Mạng xã hội VKontakte, một dạng Facebook của Nga.


Thông tín viên Le Figaro hôm nay 03/08/2016 cho biết « Matxcơva biến internet thành chiếc bẫy pháp luật ». Tư pháp Nga ngày càng khởi tố nhiều cư dân mạng vì tội « cực đoan » hay « kích động hận thù », nhưng những đối tượng bị nhắm đến thường là các nhà đối lập chính trị bị tình báo cho vào danh sách đen.

Tờ báo kể ra trường hợp nhà báo nữ 29 tuổi Polina Danilevitch ở Smolensk, miền tây nước Nga, rất hài lòng khi phát hiện trên internet một tấm ảnh chụp mảnh sân tòa nhà mình ở vào đầu thập niên 40. Trong ảnh là những người lính Đức và một lá cờ quốc xã. Cô vui mừng đăng lên VKontakte, mạng Facebook của Nga cho bạn bè xem.
Một tháng sau, bốn người vũ trang mặc sắc phục xông vào nhà cô mà không hề tự giới thiệu, giải cô đến đồn cảnh sát câu lưu nhiều tiếng đồng hồ. Vài ngày sau đó, trong một phiên xử vội vã mà cô không có quyền phát biểu, Polina bị tuyên phạt 1.000 rúp (14 euro) vì tội « tuyên truyền cho Đức quốc xã ».

Polina phẫn nộ : « Tôi hoàn toàn không thể hiểu nổi, chưa bao giờ tôi nghĩ rằng một post đơn giản lại dẫn đến hậu quả như thế. Đó là một tấm ảnh mang tính lịch sử chứ nào phải tuyên truyền ». Cô không đóng phạt và kháng cáo. Làm việc cho một tờ báo độc lập ở địa phương, cô phụ trách mảng văn hóa chứ không viết về chính trị. Một công dân Nga bình thường.

Những câu chuyện tương tự ngày càng xảy ra nhiều tại Nga trong những tháng gần đây, khiến internet không còn là một không gian tự do mà là một chiếc bẫy của pháp luật.

Maxime Kormelitski chỉ chia sẻ một tấm hình chế giễu một truyền thống Chính thống giáo : tín đồ nhảy xuống dòng nước lạnh giá trong dịp lễ Hiển linh. Thế nhưng Maxime lại bị kết án đến một năm tù giam vì « kích động hận thù ». Theo thông báo chính thức thì anh bị các tín đồ bất mãn tố cáo, nhưng thực tế có lẽ do Maxime tham gia phe đối lập tại thành phố Berdsk nhỏ bé ở Xibêri.

Còn Andrei Boubeev, thợ điện sống tại Tver cách Matxcơva 200 km đã phải ngồi tù với bản án hai năm vì « cực đoan ». Anh cũng chỉ chia sẻ một bức ảnh và bài báo có tựa đề « Crimée thuộc về Ukraina ». Vợ anh cho biết, Andrei không phải là nhà hoạt động, anh chỉ có vỏn vẹn 12 người bạn trên trang VKontakte, mà anh sử dụng như nhật ký.

Một bài viết vô hại trên net vẫn có thể bị kết án về sau

Theo tổ chức phi chính phủ Sova của Nga chuyên nghiên cứu về dân tộc chủ nghĩa, đã có 232 vụ bị kết án vì tội danh « cực đoan », trong đó 194 trường hợp trên internet. Loạt bản án này tiếp theo những đạo luật mơ hồ mới được thông qua, nhất là sau khi Nga sáp nhập Crimée hồi tháng 3/2014. Sau khi khống chế báo chí truyền thống, đến lượt internet trở thành mục tiêu của cơ quan an ninh, bị FSB hay bộ Nội vụ giám sát chặt chẽ.

Gần đây Douma (Hạ viện Nga) vừa thông qua một luật buộc các công ty điện thoại phải lưu trữ nội dung liên lạc của khách hàng trong vòng sáu tháng (và bản tổng kết thì trong ba năm), sẵn sàng cung cấp cho bên an ninh. Mạng VKontakte, mà người sáng lập đã phải lưu vong sang phương Tây, dễ bị áp lực của chính quyền hơn Facebook. Và mức án cho tội « kích động hận thù » từ bốn năm tăng lên năm năm.

Alexandre Verkhovski của Sova nhận xét : « Rõ ràng là tư pháp không theo logic nào cả, có thể kết án ai đó vì bất cứ tội gì. Những bài viết mà cư dân mạng nghĩ rằng vô hại và đã quên mất, sẽ gây phiền hà cho họ hai năm sau đó ».

Các phiên tòa diễn ra chớp nhoáng, cáo trạng chủ yếu dựa vào các « chuyên gia ngôn ngữ » của tòa. Một người đăng câu « Đả đảo chế độ quân chủ và nạn cha truyền con nối », bị « chuyên gia » cho là « cực đoan », may mà sau đó đã được tuyên vô tội.

Nếu các lý do cáo buộc đôi khi thậm vô lý, các bị cáo lại thường là các nhà đối lập từ lâu nằm trong tầm ngắm của cơ quan tình báo. Riêng trường hợp anh thợ điện ở Tver, tòa án dựa trên bốn nhân chứng gồm hai chỉ điểm của an ninh và hai cộng tác viên tương lai của FSB.

Theo Le Figaro, số lượng bị kết án tăng cao còn do cảnh sát Nga phải truy lùng « những kẻ cực đoan » theo lệnh của điện Kremlin. Tờ báo nêu trường hợp cảnh sát viên Eliseev ở Rostov do chạy theo chỉ tiêu đã đề nghị với một số người bị tình nghi đăng lên mạng các chữ thập quốc xã, hứa sẽ hoàn tiền nếu bị phạt. Anh cảnh sát này bị tuyên hai năm tù, nhưng ngay sau đó được ân xá.
Theo RFI