Câu slogan của Tổng thống Donald Trump “Khiến nước Mỹ vĩ đại trở lại” làm cho nhiều người ngẫm nghĩ. Phải chăng nước Mỹ đã dần dần mất đi sự vĩ đại nó vốn có từ sau thế chiến thứ II khi Nhật chính thức đầu hàng và Mỹ trờ thành đầu tàu cho cả thế giới để chống lại khối cộng sản?

Liên Xô sụp đổ kéo theo toàn bộ Đông Âu làm cho nước Mỹ vững vàng hơn trong tư thế lãnh đạo thế giới. Trung Quốc nổi lên, như một định luật từ xưa tới nay không một cường quốc nào không bị cạnh tranh chiếc ghế độc tôn thế giới và Trung Quốc là nước có khả năng này. Trung Quốc vừa là món lợi về kinh tế cho các nước cần nhập khẩu sản phẩm giá rẻ vừa lo lắng ngày một lớn mạnh và không che giấu tham vọng bá chủ toàn cầu của Bắc Kinh. Mỹ là nước duy nhất có đủ thế và lực để cản trở ý tưởng đại Hán. Và một lần nữa cả thế giới biết rất rõ điều này.

Tổng thống Trump đã giải quyết một phần câu hỏi. Ông không ngần ngại tỏ thái độ cứng rắn từ khi còn tranh cử. Sau khi chiến thắng ông cho Trung Quốc thấy vấn đề Đài Loan vốn nhạy cảm và bị các đời tổng thống Mỹ xưa nay tránh né thì ông xắn tay áo, kéo Đài Loan về phía mình một cách công khai. Ông chọn một nội các mà trong đó 2/3 có khuynh hướng xem Trung Quốc là mối họa. Từ Ngoại trưởng Rex Tillerson thẳng thừng tuyên bố vấn đề Biển Đông có ý răn đe Trung Quốc cho tới Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis có biệt danh cực kỳ ấn tượng “Mad dog”, về kinh tế ông có người đứng đầu Hội đồng tư vấn thương mại quốc gia là Peter Navarro, tác giả cuốn sách nổi tiếng “Chết dưới tay Trung Quốc” khiến Bắc Kinh phải ngày đêm họp kín tìm phương cách đối phó.

Tổng thống Donald Trump đã làm được một việc quan trọng mà nhiều chính phủ thời trước xem thường, kể cả chính phủ Obama vốn được thế giới ngưỡng mộ vẫn vấp phải sự chần chừ, ngờ ngợ vê một nước Trung Quốc có dã tâm lớn vẫn luôn bị các nước láng giềng của nó dè chừng.

Nhưng nước Mỹ từ xưa tới nay còn cần những yếu tố khác để làm nó vĩ đại.

Nhân bản là yếu tố đầu tiên, lớn nhất làm cho Mỹ trở thành vĩ đại. Bản tuyên ngôn độc lập mà thế giới truyền tụng là của Hoa Kỳ. Rồi di dân là một thí dụ khác rõ ràng nhất việc bảo vệ người chạy trốn các chế độ độc tài cần sự đưa tay ra cứu vớt, trong đó hình ảnh của hơn một triệu thuyền nhân Việt Nam vẫn in hằn trong lịch sử nước Mỹ.

Hợp chủng quốc là cái tên gọi chính thức của nước Mỹ. Đất nước của toàn thế giới hợp lại và những người di dân từ bốn phương ấy đã làm cho nước Mỹ vĩ đại.

Nước Mỹ giàu có và nước Mỹ không nhỏ mọn. Nó là nơi có những tỉ phú bỏ hết sản nghiệp của mình ra giúp thế giới từ đói nghèo tới bệnh tật lẫn giáo dục. Nước Mỹ được thế giới ngưỡng mộ và song song với sự hào phóng thiện nguyện ấy nước Mỹ có được thứ quyền lực mềm khiến thế giới nể phục. Mạnh về quân sự nhưng thiếu tính trắc ẩn thì nước Mỹ cũng chỉ như Nga hay Trung Quốc là cùng. Mạnh mẽ nhưng không thể nào vĩ đại.

Nước Mỹ vốn vĩ đại vì một yếu tố khác vô cùng quan trọng đó là nó có chính sách chia sẻ quyền làm người, quyền tự do tôn giáo, quyền tự do phát biểu cũng như tự do báo chí tuyệt đối. Nó bênh vực, bảo vệ những quyền căn bản ấy của người dân các nước, bất cứ nơi nào mà nước Mỹ đặt tòa Đại sứ của nó.

Nước Mỹ cũng vĩ đại vì tuy giàu có nó vẫn không ngần ngại mở rộng và cổ vũ các hiệp định thương mại tự do, tức là phần nào nó giúp kéo những nước đang phát triển đứng lên, chia sẻ lợi nhuận chung để cùng thịnh vượng và phát triển. Người nào giàu mà biết chia sẻ và giúp đỡ người khác thì đều được kính trọng và yêu mến.

Tổng thống Donald Trump không thích tự do mậu dịch. Ông bảo vệ người lao động Mỹ nhưng coi thường sự khó khăn của các nước khác. Ông không muốn nước Mỹ được tiếng vĩ đại nhưng mất phần lợi nhuận.

Tổng thống Donald Trump không muốn di dân vào Mỹ phạm tội và vô công rỗi nghề hay lợi dụng chính sách di dân để khủng bố. Những chính quyền khác từ trước tới nay cũng không hề muốn như vậy và chính sách di dân của Mỹ chưa bao giờ để lọt khủng bố như các nước Châu Âu. Tội phạm di dân không thấm gì so với tội phạm người bản xứ. Những lý do ông đưa ra không thuyết phục người Mỹ gốc di dân từ đó tính vĩ đại của nước Mỹ bị phán xét.

Và quan trọng nhất, sự vĩ đại của nước Mỹ sẽ bị nghi ngờ khi Tổng thống Donald Trump không chú ý đúng mực tới những giá trị phổ quát của nhân loại khi ông đóng sập cánh cửa dân chủ, nhân quyền đối với người nói khác tiếng nói của đất nước ông.

Vậy thì “Khiến nước Mỹ vĩ đại trở lại” có ý nghĩa thật sự nằm ở đâu khi ông vất vào thùng rác sự vĩ đại vốn có để tìm kiếm những thứ khác viễn vông và đầy dấu hỏi?
Theo canhco's blog (RFA)