Trước giờ chúng ta quen nghe rằng các cơ sở tôn giáo tại Hoa Kỳ -- trên nguyên tắc là hội đoàn bất vụ lợi – do vậy không nên dính tới chính trị. Bởi vì, vi phạm, sẽ bị mất quy chế bất vụ lợi, và như thế sẽ phải bị đóng thuế.
Tương lai, có vẻ như Tổng Thống Donald Trump sẽ cho phép các cơ sở tôn giáo có một số quyền về sinh hoạt chính trị mà không sợ bị mất chức năng bất vụ lợi.
Đó là lời TT Trump nói trong tiệc điểm tâm cầu nguyện – tiệc này có tên là National Prayer Breakfast – rằng ông muốn xóa sổ hoàn toàn tu chánh án Johnson Amendment.
TT Trump nói hôm Thứ Năm rằng ông muốn “hủy diệt hoàn toàn” một phần trong bộ luật thuế, trong đó ngăn cản một số hội bất vụ lợi, bao gồm cả các cơ sở tôn giáo, không được có những tuyên bố chính trị.
Tu chánh án Johnson Amendment, thực hiện từ năm 1954, cấm tất cả các hội bất vụ lợi trong quy chế 501(c)(3) không được “trực tiếp hay gián tiếp tham dự, hay can thiệp, bất kỳ vận động chính trị nào thay mặt cho (hay chống lại) bất kỳ ứng cử viên nào tranh cử chức dân cử.”
Lời nói của Trump đưa ra trong một bài diễn văn trong buổi điểm tâm và cầu nguyện National Prayer Breakfast.
Trump nói với đám đông rằng ông được “ban phước” vì được nuôi trong một căn nhà sùng mộ tôn giáo.
Thực ra, đó cũng là một lời hứa Trump đưa ra hồi năm ngoái. Nhưng đây là lần đầu tiên trong cương vị Tổng Thống, lời nói này đưa ra.
Trong tháng 6/2016, Trump nói chuyện trước vài trăm lãnh đạo Thiên Chúa Giáo, nói rằng có thể đóng góp lớn nhất của ông cho Thiên Chúa Giáo – và các tôn giáo khác -- khi ông đắc cử Tổng Thống sẽ là cho quyền nói công khai rằng các cơ sở tôn giáo thích hay muốn ai đại diện cho họ, và quý vị có quyền nói công khai như thế.
Khi Trump thắng cử cương vị ứng cử viên đại diện Đảng Cộng Hòa, bài diễn văn cũng nhắc lại như thế, sau khi ông cảm ơn các tín đồ Thiên Chúa Giáo Phúc Âm (evangelical Christians).
Lúc đó, Trump chỉ trích tu chánh án Johnson đã hăm dọa gỡ quy chế bất vụ lợi nếu các cơ sở tôn giáo công khai ủng hộ ứng viên này hay công khai chống lại ứng cử viên kia. Trump nói, ông muốn các cơs ở tôn giáo có quyền công khai vận động chính trị, công khai nói ủng hộ ứng cử viên này, hay công khai chống ứng cử viên kia.
Thực tế, Sở Thuế IRS hjiếm khi trừng phạt các cơ sở tôn giáo về các tuyên bố chính trị.
Trong nhiều năm, hơn 2,000 mục sư đã tham dự chiến dịch họ gọi là “Pulpit Freedom Sunday” – họ công khai bày tỏ quan điểm chính trị trong bài giảng ở nhà thờ. IRS chỉ điều tra có 1 lần, và không trừng phạt hồ sơ này.
Có một vấn đề rằng, ai cũng biết giáo dân thường vâng lời cha xứ, mục sư… Nếu gỡ tu chánh án Johnson, có nghĩa là, các nhà thờ Thiên Chúa Giáo, nhà chùa Phật Giáo, đền thờ Hồi giáo, đền thờ Do Thái Giáo… có quyền tự biến thành trung tâm vận động phiếu cho ứng cử viên này, hay chống ứngc ử viên kia.
Đó là chưa kể, tiền nhà thờ nhiều vô số kể sẽ bơm vào các ban vận động tranh cử.
David Herzig, giáo sư về luật thuế ở đại học Valparaiso University, nói rằng khi xóa sổ tu chánh án kia, các nhà thờ, đền thánh sẽ trở thành các siêu ủy ban vận động chính trị.
Lúc đó, nhà thờ có quyền bơm tiền ủng hộ ứng cử viên, giáo dân nộp tiền cho nhà thơ cũng có giấy chiết khấu thuế, vì nhà thờ vẫn là quy chế bất vụ lợi 501(c)3.
Vấn đề là, Quốc hội có đồng ý với Trump để xóa sổ tu chánh án Johnson hay không?
Nhưng, nếu Quốc Hội không đồng ý, Trump trong cương vị Tổng Thống có quyền ra sắc lệnh không cho Sở Thuế IRS thực thi việc phạt các nhà thờ vận động chính trị. Và như thế, khi Trump còn giữ quyền Tổng Thống, các mục sư và linh mục tự do tuyên bố chính trị trong nhà thờ, mà không sợ bị IRS phạt.
Câu hỏi là, giả sử, nói chuyện bầu cử chức Thị Trưởng Westminster: Trung Tâm Công Giáo Việt Nam ủng hộ ứng cử viên Trí Tạ vào chức Thị Trưởng, và nhà thờ Tin Lành của người Mỹ da trắng tuyên bố ủng hộ bà Rice tranh chức Thị Trưởng, và vân vân. Rồi chùa Phật Giáo, đền thờ Hồi Giáo ủng hộ ứng cử viên này hay kia…
Lúc đó, sẽ là nhức nhối. Chưa kể chyện gay cấn cãi nhau trong nhà thờ, nếu có chuyện tương tự kiểu như Trump kình với bà Clinton.
Theo bản thăm dò Lifeway, một công ty thăm dò ý kiến Thiên Chúa Giáo, tìm thấy hồi năm 2015 rằng 79% người Mỹ nghĩ rằng tu sĩ trong khi làm nhiệm vụ thờ phượng, chớ nên công khai ủng hộ ứng viên nào.
Còn một điều suy nghĩ nữa: nhà thờ, đền thờ… có thực sự độc lập chăng?
Vì phía Công Giáo La Mã, chưa chắc Tòa Thánh Vatican đã đồng ý về ứng cử viên này hay kia.
Trong khi nhà thờ Tin Lành ở Quận Cam thuộc hệ thống toàn quốc chỉ huy từ Washington DC…
Còn Anh giáo nữa, còn Do Thái Giáo nữa...
Còn các đền thờ Hồi giáo, dĩ nhiên lúc nào cũng bị FBI nghe lén, nên sẽ không công khai đầy đủ...
Thế rồi, hãy hình dung buổi lễ nhà thờ trong mỗi Chủ Nhật: các dãy ghế bên trái sẽ là giáo dân thuộc Đảng Dân Chủ, bên phải là giáo dân Cộng Hòa...
Nói chung, vẫn là khó.
Nhưng Trump có thể làm. Và có vẻ sẽ làm thực. Vì lời hứa đó nói mấy lần rồi.
Trần Khải
