Để có thể trả lời câu hỏi này, chúng ta phải nắm rõ được tình hình thế giới trong bối cảnh hiện tại liệu có ủng hộ (thuận lợi) cho tham vọng bá quyền của Trung Quốc hay không, tức Thiên có Thời cho Trung Quốc hay không.
Trung Quốc đã mưu toan và chuẩn bị cho chiến dịch đánh chiếm này không phải ngày một ngày hai mà đã có từ thời các quan tướng diều hâu trong giới lãnh đạo của bộ quốc phòng Trung Quốc. Thời của Lương Quang Liệt, nó xuất phát từ sự tự tin vào sức mạnh Trung Quốc được dung nạp qua thời gian dài mà chưa có cơ hội thử nghiệm và cũng là để chứng minh tư thế một nước lớn cả về kinh tế và quân sự, biểu hiện của tự hào cái bản cách Hoa Hán có từ bao đời nay, cũng như tự tin về sự chênh lệch sức mạnh đối với các nước ven biển khu vực phía Nam Hải, khối Asean.
Xét về tình hình thế giới hiện nay, vấn đề Biển Đông chỉ là một điểm nóng trong nhiều điểm nóng! Chính vì vậy nó phân tán sự quan tâm của thế giới. Đây rõ ràng là một điểm thuận lợi đối với Trung Quốc, nhưng chưa đủ.
Xét về những nước bên ngoài tranh chấp có quyền lợi trực tiếp - liên đới và quan tâm đến Biển Đông là Úc, Nhật, Mỹ. Ấn Độ hay Châu Âu chỉ là những tiếng nói “vang” ở tầm quốc tế mà thôi.
Riêng Nga, người Nga không ủng hộ nhưng cũng không can thiệp vào. Mặt khác, Nga vẫn tập trận chung cùng Trung Quốc tại khu vực Biển Đông thể hiện sự đối kháng với Tây Phương. Bởi có những vấn đề an ninh “gai góc” hơn mà Nga cần Trung Quốc hơn là Việt Nam hay Philipines, hay một nước nào khác tại Asean. Chúng ta cũng đừng kỳ vọng tếu vào yếu tố về việc bằng mặt không bằng lòng hay sự nghi kỵ lẫn nhau giữa hai quốc gia này, bởi vẫn có những quốc gia vừa đấu tranh vừa hợp tác với nhau, vì cái quyền lợi chiến lược lớn hơn thôi. Do đó, đừng nghĩ nhiều về yếu tố nghi kỵ này, mà cần phải biết rằng Trung Quốc là bậc thầy của “kẻ biết cho đi”, họ đã cho nước Nga những cái nước Nga cần. Đây rõ ràng là điểm thuận lợi thứ hai cho Trung Quốc.
Hoa Kỳ thì có quá nhiều vấn đề để quan tâm và chen chân trước một thế giới ngày càng năng động nhưng khó kiểm soát, đòi hỏi Hoa Kỳ phải rũ bỏ bớt. Hoa Kỳ sẽ bớt mạo hiểm hơn và chọn lựa chiến thuật kỹ hơn đối với từng điểm nóng. Rất khó đoán được quyết định của ông Trump, trừ phi chọc vào cái đầu lửa bốc đồng của ông ấy, nhưng Trung Quốc lại đang kiểm soát tốt điều này, họ tạo rất nhiều thứ thuận lợi cho công việc làm ăn của gia đình ông ấy, như thể không muốn làm mất lòng “Ngài Trump”.
Để có thể dẹp bỏ và phá tan một cách kiên quyết các Đảo Đá, bãi Ngầm, bãi Bồi mà Trung Quốc đã gia cố, xây dựng thành hàng rào chiến thuật quân sự đòi hỏi phải tốn khá nhiều đạn và tiêu hao nhiều sinh lực. Và có lẽ duy nhất chỉ có Hoa Kỳ hiện nay là đủ tiềm lực tài chính và sức mạnh để làm điều này. Đánh được, phá được, hủy diệt được (nếu bị ép vào thế Hoa Kỳ một mất một còn). Do đó, dù chướng mắt với tham vọng lộ liễu trước việc Trung Quốc lấn chiếm Biển Đông, Úc cũng sẽ không thể làm được gì ngoài việc đứng ngoài hô hào, trừ việc “tháp tùng cùng Hoa Kỳ” đi vào Biển Đông và nếu Úc có chiến tranh, thì Hoa Kỳ phải là nước dẫn đầu. Bởi việc mang đạn dược, tổ chức hậu cần, đánh chặn, đánh phá, thì tiêu tốn khá nhiều tiền của mà chưa chắc đã dẹp được thằng ở gần. Nói chung, xét về thực tiễn, Úc không phải là quốc gia có đủ mạo hiểm và có đủ lý do để đánh phá, ngăn chặn việc Trung Quốc xâm chiếm Biển Đông, dù biết rất rõ rằng từ đó Trung Quốc xuống Úc là khá dễ dàng, nhưng xét về lịch sử và tịnh tiến, rất khó để nhìn thấy hai quốc gia này có đủ mâu thuẫn mà dẫn đến gây chiến tranh.
Có lẽ, Nhật là quốc gia có tầm nhìn và muốn ngăn chặn chiến lược việc Trung Quốc vươn ra xa cũng như có lịch sử đẫm máu với Trung Quốc nhất. Trung Quốc xem Nhật là kẻ thù lịch sử và luôn mong muốn một ngày rửa mối hận đó. Cũng vì ý thức điều này mà người Nhật nhận thấy cần ngăn chặn chiến lược Trung Quốc từ xa. Có đủ lý do để chúng ta tin người Nhật sẽ làm thực tâm điều này và sẽ hỗ trợ hết mình cho bất kỳ quốc gia nào tại khu vực cùng họ ngăn chặn một Trung Quốc thảm họa. Nhưng sự quyết tâm - thực tâm đó chưa đủ, về kinh tế, tuy rằng GDP đầu người Nhật vẫn cao hơn và ổn định nhiều năm nhưng xét về tổng lượng GDP quốc gia thì Trung Quốc đã vượt qua Nhật, xét phần trăm ngân sách quốc phòng thì rõ ràng Nhật ở khá xa Trung Quốc (gấp khoảng 2,5 lần, khoảng 160 tỷ $ so với 60 tỷ $). Nếu cuộc chiến xảy ra, là quá hao tổn cho cả hai cường quốc này, nhưng với Trung Quốc có lẽ sẽ không phải suy nghĩ, họ chỉ cần thắng là vinh quang, hy sinh bao nhiêu cũng được, phong tặng anh hùng hết. Nhưng với nước Nhật, một nền dân số đang già đi, thì đây là mất mát quá lớn.
Có nghĩa, dù có Nhật chung vai sát cánh thì cơ may để ngăn cản Trung Quốc mưu toan đánh chiếm Biển Đông là khá nhỏ. Hiệp ước đồng minh với Mỹ có thể bị giới hạn bởi đường ranh giới lãnh thổ Nhật dưới thời Trump, vì cái tên của hiệp ước chỉ là “phòng thủ”.
Quan sát gần đây, Trung Quốc đang chuẩn bị khá kỹ cho mặt trận ngoại giao với các nước có tiếng nói ảnh hưởng và trực tiếp tới khu vực tranh chấp này. Song song với chuyến đi của ông Tập Cận Bình tới Hoa Kỳ là chuyến đi thăm Úc trước đó của ông thủ tướng Lý Khắc Cường. Lá bài kinh tế nhờ lợi thế số dân đông, thị trường lớn, là lá bài hữu ích cho các nhà chính trị Trung Quốc mang đi thỏa thuận, mua bán.
Có lẽ, Việt Nam khá đơn độc nếu không có Nhật.
Nhưng không có nghĩa là chúng ta sợ hay không có giải pháp cho tình thế này. Ngược lại, tôi nghĩ, nên có chiến tranh càng sớm càng tốt. Cuộc chiến sẽ giúp cho người Trung Quốc nhận thức rõ họ ở đâu.
Đối với Trung Quốc, gây chiến cũng là một nước đi mạo hiểm, bởi họ không chắc rằng cuộc chiến sẽ diễn ra trong bao lâu và sẽ lôi kéo thêm quốc gia nào vào cuộc. Trong cách phân tích của tôi, Trung Quốc hiện đang tự tin vào sức mạnh quân sự của họ với các nước cùng tranh chấp Biển Đông là rất lớn! Nhưng họ không tự tin vào nền kinh tế và sự kiểm soát xã hội của họ! Đây chính là lý do mà cá nhân tôi cho rằng Trung Quốc rất cần một cuộc chiến đánh nhanh thắng nhanh. Tất nhiên, chiến thắng sẽ mang lại cho Đảng Cộng Sản Trung Quốc rất nhiều vinh quang và lý do để tiếp tục tồn tại. Do vậy, cái điểm yếu của nó nằm ngay tại chỗ này.
Thất bại không phải là lý do khiến Trung Quốc tan rã, mà nó tan rã từ việc uy tín một cá nhân tối cao mất dần. Trung Quốc hoàn tất âm mưu của mình phải đi qua 3 giai đoạn, tức ngoài đánh được ra thì còn phải chiếm được, giữ được - sử dụng được. Nếu đánh được mà không chiếm được, hoặc chiếm được mà không giữ được, không sử dụng được thì việc chưa thành, có nghĩa, vùng chiến luôn trong tình trạng giằng co và kéo dài.
Và nếu điều này xảy ra, tôi nghĩ người Trung Quốc thất bại về chiến lược. Khi đó, kinh tế Trung Quốc khó thoát khỏi suy giảm, rối loạn do hàng hóa giao thương bị treo tại cảng, chi phí cho trận đánh có thể không lớn, nhưng chi phí cho việc “ổn định” kinh tế là rất lớn! Có đủ lý do chính đáng để các nhà tư bản rút tiền ra ngoài, và chính người dân họ sẽ mang tiền đi ra khỏi nước. Nếu cuộc chiến càng kéo dài, dẫn đến nhiều doanh nghiệp có giao thương hàng hải phải trì trệ, thì càng làm cho hoạt động tháo chạy xảy ra càng lớn và càng mạnh. Do đó mà kéo theo tình trạng xã hội rối loạn và dẫn đến nội bộ xử lý lẫn nhau, rồi khó tránh khỏi sụp đổ. Nếu Bắc Kinh không còn là ánh mặt trời, thì Hongkong, Macau, Thâm Quyến, Quảng Đông, Tây Tạng,… sẽ có ánh mặt trời cho riêng họ.
Tóm lại rằng, nếu Trung Quốc lo xong vấn đề ngoại giao bằng các thỏa hiệp kinh tế song phương lớn có lợi cho các nước trong 10 -20 năm và Trung Quốc vẫn tin rằng đánh chiếm Biển Đông là phần thưởng lớn xứng đáng hơn, chiến tranh tất yếu nó xảy ra. Và giải pháp duy nhất của chúng ta là tìm mọi cách giãn lực lượng hòng đảm bảo sức chiến đấu mà câu dài cuộc chiến để biến cuộc chiến này quay trở lại thành cái thòng lọng tròng ngược cổ Trung Quốc. Bởi biết đâu sẽ có kẻ ngoài cuộc xông trận vào thì Trung Quốc càng thêm mệt.
Không phải Bắc Kinh không ý thức được điều trên, vì vậy họ vẫn chọn con đường ít xương máu nhất mà trọn vẹn nhất: Bất chiến tự nhiên thành!
Bởi đó mới là cuộc chiến ở mặt trận quân sự, còn mặt trận dân sự - chính trị mà Trung Quốc đang áp dụng như cho ngư dân quần thảo khắp Biển Đông, đi thành từng đoàn, có súng, hoặc ra lệnh cấm đánh bắt,... thì chỉ có một còn đường là thay đổi thể chế cộng sản Hà Nội mới có thể ứng phó với mặt trận này. Thể chế cộng sản Hà Nội không giải quyết được chiến thuật của Trung Quốc mà còn làm nó trở nên hệ trọng hơn, Trung Quốc ngày càng thô bạo hơn. Không khác gì giúp giặc vào tận nhà.
p/s: Nhận được tin vui là Hoa Kỳ cho bắn tên lửa hành trình vào căn cứ quân sự Syria mà người Nga nằm bất động hoàn toàn. Vấn đề tôi không nhìn trực diện vào nó mà nhìn ở góc độ khác, thứ nhất là về sự cương quyết của Hoa Kỳ (không chỉ ở vị tổng thống mà còn ở giới tướng lĩnh), thứ hai là về vũ khí người Nga. Người Trung Quốc tự tin về sức mạnh quân sự của họ có một phần do ảnh hưởng lớn về sự tự tin và quảng bá vũ khí của người Nga. Nếu thực sự vũ khí người Nga không đủ năng lực để lập hàng rào phòng thủ trước các tên lửa hành trình Mỹ thì Trung Quốc sẽ bớt mạo hiểm hơn. Hầu hết vũ khí nhập kho của Trung Quốc đều xuất xứ từ Nga và “cải biến” từ vũ khí Nga, không rõ sự cải biến này có làm cho vũ khí Trung Quốc tốt hơn mạnh mẽ hơn không hay chỉ là sự dán mác khác đi thì có lẽ sau vụ việc này đòi hỏi Trung Quốc phải sâu sắc nhìn nhận lại.
9/4/2017
Donguyen
