Thủy thủ USS Frank Cable xếp hàng trên boong, khi chiến hạm này vào quân cảng Cam Ranh hôm 2 tháng 10. (Hình: U.S. Navy)

KHÁNH HÒA (NV) – Phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam vừa tái khẳng định, Việt Nam không để cho quốc gia nào xây dựng căn cứ quân sự tại Cam Ranh.

Trước đó, truyền thông Nga dẫn lời ông Nikolai Pankov, thứ trưởng Bộ Quốc Phòng Nga, cho biết Nga đang xúc tiến việc tái hiện diện về quân sự tại Việt Nam và Cuba và do vậy, có tin Nga sẽ quay lại quân cảng Cam Ranh.
Trước thông tin vừa kể, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam lập lại “lập trường nhất quán của Việt Nam” là “không liên minh quân sự với ngoại quốc, không liên minh với quốc gia này để chống lại quốc gia kia và cũng không cho quốc gia nào đặt căn cứ quân sự tại Việt Nam.”

Sau tháng 4 năm 1975, vịnh Cam Ranh được chia thành hai khu vực. Một khu vực dùng vào các mục đích dân sự. Khu vực còn lại là quân cảng. Tương tự, tại Cam Ranh có hai phi trường, một dân sự và một quân sự.

Quân cảng và phi trường quân sự Cam Ranh từng được Hoa Kỳ sử dụng trước tháng 4 năm 1975. Sau đó, mơi này từng là một trong những căn cứ thuộc Hạm Ðội Thái Bình Dương của Nga từ 1979 đến 2002.

Vài năm gần đây, Cam Ranh là địa danh gắn với nhiều sự kiện liên quan tới nỗ lực “tăng cường hợp tác quốc phòng” giữa Việt Nam và các quốc gia khác, cũng như nỗ lực “hiện đại hóa Hải Quân Việt Nam.”

Ðã vài lần, Nga có những tuyên bố giống như sắp quay trở lại Cam Ranh. Chẳng hạn hồi 2015, Bộ Quốc Phòng Nga chủ động tiết lộ, Không Quân Nga đã tái sử dụng phi trường Cam Ranh từ năm 2014 để hỗ trợ các phi vụ mà phạm vi mở rộng đến Ðông Nam Á. Những thông tin này khiến người ta tin rằng, Việt Nam đang hỗ trợ Nga quay lại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương và Cam Ranh sẽ trở thành một điểm trung chuyển chiến lược của cả Không Quân lẫn Hải Quân Nga.

Trong chuyến thăm Nga hồi đầu tháng 12 năm 2014, ông Nguyễn Phú Trọng-tổng bí thư đảng CSVN từng ký một thỏa thuận với ông Putin-tổng thống Nga, cho phép các chiến hạm của Nga có thể dễ dàng ra vào cảng Cam Ranh
Thỏa thuận này “đơn giản hóa thủ tục,” lược bỏ nhiều yêu cầu theo thông lệ quốc tế, vì vậy, khi muốn vào cảng Cam Ranh, các chiến hạm của Nga chỉ cần thông báo cho chính quyền tỉnh Khánh Hòa khi đã đến gần quân cảng này. Trước đây, chỉ có Syria dành cho các chiến hạm của Nga hình thức ưu đãi như vừa kể.

Giới quan sát thời sự quốc tế tin rằng, sau Hoa Kỳ, Nga cũng đang nỗ lực chuyển trọng tâm chiến lược sang Châu Á và các thỏa thuận về việc sử dụng cả phi trường quân sự lẫn quân cảng Cam Ranh là một phần trong chiến lược đó.

Tuy nhiên thực tế cho thấy, Việt Nam có muốn thì cũng khó mà dựa vào Nga. Nga là một trong số rất ít quốc gia phản bác “phán quyết về Biển Ðông” và khẳng định ủng hộ “quan điểm của Trung Quốc về Biển Ðông.” Hải Quân Nga và Hải Quân Trung Quốc cũng vừa tổ chức tập trận tại Biển Ðông để gia tăng khả năng phối hợp ứng phó với những “thách thức trên biển.”

Ðó có lẽ là lý do Cam Ranh được dùng như nam châm, thu hút cả Hoa Kỳ, Nhật. Kể từ tháng 2 năm 2010, Cam Ranh đã trở thành nơi mà một số tàu của Hải quân Hoa Kỳ ghé vào để thuê bảo trì, nhận tiếp liệu.

Hồi tháng 4 năm 2014, khi ghé Ðà Nẵng, Ðại Tá Paul Schilse, hạm trưởng USS John S. McCain, thuộc Hạm Ðội 7 của Hải Quân Hoa Kỳ, cho biết, hạm đội này có nhu cầu sửa chữa, bảo trì các chiến hạm. Nhiều tàu cứu nạn, tàu hậu cần của Hạm Ðội 7 đã ghé Cam Ranh để sửa chữa, bảo trì và con số này sẽ tăng nếu Việt Nam thỏa mãn được nhu cầu sửa chữa, bảo trì chiến hạm.

Cũng vào giữa năm 2014, Việt Nam khởi công xây dựng một công xưởng Hải Quân ở Quân Cảng Cam Ranh với sự trợ giúp của Nga. Dù Việt Nam không cung cấp chi tiết về kế hoạch vừa kể, song lúc đó, hãng tin RIA Novosti (Nga) dẫn lời ông Yevgeny Shustikov, phó tổng giám đốc công xưởng Hải Quân Zvezdochka (Nga), cho biết, công xưởng Hải Quân mà Việt Nam đang xây dựng ở Cam Ranh sẽ là nơi sửa chữa và bảo dưỡng toàn bộ các chiến hạm mà Liên Xô (trước đây) và Nga (hiện nay) cung cấp cho Việt Nam. Ðồng thời còn cung cấp các dịch vụ hậu cần cho những con tàu ghé vịnh Cam Ranh.

Bộ trưởng Quốc Phòng Việt Nam lúc đó là ông Phùng Quang Thanh từng nói với Thông Tấn Xã Việt Nam rằng, Nga yêu cầu Việt Nam “đơn giản hóa thủ tục” để họ có thể “vào cảng Cam Ranh sửa chữa, bảo dưỡng tàu thuyền, cho quân nhân nghỉ ngơi trong quá trình hành quân” nhưng thay mặt Việt Nam, ông Thanh đã trả lời rằng, “Việt Nam không liên minh quân sự với ngoại quốc, không liên minh với quốc gia này để chống lại quốc gia kia và cũng không cho quốc gia nào đặt căn cứ quân sự tại Việt Nam.”

Gần đây, sau hai chiến hạm của Trung Quốc, hai chiến hạm USS John S. McCain và USS Frank Cable của Hải Quân Hoa Kỳ đã thả neo tại Cam Ranh. Trước đó một chút là hai chiến hạm thuộc lực lượng phòng về biển của Nhật. Cuối năm ngoái, bộ trưởng Quốc Phòng Việt Nam và bộ trưởng Quốc Phòng Nhật từng ký kết một thỏa thuận theo đó, các chiến hạm của Nhật có thể ra vào quân cảng Cam Ranh
Theo báo Người Việt