủ đô lớn, không ai còn xem thường những lời đe dọa của Kim Jong Un. Nhân vật « Kim 3 » này đã trở thành một trong những tác nhân quan trọng ở Châu Á, nếu không muốn nói là trên thế giới. Tạp chí Mỹ Time vừa xếp Kim Jong Un vào số 100 nhân vật có ảnh hưởng nhất hành tinh năm 2016.

Nhưng nhân vật còn sẽ hành hạ dân chúng Bắc Triều Tiên trong 40 năm hay 50 năm nữa, thật ra là con người như thế nào ? Phóng viên của L’Obs đã đến Seoul và Washington tìm hiểu nơi các chuyên gia về dòng họ Kim, và một số nhân vật Bắc Triều Tiên đã đào thoát được. Những câu trả lời rất đáng ngạc nhiên nhưng cũng rất đáng ngại, và gia đình Kim đã được thần thánh hóa qua tuyên truyền.

Kim Jong Un là con cưng của Kim Jong Il

Ra Jong Yil, người từng lãnh đạo tình báo Bắc Triều Tiên, nay ở Seoul, biết rất rõ dòng họ Kim và vị lãnh đạo trẻ hiện nay. Theo ông, Kim Jong Un là một người vô cùng thông minh, rất thích đối đầu, và không sợ gì cả. Từ nhỏ không ai áp đặt được khuôn phép nào trên người con thứ 3 này của dòng họ Kim, và nhân vật này luôn có được những gì ông muốn. Vì thế Kim Jong Un trở nên rất nguy hiểm. Tánh tình này đã khiến Kim Jong Un được cha ưa thích.

Bài viết trở lại thời thơ ấu của Kim Jong Un, giúp hiểu thêm tính khí của nhân vật này : Ngay từ nhỏ, Kim Jong Un bị tiểu đường và áp huyết cao như Kim Jong Il, sống tách biệt với mọi người. Đầu thập niên 1990, Kim Jong Un được gởi sang Châu Âu ; học tiểu học và trung học trong những trường rất sang như gần thủ đô Berne, Thụy Sĩ, và ở đấy Kim Jong Un nói tiếng Pháp và Anh thành thạo, sống dưới tên giả trong một căn hộ 2 tầng, và hầu như không đi ra ngoài. Trên danh nghĩa, ông có hai người thân, người dì và ông cậu, làm giám hộ, trong khi người mẹ thường đi Paris để chữa bệnh ung thư.

Năm 1998, hai người cậu và dì nói trên sang sống lưu vong ở Hoa Kỳ và thay đổi họ tên. Họ rất sợ tính tình khó lường của Kim Jong Un. Một người khác sẽ lo cho Jong Un ở Thụy Sĩ, đó là đại sứ Bắc Triều Tiên tại Liên Hiệp Quốc, Ri Su Yong, người đã che giấu tài sản của dòng họ Kim ở phương Tây và cung cấp xa xỉ phẩm, rượu ngoại cho Kim Jong Il. Giữa Kim Jong Un và ông Ri Su Yong quả là đã có một sự tin cậy nào đó, khác hẳn với những người trước đó

Năm 2008, Kim Jong Un, 25 tuổi, được ra trước ánh sáng , trở nên người thừa kế chính thức của Kim Jong Il, và từ đấy bao nhiêu truyền thuyết được thêu dệt, nào là Jong Un mới 3 tuổi đã biết lái xe, nào là đã viết luận án về chiến lược quân sự, nào là được sinh ra dưới chân núi thiêng Paeku…

Người ta còn đưa tin Jong Un đi sửa mặt để giống người ông Kim Nhật Thành, tập đi, tập nói như ông. Kim Jong Un cũng bị buộc phải lấy vợ. Tất cả để xây dựng hình ảnh một lãnh đạo xứng đáng, tài ba.

Theo L’Obs, những người ngoài tiếp cận với Kim Jong Un đều ngạc nhiên trước sự tự tin của « Kim 3 » ở vị trí lãnh đạo cho dù còn thiếu kinh nghiệm.

Trong một năm Kim Jong Un đã làm quen với chính trường và công việc lãnh đạo dưới sự hướng dẫn của người mà Kim Jong Il đã chỉ định trước khi qua đời : ông Jang Song Thaek, người dượng của Kim Jong Un. Tuy nhiên Jang Song Thaek đã bị Kim Jong Un đưa ra hành quyết tháng 12/2013 để thị uy. Nhân vật này có lẽ đã phạm sai lầm là xem thường người mà ông hướng dẫn : Ông đã công khai cười nhạo sự thiếu kinh nghiệm của Kim Jong Un.

Theo ông Ra Jong Yil, cựu trùm gián điệp nói trên, Kim Jong Un từ lâu rất ghét ông Jang Song Thaek, người thời Kim Jong Il còn sống thường tổ chức những buổi « gặp mặt » cho lãnh tụ Băc Triều Tiên với những phụ nữ xinh đẹp và trước mặt bà mẹ của Kim Jong Un.

Kết luận quá trình tìm hiểu về lãnh đạo trẻ Bắc Triều Tiên, phóng viên của L’Obs tỏ ý băn khoăn : Chắc chắn là Kim Jong Un sẽ ‘trị vì’ hàng chục năm nữa, cho nên Bắc Triều Tiên sẽ đi về đâu ? Không kể giới cán bộ cấp cao được Kim Jong Un ưu đãi, có nhà với hồ bơi, xe hơi… thì chỉ có 1/4 người Bắc Triều Tiên có thể sống tạm với đồng lương của chính phủ, phần còn lại nhờ vào chợ đen, kiếm sống chật vật, trong khi chương trình hạt nhân ngốn tiền kinh khủng.

Một số người lạc quan cho là tình hình sẽ bớt gay go, sẽ có cải tổ để phát triển kinh tế, cải thiện đời sống dân chúng dưới thời đại « Kim 3 », nhưng cũng có người e ngại phiêu lưu quân sự, đối đầu với Hàn Quốc và Hoa Kỳ. L’Obs cũng chú ý đến mối quan hệ Paris - Bình Nhưỡng. Cùng với Tallin, Paris là thủ đô châu Âu không mở đại sứ quán ở Bình Nhưỡng, trong lúc đó ngành y tế Pháp rất được chế độ Bình Nhưỡng xem trọng : Mẹ của Kim Jong Un được chữa trị ung thư ở Viện Gustave-Roussy, thành phố Villejuif, ngoại ô Paris và đã chết tại đấy năm 2004. Giáo sư François Xavier Roux, bệnh viện Saint-Anne đã chăm sóc cho ông Kim Jong Il năm 2008, giáo sư Bernard Debré cũng đã phẩu thuật cho nhiều viên chức cao cấp Bắc Triều Tiên.
Theo RFI