Binh sĩ Trung Quốc đứng gác ở Quảng trường Thiên An Môn

Trong một tài liệu được giải mật mới đây, cựu lãnh tụ Trung Quốc Đặng Tiểu Bình được trích lời nói rằng “Hai trăm người chết có thể mang đến 20 năm yên ổn cho Trung Quốc.” Phát biểu này được đưa ra vài tuần lễ trước vụ đàn áp quân sự đẫm máu những cuộc biểu tình của sinh viên tại Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh ngày 4 tháng 6 năm 1989.

Văn khố Quốc gia của Anh ngày 30 tháng 12 tiết lộ một số lượng khổng lồ những bí mật của chính phủ trước đây từ năm 1989 đến năm 1990. Hơn hai chục tài liệu từ ngày 20 tháng 5 đến ngày 21 tháng 7 năm 1989 cho thấy chính quyền của Thủ tướng Anh Margaret Thatcher lúc bấy giờ hiểu rõ không khí chính trị tại Trung Quốc đưa đến vụ thảm sát. Một tiết lộ quan trọng là Đại sứ quán Anh tại Bắc Kinh biết trước hai tuần lễ, trước ngày 4 tháng 6 khi Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc chuẩn bị giết hàng trăm, nếu không nói là hàng ngàn, sinh viên biểu tình tụ tập tại quảng trường chính ở Bắc Kinh trong nhiều tuần lễ.

Vào ngày 20 tháng 5 năm 1989, một tuần lễ sau khi các sinh viên bắt đầu chiếm quảng trường Thiên An Môn kêu gọi cải cách chính trị trong Đảng Cộng sản, Đặng Tiểu Bình ban hành thiết quân luật và điều động 300.000 binh sĩ đến Bắc Kinh. Cùng ngày, Sir Alan Ewen Donald, Đại sứ Anh tại Trung Quốc gởi về Thủ tướng phủ ở Phố Downing một điện tín nói về buổi ăn trưa của ông với chuyên gia về Trung Quốc là Stuart Schram, người Mỹ.

Đại sứ Donald viết “Giáo sư Stuart Schram cho tôi biết một trong những người Trung Quốc ông tiếp xúc tiết lộ với ông là trong những ngày gần đây ông Đặng Tiểu Bình phát biểu rằng “200 người chết có thể mang lại 20 năm yên ổn cho Trung Quốc.” “Việc này chứng tỏ rõ ràng là việc hy sinh mạng sống của một số người biểu tình lúc này có thể làm ổn định tình hình và mua thời gian cần thiết để hoàn tất việc cải cách tại Trung Quốc.”

Ông Donald viết tiếp rằng cùng đêm đó ông được Ngũ Giác Đài cho biết là nhà cầm quyền Trung Quốc đã quyết định là “không có cách nào tránh đổ máu” nên đã gọi các nhân viên bệnh viện túc trực tại chỗ và ra lệnh cho quân đội làm mọi cách để ổn định tình hình.

Sau đó ông xác nhận với không quân Mỹ là tin tức này “rất đáng tin cậy.”

Vụ thảm sát Thiên An Môn còn được gọi là biến cố ngày 4 tháng 7 là một trong những thời điểm đen tối nhất của lịch sử cận đại Trung Quốc.

Kể từ đó không có vụ nổi dậy nào với mức độ tương tự xảy ra tại Trung Quốc. Đảng Cộng sản triệt để cấm người dân đề cập đến vụ này và đàn áp những cuộc tưởng niệm các nạn nhân.

Ngày nay, nhiều người trẻ Trung Quốc hoặc không hay biết hoặc không quan tâm gì đến biến cố này.
Theo VOA