Toàn cầu hóa đã mang đến thành công và cả thất bại cho TT Barack Obama và Đảng Dân Chủ. Cho đến tận ngày hôm nay, trên những đường phố của thành phố Oakland, California, người ta vẫn còn thấy những quầy được dựng lên bên cạnh những ngôi chợ Dollar Tree (một loại chợ bán tất cả mọi thứ chỉ với giá 1 dollar). Những quầy hàng này không bán bất cứ thứ gì, nó chỉ được mở ra để "tặng, biếu, cho không, free" điện thoại di động thông minh (smart phone) cho tất cả mọi người, miễn sao họ chứng minh được, họ là người không có thu nhập nhất định, không có việc làm, người cao tuổi, di dân, nói tóm lại - họ là những người nghèo. Không phải chỉ tặng free điện thoại, họ còn được tặng thêm 1 tháng gọi điện miễn phí. (Obama Phone Programs).
Dưới triều đại của TT Obama, việc này đã xảy ra không chỉ một lần. Tầng lớp dân nghèo thành thị, phần nào đó đã được hưởng lợi từ những chương trình phúc lợi xã hội được thông qua một cách nhanh chóng trong các thành phố, nơi tập trung đông đúc các bộ phận dân nghèo này. Và tất nhiên, người ta nói về TT Obama với sự kính trọng và thương mến dù rằng cường độ của nó đã dần dần giảm sút.
Thế nhưng, cách đó chỉ hơn 150 cây số, tại những vùng đồng quê xa vắng của thành phố Salinas, nơi những nông trại của dân da trắng gốc Ái Nhĩ Lan, tạm ngừng tay múa may cây ba chỉa đễ cố gắng đắp cao cây rơm dự trữ thức ăn cho đàn bò của mình, gạt những giọt mồ hôi trên trán, ông Cody William, móc trong túi ra cái điện thoại Nokia cũ kỉ, cố giương mắt lên để đọc những dòng chữ mờ đục trên màn hình của cái điện thoại cà tàng mà vợ ông đã tặng ông nhân ngày sinh nhật, lòng thầm nghĩ "sắp đến Noel, phải mua tặng cho con gái một cái iPhone đễ nó có thể tung tăng với đám bạn cùng lớp", thôi mình chịu khó xài phone cũ vậy.
Có điều gì đó không đúng ở đây. Chính sách Dân túy của Đảng Dân chủ đã mang lại khá nhiều lợi ích cho một số lớn các thành phần dân chúng có thu nhập thấp và nghèo khổ. Dù vậy, ngân sách của chính phủ cũng có giới hạn, và khi thành phần này được hưởng lợi thì tầng lớp khác lại cảm thấy bị bỏ rơi. Trong lúc cố gắng cào bằng khoảng cách giữa nhưng tầng lớp này thì TT Obama đã làm cho giới Trung lưu bị tổn thương. Nổi giận, lớp người này đã bỏ phiếu cho Donald Trump, để mong Trump giành giật lại những gì mà họ cảm thấy bị tướt đoạt dưới thời Obama. Và Trump, một con buôn thượng thặng đã nắm được thời cơ này.
Trump đã khơi dậy được sức mạnh lá phiếu của tầng lớp trung lưu da trắng, nền tảng của đất nước này. Những người chăm chỉ làm việc 5 ngày / tuần, thứ 7 đi chơi với vợ con và dành ngày chủ nhật cho nhà thờ Thiên chúa. Và khi quyền lợi của lớp người này bị quên lãng trong 8 năm cầm quyền của Obama. Họ đã chọn Trump để lấy lại những gì mà họ đã mất đi.
Tại sao lại phải dài dòng giải thích như vậy trong khi bầu cữ đã xong? Và liệu nó có liên quan gì đến chúng ta - những người đang cố tạo ra những thay đổi cho Việt Nam?
Cơn shock hậu bầu cử HK vẫn còn chưa lắng dịu và người ta vẫn còn cố đi tìm lời giải đáp cho sự thành công của ông Trump.
Ông Trump, một thương gia siêu hạng, từng gặp nhiều thành công và thất bại trong thương trường, ưa thích và chủ trương rằng mọi việc sẽ được giải quyết qua thương lượng công bằng và tin rằng mọi thứ sẽ có thể tự điều chỉnh, kể cả chính trị. Điều duy nhất mà Trump muốn thực hiện cho được, đó là vực dậy siêu cường duy nhất là Hoa Kỳ. Trump sẽ không quan tâm nhiều đến các quyền tự do, dân chủ, cũng như sẽ không chú tâm đến việc phổ biến Dân chủ như Obama.
Hơn nữa, xuất thân là một thương gia trực tiếp lăn lộn trên thương trường và thành công chứ không phải là một luật sư giỏi hùng biện, giỏi múa lưỡi như Clinton và Obama nên Trump là người rất thực tế. Trump không thích cộng sản, nhưng chủ trương rằng, sự thay đổi của các nước CS phải do chính người dân của nước đó tạo ra chứ không đến từ can thiệp từ bên ngoài. Vì vậy, sẽ có rất ít những chuyến đi rao giảng về Dân chủ tại các nước khác thời Trump, nhưng binh lực và quyền lực của Hoa Kỳ sẽ được đề cao và tăng cường ở khắp nơi để qua đó, trở thành những ví dụ cụ thể nhất cho sự thành công của nền Dân chủ Hoa Kỳ. Và thế giới nếu muốn thì đi cùng với Hoa Kỳ để cùng thành công hoặc tự đi con đường của mình - Trump + Hoa Kỳ sẽ không quan tâm đến.
Với Việt Nam, có nhiều câu hỏi đã được đưa ra từ cả hai phía cầm quyền cộng sản và lực lượng đấu tranh Dân chủ.
Và trong mối tương quan tay ba này, phía Việt Nam, CS và Dân chủ sẽ phải tự chọn lựa để làm sao phù hợp với chính sách mới của Trump đễ cùng đồng hành với Hoa Kỳ, nếu muốn.
Với lực lượng Dân chủ, chúng ta phải nhanh chóng lớn mạnh, cùng nhau đoàn kết, để trở thành một tay chơi, một đối tác trong ván bài này, vì chỉ có vậy Trump-Hoa Kỳ mới có thể tính toán, hợp tác hoặc hỗ trợ khi Trump thấy có lợi. Chỉ khi chúng ta có thể tự nâng cao vị thế của mình thì thời cơ mới đến. Chỉ có việc tập trung và đoàn kết thành một khối thống nhất mới có thể tạo nên sức mạnh thật sự, không phải chỉ để là một đối tác chính trị với Trump mà còn là để thật sự tạo ra thay đổi trong cuộc đấu tranh cho Dân chủ tại Việt Nam.
Trump cũng đã âm thầm hỗ trợ cho Việt Nam bằng việc bật đèn xanh để Quốc hội Hoa Kỳ thông qua 2 đạo luật hỗ trợ nhân quyền quan trọng mà lâu nay vẫn bị ngâm, nhưng giờ đã được thông qua. Việc làm này sẽ tạo nên một sức ép rất lớn lên tất cả những thể chế độc tài, đặc biệt là CSVN trước khi họ ra tay đàn áp các hoạt động đấu tranh cho Dân chủ, Quyền Con người tại Việt Nam. Hãy tận dụng cơ hội này và cùng nhau đoàn kết lại tạo nên sức mạnh. Trump sẽ không bỏ quên chúng ta.
22.12.2016
Phong Pham
