Cuộc gặp thế kỷ được cả thế giới chờ đợi giữa hai siêu nhân đặc biệt của lịch sử thế giới sắp diễn ra tại Mar-a-Lago, Florida, Hoa Kỳ 6/4/2017.
Từ một phía, người ta đã nhận thấy rất rõ những áp lực có ý định của Trump.
Bắt đầu bằng chuyến Bộ trưởng Ngoại giao Rex Tillieson đích thân đi một vòng qua Nhật, Đại Hàn với một loạt những tuyên bố, như vẻ nếu không có giải pháp gì từ phía Trung Quốc, thì thân phận Bắc Hàn đã và dứt khoát do Mỹ định đoạt và đã được định đoạt. "Sự kiên nhẫn chiến lược của Mỹ đối với Bắc Hàn đã kết thúc"; "2 thập kỷ nỗ lực kiềm chế tham vọng hạt nhân của Bắc Hàn đã thất bại"; "Mọi phương án đều được đặt lên bàn"; "Mỹ phải hành động".
Kể từ hôm 03/04/2016 Hải Quân Nhật Bản, Hàn Quốc và Hoa Kỳ bắt đầu cuộc tập trận trong ba ngày. Mục tiêu đợt thao diễn quân sự lần này nhằm đối phó với đe dọa Bắc Hàn phóng tên lửa đạn đạo từ tàu ngầm. Nghĩa là khi Tập ngồi với Trump, thì cuộc tập trận còn chưa kết thúc.
Trong khi đó, Tàu khu trục USS Fitzgerald, thuộc Hạm Đội Tác Chiến 5 Hoa Kỳ (US Carrier Strike Group 5) đã cập cảng Subic, ở Zambales, gần đảo Scarborough, nơi Trung quốc đang dự định lắp đặt trạm quan sát.
Tờ The Yomiuri Shimbun ngày 3/4 đưa tin Mỹ đang cân nhắc bán các chiến đấu cơ tàng hình F-35 và hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) cho Đài Loan cùng nhiều vũ khí khác.
Ngày 6/03/2017, Mỹ triển khai lắp đặt THAAD tại Nam Hàn phủ sóng radar quan sát Trung Quốc suốt chiều sâu 3000km.
Tờ The Yomiuri Shimbun ngày 3/4 đưa tin Mỹ đang cân nhắc bán các chiến đấu cơ tàng hình F-35 và hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) cho Đài Loan cùng nhiều vũ khí khác.
Ngày 03/04/2017, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ông sẵn sàng “tự giải quyết” nếu Trung Quốc không thể thay đổi được tình hình chương trình hạt nhân ở Bắc Hàn.
Ông nói trước cuộc phỏng vấn Finace Times: “Trung Quốc sẽ phải quyết định liệu họ có thể giúp chúng tôi về vấn đề Bắc Hàn hay không”; “Nếu có, điều đấy thật tốt. Nếu không, sẽ thật phiền phức cho các bên”.
Như vậy, những món hàng mà Trump sử dụng lần này để mặc cả trong cuộc gặp Tập Cận Bình, rõ ràng gồm số phận Bắc Hàn, số phận Đài Loan và số phận biển Đông.
Ông ta sẽ đổi những thứ này lấy cái gì của Trung Quốc?
Trước hết sẽ là chương trình hạt nhân của Bắc Hàn, và thứ hai là thâm hụt thương mại.
Theo CNN, ông Trump cho biết hôm 30/3: “Cuộc họp trong tuần tới với Trung Quốc sẽ là cuộc gặp khó khăn vì chúng ta không thể chịu thâm hụt thương mại lớn và chuyện mất việc làm thêm nữa. Giới doanh nghiệp Mỹ phải chuẩn bị xem xét các giải pháp thay thế”.
Ngày 31/3, Trump ký hai sắc lệnh nhằm chống các động thái thương mại nước ngoài mà Tòa Bạch Ốc cho là lạm dụng, trong đó Trung Quốc là quốc gia mà Mỹ có thâm hụt nhiều nhất, tới 310 tỷ đôla.
Và Trung Quốc sẽ bán cho Trump những gì?
Để chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh Trung-Mỹ, đích thân bậc thầy của nền ngoại giao trung quốc, Dương Khiết Trì đã phải xuất tướng thân chinh đi Mỹ hai lần. Với tính cách thâm trầm và sắt đá, người ta tin rằng, một khi Dương Khiết Trì đã quyết định được ngày gặp, có nghĩa là Trung Quốc đã có được bảo đảm, nghĩa là các cuộc mặc cả đã ngã giá và phần thắng chắc chắn đã thuộc về Trung Quốc, tất nhiên là thắng theo cách diễn giải hợp với lợi ích của Trung Quốc.
Như vậy, có thể khẳng định, cái duy nhất mà Trung Quốc có thể bán là chương trình hạt nhân của Bắc Hà và chỉ có chương trình hạt nhân, không hơn. Chế độ Bắc Hàn chỉ có thể nhờ thế mà mạnh lên, không thể biến mất. Sau cái chết của Kim Jong Nam và sau vụ giả ngưng nhập than, nhà cầm quyền Bắc Hàn đã hoàn toàn toàn tin tưởng và quy phục Trung Quốc. Từ nay, Bắc Hàn sẽ răm rắp tuân theo theo ý Trung Quốc. Một đường hàng không mới được mở ra ngày 31/03 vưà rồi, giữa những tranh cãi và sỉ vả từ hai phía, đã bộc lộ màn diễn bất đắc dĩ.
Đàm phán 6 bên sẽ được khôi phục trở lại. Chương trình thử nghiệm tên lửa hạt nhân của Bắc Hàn sẽ được ngừng lại, máy móc thiết bị mang dấu ấn Bắc Hàn sẽ được sơ tán và thay vào đó những thứ chỉ còn vỏ, chuẩn bị cho vụ thiêu huỷ. (Sau này, nếu đàm phán thất bại, các cuộc thử nghiệm sẽ được tái lập bằng thiết bị và mẫu tên lửa đem sang từ Trung Quốc).
Nạn đói đang đến do chính Bắc Hàn đã loan báo từ tuần trước, sẵn để chờ một cuộc viện trợ nhân đạo của các nước.
Tiếp đến là Trung Quốc dù sẽ không giảm xuất khẩu sang Mỹ, nhưmg Trung Quốc sẽ cân đối thương mại bằng cách tăng lượng nhập khẩ̉u từ Mỹ. Trung Quốc cần rất nhiều thứ từ Mỹ cho cuộc cách mạng công nghệ cao cho nền công nghiệp khởi nghiệp của Trung Quốc. Trung Quốc có nhiều tiền, miễn là Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận những hàng công nghệ cao và bí mật với Trung Quốc.
Như vậy là Trump thắng, Trump đạt được cả hai mục tiêu của cuộc đàm phán. Ông ngừng được chương trình đe dọa hạt nhân của Bắc Hàn và ông loại trừ được thêm hụ ngoại thương với Trung Quốc. Ông đã chứng minh sự hơn hẳn của ông so với Obama đối với một đối tác khó khăn như Trung Quốc.
Ngoài ra, chắc chắn là cả 34 mặt hàng đăng ký trên đất Trung quốc của tập đoàn kinh doanh mang tên ông và con gái, con rể ông sẽ chiếm vị thế thượng phong trên đất Trung Quốc, bảo đảm đem về cho ông hàng chục tỷ đô la một năm. Có thể, ông cũng chẳng cần ngồi lâu hơn một năm trên cái ghế rất nóng này.
Đổi lại, Trump sẽ chấm dứt chiến dịch đánh thuế nhập khẩu hàng hoá đến từ Trung Quốc. Và làn sóng các công ty Mỹ đang tác nghiệp trên đất Trung Quốc sẽ chấm dứt trào lưu rút về Mỹ, thậm chí còn rót thêm vốn đầu tư.
Đài Loan sẽ bị bỏ quên. Chuyện bán vũ khí cho Đài Loan sẽ tiếp tục chỉ là một thứ chuyện đùa, một con bài được dùng để lặp lại mỗi lần cần ra giá với Trung Quốc.
Và biển Đông khi đã được ngã giá thỏa đáng ở những chỗ khác. Trump sẽ chỉ được nhắc đến như một yêu cầu chiếu lệ, cần "tôn trọng tự do hàng hải và duy trì hoà bình, không sử dụng vũ trang!" Thế là Ok!
Có thể chính vì dự đoán được vụ buôn bán này, kết hợp với việc Philippines tuyên bố chương trình đàm phán song phương với Trung Quốc về Scarborough vào tháng năm 2017, trong khi cách đây vừa một tuần, Tổng thống Philippines Duterte đã tiết lộ "Chúng ta (Philippines) không thể ngăn chặn Trung Quốc làm những gì họ muốn. Người Mỹ còn chẳng ngăn được họ." Họ đã mua, hay đã khuất phục được Philippines.
Đấy là âm mưu đàm phán song phương, chia tách từng nước để mua chuộc và để trị một cách "hoà bình" của Trung Quốc.
Chuyên gia Euan Graham đã cho rằng "Việt Nam muốn chống lại thủ đoạn biến đa phương thành song phương của Trung quốc khi mua chuộc được Philippines, sự kiện trên có thể phản ánh một chiến lược mới của Việt Nam nhằm thúc đẩy việc tôn trọng phán quyết Biển Đông của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye ngày 12/07/2016".
Cho nên, dù còn vài ngày nữa cuộc găp gỡ giữa những tay buôn sừng sỏ mới gặp nhau, nhưng họ buôn gì và giá cả ra sao, những người gọi là "mắt thịt" cũng có thể thấy, mặc dù không hoàn toàn chính xác. Và kẻ người "thấp nước" là tổng thống Mỹ, một nhà buôn "hạng bét": Người dân Mỹ và một phần dân thế giới trở thành con tin trong tay Trump sẽ là những người thua thiệt.
Và điều thất vọng nhất có lẽ là tư cách Mỹ. Một dân tộc đang ở vị trí dẫn dắt nhân loại, nếu Trump, vị tổng thống mà họ chọn ra, để đại diện cho họ, đang và vẫn chỉ là một tên buôn tầm thường và tham lam.
Không thể tin được, ngay cả lịch sử nhiều khi cũng vô lý. Nhưng sự vô lý nào rồi cũng sẽ chết yểu.
04.04.2017
Bùi Quang Vơm
