Phụ nữ mang những túi lương thực được phân phối ngày 04/03/2017 tại Ganyiel, Nam Sudan.
AFP/Albert Gonzalez Farran

Bốn khu vực rơi vào tình trạng khủng hoảng lương thực được Liên Hiệp Quốc thống kê năm 2017 đều có một điểm chung là do con người gây ra, chứ không phải do biến đổi thời tiết. Theo nhật báo Libération, tất cả đều là hệ quả trực tiếp của các cuộc xung đột vũ trang.

« Nó gặm nhấm ngực tôi không thương xót ; một công việc lặng lẽ, kỳ lạ đang diễn ra trong đó. Người ta cứ tưởng là có khoảng hai chục con vật nhỏ đang nghiêng đầu bên này và gặm nhấm tôi từng chút một, rồi lại nghiêng đầu sang bên kia và lại tiếp tục gặm nhấm thêm tí nữa… Chúng âm thầm mở một lối đi, không hề vội vã và để lại những khoảng trống khắp nơi chúng đi qua ».

« Nó » ở đây chính là cảm giác đói giày vò nhân vật Knut Hamsun trong cuốn tiểu thuyết cùng tên được xuất bản năm 1890. Vậy mà đến năm 2017, vài triệu người trên thế giới vẫn còn cảm giác này.

« Nạn đói » tái xuất hiện ở Nam Sudan

Nạn đói tái xuất hiện tại bang Unity, Nam Sudan, với khoảng 80.000 người bị đói. Đây là quê hương của phó tổng thống Riek Machar, người đứng đầu một cuộc nổi dậy vũ trang khiến đất nước kiệt quệ từ tháng 12/2013. Theo Libération, vùng đất này hiện bị tàn phá bởi một trong số các cuộc xung đột được coi là tàn bạo nhất thế giới.

Khoảng 1,5 triệu dân rời Nam Sudan, chủ yếu sang nước láng giềng Uganda. Những người ở lại thường không còn nguồn sống. Theo đánh giá của tổ chức Acted, nạn đói có thể lan rộng trong những tháng tới. Trơ trẽn thay, chính phủ Nam Sudan, phải chịu phần lớn trách nhiệm về tình trạng này, lại vừa quyết định tăng 10 lần phí visa đối với tình nguyện viên nhân đạo nước ngoài : từ 1.000 lên thành 10.000 đô la. Theo Liên Hiệp Quốc, ít nhất, một nửa ngân sách nhà nước được dành cho quân đội.

Hơn 1/2 dân số Yemen trước tình trạng « khủng hoảng lương thực »

Yemen, quốc gia lớn thứ hai trên bán đảo Ả Rập, có khoảng 17 triệu người đang phải đối mặt với tình trạng « khủng hoảng lương thực » (mức độ báo động 3 trên mức thang 5). Theo ông Stephen O’Brien, phụ trách điều phối cứu hộ khẩn cấp của Liên Hiệp Quốc, « đây là cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn nhất trên thế giới ».

Trước khi rơi vào chiến tranh, Yemen mua 90% lương thực từ nước ngoài. Con đường nhập khẩu bị tê liệt hoàn toàn vì cuộc chiến kéo dài hơn 2 năm nay giữa người Huti, hiện đang chiếm thủ đô Sana và lực lượng trung thành với tổng thống Abd Mansour Hadi (lập thủ đô ở Aden) và nhận được hậu thuẫn từ liên quân các nước Hồi Giáo do Ả Rập Xê Út đứng đầu. Khu cảng chính Hodeida dẫn vào miền bắc đất nước bị đóng cửa và nằm trên chiến tuyến. Trong khi đó, cả hai bên thỉnh thoảng từ chối phân phát hàng cứu viện cho người dân.

Nigeria : Cộng đồng quốc tế không kịp thời nắm bắt quy mô khủng hoảng

Bang Borno của Nigeria, khu vực đông dân nằm bên hồ Tchad, bị liệt vào tình trạng « khẩn cấp lương thực ». Hàng triệu dân làng bỏ nhà và ruộng đồng để lên thành phố hay đến các khu vực cứu trợ nhân đạo của Liên Hiệp Quốc vì sợ nhóm khủng bố thánh chiến Boko Haram đến cướp bóc tàn phá và cũng sợ những đợt trả đũa của quân đội Nigeria.

Khác với Nam Sudan, ở Nigeria có lương thực-thực phẩm, nhưng giá cao đến mức di dân không thể mua được. Vì vậy, các tổ chức nhân đạo chọn giải pháp trợ cấp tài chính. Còn đối với người dân nằm trong các vùng có giao tranh, phân phối lương thực là ưu tiên hàng đầu. Tổ chức Y sĩ không Biên giới lo ngại một số « khu vực đói » sẽ lại xuất hiện trong thời gian sắp tới.

Somalia : Vùng đất dễ bị tổn thương trên bình diện lương thực

Những đợt hạn hán kéo dài và thường xuyên, mà gần đây nhất là vào năm 2011-2012, đã biến Somalia, ở vùng Sừng Châu Phi thành một trong những vùng dễ bị tổn thương nhất trên thế giới trên bình diện lương thực.

Ngoài yếu tố khí hậu, Somalia còn bị tàn phá vì các cuộc chiến kéo dài từ hơn 20 năm nay, mà tình hình ngày càng đáng báo động hơn, theo đánh giá của Liên Hiệp Quốc. Cuối tháng 02/2017, chính phủ ban hành tình trạng « thảm họa quốc gia », trong khi phần lớn lãnh thổ vẫn nằm ngoài tầm kiểm soát. Quân thánh chiến Al Shebad ở miền nam nước này thường xuyên ngăn cản các đoàn cứu trợ nhân đạo vào khu vực. Năm 2011, nạn đói đã giết chết gần 260.000 Somalia.
Theo RFI