Liệu ông Trump có để TQ lợi dụng chính sách Biển Đông? 
Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc tham gia một cuộc tập trận ở Biển Đông, tháng 12/2016.
Giáo sư Tương Lai, nguyên Viện trưởng Viện Xã hội học Việt Nam, nguyên thành viên Tổ Tư vấn Võ Văn Kiệt, cho VOA biết tân Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẽ không để Trung Quốc tiếp tục lợi dụng chính sách "xoay trục sang châu Á."
Giáo sư Tương Lai nhận định việc bổ nhiệm vị trí ngoại trưởng và bộ trưởng quốc phòng vừa qua của Tổng thống Trump có ý nghĩa quan trọng trong chính sách châu Á của Hoa Kỳ trong thời gian tới:
“Ông Rex Tillersons, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và ông James Mattis, Bộ Trưởng Bộ Quốc phòng, cả hai quan chức quan trọng nhất của ông Trump đều xem Trung Quốc là đối tượng cần ngăn chặn, trừng phạt và cô lập. Những lời phát biểu của ông Bộ trưởng Bộ Ngoại giao khiến cho Trung Quốc phát điên lên. Vì ông nghiêm khắc cảnh cáo Trung Quốc không được xây thêm các đảo nhân tạo trên Biển Đông, thậm chí không được quân sự hóa, không được sử dụng các đảo này theo như kết luật của Tòa trọng tài quốc tế. Đây là những lời tuyên bố chưa từng có trong nhiệm kỳ của Tổng thống Obama.”
Giáo sư Tương Lai cũng đánh giá cao phát biểu của cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Liên hiệp quốc John Bolton về việc kêu gọi Hoa Kỳ nên sử dụng vấn đề Đài Loan để chống lại sự bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông. Ông nhận định rằng Đài Loan là tử huyệt của Trung Quốc, mọi hành động của Hoa Kỳ buộc Bắc Kinh phải chú ý.
Giáo sư Tương Lai nói Hoa Kỳ có khả năng khôi phục sự công nhận ngoại giao đầy đủ với Đài Loan. Đương nhiên đây là một hành động có nhiều tính toán, nhưng dù sao những thông điệp của ông Trump qua cuộc điện đàm với Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn cũng là một vấn đề buộc Trung Quốc phải e ngại. Hoa Kỳ có thể sửa đổi hay loại bỏ chính sách “một Trung Quốc.”
“Sẽ có nhiều vấn đề mới đặt ra, không chỉ cho Trung Quốc, mà cho nhiều nước Đông Nam Á có mối liên quan đến Biển Đông hiện đang phải chịu sức ép từ Trung Quốc, trong đó Việt Nam là một nạn nhân đau khổ nhất.”
Mặc dù cá nhân giáo sư Tương Lai rất có cảm tình với Tổng thống mãn nhiệm Obama, nhưng ông Obama chưa can thiệp vào vấn đề Biển Đông đúng tầm như nhiều người mong đợi:
“Chính Trung Quốc đã lợi dụng quốc sách của ông Obama, ông không can thiệp thật sự dứt khoát và mạnh mẽ trong việc xoay trục sang châu Á, cho nên Trung Quốc lấn tới và tung hoành ngang ngược ở trên Biển Đông.”
Giáo sư Tương Lai hy vọng rằng với ông Trump, việc bị Trung Quốc lợi dụng sẽ không còn nữa:
“Tôi hy vọng rằng với ông Trump, chuyện đó sẽ không lặp lại nữa. Với tuyên bố vừa rồi của ông Rex Tillersons cho thấy khả năng đó là hiện thực. Đương nhiên trong việc mặc cả ‘thuận mua vừa bán’ của một doanh nhân như ông Trump thì mọi chuyện còn phức tạp, mà Trung Quốc lại là bậc thầy trong việc sử dụng đồng tiền.”
Giáo sư Tương Lai cho rằng phản ứng của Trung Quốc về vấn đề Đài Loan như Thời Báo Hoàn Cầu đã nêu là một chỉ dấu cho thấy phản ứng quyết liệt của Trung Quốc đối với Hoa Kỳ. Giáo sư cũng dự báo các chính sách của chính quyền ông Trump như sau:
“Trong đường đi nước bước của ông Trump sẽ còn nhiều khó lường trước mắt. Nhưng dù sao, theo tôi, những đường nét trong chính sách của ông Trump cũng cho thấy nhiều điểm xuyết rất đáng suy nghĩ. Một chỉ dấu nữa của điều này là phản ứng quyết liệt của Trung Quốc thể hiện rõ trên Thời Báo Hoàn Cầu. Nếu liên hệ gần hơn là một chỉ dấu khác nữa: Tập Cận Bình vội vã mời Nguyễn Phú Trọng sang thăm với 21 phát đại bác và bữa tiệc trà thân mật chưa có tiền lệ.”
Theo VOA
